УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Газрын тосны үйлдвэр барихтай холбогдуулж Гаалийн албан татварыг хөнгөлж, буцаан олгох тухай, Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай асуудлыг хэлэлцэх эсэхийг хэлэцлээ. Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Д.Хаянхярваа “Газрын тос боловсруулах үйлдвэртэй болохыг Монгол хүн бүр дэмжиж байгаа. Гэхдээ эдийн засгийн тооцоо судалгаа, үндэслэлд эргэлзэж байгаагаа анхнаас нь хэлсэн. Газрын тосны үйлдвэр барилаа гэхэд түүхий нефтиэ хаанаас авах уу, хэрхэн хангах уу гэдэг асуудал тулгарна. Анх Дарханд хоёр сая тонн хүчин чадалтай газрын тос барихаар болж 650 сая төгрөгөөр хийх боломжтой гэж үзсэн. Төслийн нийт өртгийн 80 хувийг Японы компани гаргахаар, нэлээд хөөцөлдсөн. Харамсалтай нь, түүхий нефтиэ хаанаас авах уу гэдэг асуудлаас болж зогссон. ОХУ энэ асуудалд хойрго ханддаг юм билээ. Энэ удаад эдийн засгийн хувьд үр ашигтай байж чадах уу. Хоёрдугаарт, түүхийн эдийн эх үүсвэрийн талаар хоёр хөрштэйгөө ярьж тохирсон зүйл бий юу?” гэв.
Хариуд нь “2010 онд батлагдсан Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлөөр хүлээж авсан нөөц 2016-2040 он хүртэл жилд сая 650 мянган тос олборлоно гэсэн тооцоолол гарсан. Батлагдсан нөөцийн хэмжээнд бид ТЭЗҮ-ийг хийлгэж байгаа. Үйлдвэрийн хамгийн том зардал нь түүхий тосны үнэ гэдэг нь үнэн. 100 хувь тосоо дэлхийн зах зээлийн үнээр худалдаж авна гэж бодоход 568 сая ам.долларын зардал жилдээ гарна. Энэ зардлын 509 сая ам.доллар нь буюу 90 хувьд нь түүхий тосны зардал. Үйлдвэрийн эдийн засгийн хоёр том үзүүлэлт бол түүхий тосны зардал, бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэ. 60 гаруй хувь дизель түлш үйлдвэрлэнэ. 1000 төгрөгөөр үйлдвэрээс гаргаад 10 хувиар өсгөхөд үйлдвэрийн эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөл өндөр гарна.
Засгийн газар өөрт ноогдох тосоо үнэ төлбөргүйгээр үйлдвэрт эхний ээлжид нийлүүлбэл “Петро Чайна Дачин Тамсаг” компанитай байгуулсан гэрээний дагуу 28.2 хувь нь Монголын Засгийн газарт ногдож байгаа. Үүнийг үнэ төлбөргүй авахад манай үйлдвэрийн эдийн засаг 30 хувиар сайжирна” гэсэн хариуг холбогдох албаныхан өгсөн юм.
С.Сүлд
Сэтгэгдэл (7)