Эрүүгийн хуулийн хөөн хэлэлцэх асуудлаар УИХ-ын гишүүн Х.Нямбаатраас тодрууллаа.
-Нийгэмд дуулиан тариад байгаа томоохон хэргүүдийн хөөн хэлэлцэх хугацааны асуудал олны анхаарлыг татаж байна. Тухайлбал Жастын Ш.Батхүү нарт холбогдох хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа дуусах гэж байна. Хөөн хэлэлцэх хугацааны тал дээр та ямар байр суурьтай байна вэ?
-Миний ойлгосноор уг хэрэг 2009 онд үйлдэгдсэн хэрэг. 2013 онд эрүүгийн хэрэг үүсгэж, шалгаж эхэлсэн бөгөөд энэ процесс зургаан жилийн хугацаанд үргэлжилж байна. Ер нь аль аль талаа бодсон ч тэр хөөн хэлэлцэх хугацаа урт байх ёстой. Хөөн хэлэлцэх хугацааг яаж тоолох вэ гэдэг асуудал маргаан их дагуулсан. Эрүүгийн хуульд нэмэлт, өөрчлөлтөд хөөн хэлэлцэх хамгийн сүүлийн хугацааг анхан шатны шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болох хүртэл тоолъё гээд оруулчихсан. Тухайн үед яагаад ийм үндэслэл орсон бэ гэвэл Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж бүрэн эрхээ хэрэгжүүлж байх үедээ хууль хяналтын байгууллагынхныг сольж, улстөрч, бизнесменүүдийг дарамталж, хууль бусаар хорьдог. Улсын Ерөнхий прокуророор ажиллаж байсан хүн нь нэр бүхий бизнесменийг дарамталж дөрвөн сая төгрөг авсан зэргээр хуулийн байгууллагыг бусдыг дарамтлах арга хэрэгсэл болгож, хэн дуртайд нь эрүүгийн хэрэг үүсгэжэ байна. Тодорхой хэргийг шалгаж байснаа хааж, эргүүлэн сэргээж байна. Энэ нь хүнийг насан туршид нь шалгаж, хүний эрхийг зөрчиж байна гэж тухайн үеийг байнгын хороон дарга уг саналыг оруулж ирж байсан юм. Хурлын дараа ч албан бусаар яригдаж байсан. ОХУ-д яг ийм зохицуулалт байдаг юм байна лээ. Харин Герман, Швейцар зэрэг улс орнуудын хувьд тухайн хэрэгт сэжиглэгдэн шалгагдаж байгаа хүнийг яллагдагчаар татах хүртэлх хугацааг хөөн хэлэлцэх хугацаанд тоолдог зохицуулалттай. Тиймээс хоёр дахь дүгнэлтээр яллагдагчаар татах хүртэлх хугацааг тоолъё. Хөөн хэлэлцэх хугацааг 3-25 хүртэлх жилээр тоолъё гэж байгаа юм. Одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хуульд хамгийн доод тал нь нэг жил байгаа шүү дээ. Үүнийг гурван жил болгож өсгөх тухай ярьж байгаа.
-Ажлын хэсгээс ямар дүгнэлт гаргасан юм бэ?
-Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын хуулиараа энэ өөрчлөлт орсон өдрөөс эхлэн хүчин төгөлдөр үйлчилнэ. Өмнө нь хэрэгсэхгүй болсон хэргүүдийг энэ журмын дагуу дахиж тоолъё гэсэн агуулгыг хэлж байгаа юм.
-Эрүүгийн эрх зүйн хуулийг буцаан хэрэглэх нь эрх зүйн байдлыг дээрдүүлэх асуудлыг зөрчиж байгаа юм биш үү?
-Эрүүгийн хуулийн 1.10.2-д оруулж байгаа зүйл нь зүйл буюу хэм хэмжээ юм. Хэм хэмжээнүүдийн нийлбэрийг хууль гэдэг. Хэм хэмжээнд өөрчлөлт оруулж хуульд бүрэн бүтэн үйлчилж байгаа тохиолдолд буцаан хэрэглэх тухай ярина гэхээс биш хэм хэмжээнд өөрчлөлт оруулсан тохиолдолд эрх зүйн байдлыг дордуулсан агуулга яригдахгүй гэдгийг Дагаж мөрдөх хуулийн журам дээрээ зохицуулж өгье гэсэн дүгнэлт гаргасан.
-Ерөнхийлөгчийн гаргасан хориг дээр Ардчилсан намтай зөвшилцөлд хүрч чадсан уу?
-Уулзалтууд хийгдэж байгаа. Бүлгийн хурлаар эцэслэн шийднэ.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (2)