Энэ оны хичээлийн жилээс эхлэн сурагчдыг түрээсийн сурах бичгээр хангах зорилт тавин ажиллаж байгаа ч сурагчид одоог хүртэл сурах бичиггүй байна. Яамны мэргэжилтнүүдийн хэлж байгаагаар сурах бичиг хэвлэлтэд ороход бэлэн болсон гэсэн тайлбарыг өгсөн юм. Энэ хичээлийн жилд 181 мянган сурагчдыг сурах бичгээр хангахад 2.6 сая сурах бичиг хэвлэх шаардлагатай. Түрээсийн сурах бичиг хэвлүүлэхэд дотоодын үйлдвэрлэгчдийг дэмжих зорилгоор 10 орчим хэвлэх үйлдвэрт тендер өгчээ. Гэвч зургадугаар ангийн хоёр төрлийн 70 орчим мянган сурах бичиг хэвлэх зөвшөөрөл авсан “Очир пресс” хэвлэх үйлдвэр БНХАУ-д хэвлүүлж улсын хилээр нэвтрүүлэх гэж байгаад баригдсан асуудал гарсан. Сурах бичиг хэвлэхэд өнгө, будаг, цаас зэргээс эхлэн тодорхой хэмжээний стандарттай байдаг. Энэ талаар МХЕГ-ын Боловсрол, соёлын хяналтын хэлтсийн дарга М.Нямсүрэнгээс тодрууллаа.
-“Очир пресс” компани сурагчдын сурах бичгийг БНХАУ-д хэвлүүлж% “тоглоом”, “дэвтэр” зэргээр хуурамчаар мэдүүлж, улсын хилээр нэвтрүүлэхийг завдсан асуудал гарсан. Хэчнээн нэр төрлийн ном байсан юм бэ?
-Мэргэжлийн хяналт олон төрлийн хяналт шалгалт хийдэг. Дотоод зохион байгуулалтын хувьд шаардлагатай тохиолдолд илэрсэн зөрчлийн мэдээллүүдийг холбогдох хяналтын хэлтсүүд рүү дамжуулан мэдээлэх үүрэг хүлээдэг. Энэ хүрээнд аравдугаар сарын 22-нд Замын-Үүдийн боомтын Хилийн хяналтын газраас Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар руу мэдээлсэн юм. Тодруулбал, “Сурах бичиг буруу мэдүүлгээр хилээр орж ирсэн. Сурах бичиг гадаад улсад хэвлэж оруулах боломжтой юу. Бид буруу мэдүүлэг өгсөн учраас түр саатууллаа” гэсэн мэдээлэл өгсөн. Тухайн өдөр нийт зургадугаар ангийн англи хэл, түүхийн хичээлийн нийт 482 хайрцаг бүхий 43060 ширхэг сурах бичгийг “дэвтэр”, “тоглоом” гэсэн зэргээр бүрдүүлэлт хийсэн байсныг шалгаж илрүүлсэн. Мэргэжлийн хяналтын зүгээс зөрчлийн хэрэг үүсгэн торгуулийн арга хэмжээ авч Гаалийн газар руу шилжүүлсэн.
-Процессын хувьд гаалийн байгууллагын бүрдүүлэлтээр орсны дараа мэргэжлийн хяналтаар ордог биз дээ. Тэгэхээр гаалийн бүрдүүлэлтээр асуудал үүсээгүй байх нь ээ?
-Тийм.
-БСШУСЯ уг асуудлыг мэдээгүй гэсэн. Мэргэжлийн хяналтын газраас яаманд мэдэгдээгүй юм уу?
-Асуудал гарсны дараа сурах бичиг өөр улсад хэвлүүлж оруулаж ирэх тухай тендерийн гэрээнд тусгагдсан эсэх талаар БСШУСЯ-наас тодруулахад “Бид үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжиж байгаа гэдэг утгаар тендерийнхээ багцыг жижиглэж, дотооддын үйлдвэрүүдэд хувааж өгсөн. Тиймээс БНХАУ-д хэвлэгдсэн сурах бичиг оруулж ирэх гэрээ байхгүй” гэж хэлсэн. Тиймээс Хилийн мэргэжлийн хяналтын газраас гарсан зөрчлийг шийдвэрлэж, холбогдох газар руу шилжүүлсэн. Бидний зүгээс гарсан зөрчлийн талаар мэдээллийн сайтаараа дамжуулан олон цаг тухайд нь нийтэд мэдээлсэн. Энэ нь мэдээлж байгаа нэг хэлбэр гэж үздэг. Мөн сурах бичгийн талаар асуудал гарсныг утсаар мэдэгдсэн. Олон нийтийн сүлжээгээр дамжуулан уг асуудлыг мэдээллэчихсэн учраас яаманд албан бичгээр мэдэгдэх үүрэг хүлээдэггүй юм.
-Тус үйлдвэр тоног төхөөрөмжтэй эсэх талаар Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас шалгалт явуулах уу. Үнэхээр хэвлэх үйлдвэртэй эсэх талаар олон нийтэд эргэлзээ үүсээд байна л даа?
-Тендер шалгаруулах журамдаа тоног төхөөрөмж, үйлдвэрлэлийн хүчин чадлыг нь шалгуулж, үнэлгээ дүгнэлт Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас гаргуулна гэж заагдаагүй учраас тус хэвлэх үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийг шууд очоод шалгах нөхцөл үүсэхгүй. Нөгөөтэйгүүр, тендер яаман дээр зарлагддаг учраас яам ямар шалгуураар тендер зарлах эсэх нь комиссын ажил шүү дээ.
“Очир пресс” компанийн зүгээс “Бид хугацаандаа ном, сурах бичгээ хүлээлгэн өгөхийн тулд БНХАУ-д хэвлүүлсэн. Энэ асуудал яагаад болохгүй гэж” гэсэн тайлбар өгсөн байна лээ. Уг асуудал Тендерийн тухай хуулиараа зохицуулагдана. Мэргэжлийн хяналтын зүгээс сурах бичиг сурагчдын гар дээр очсон байхыг шаарддаг юм. Энэ хүрээнд хичээлийн шинэ жилийн урьдчилан сэргийлэх хяналт, шалгалтаа хийн сурах бичиг одоог хүртэл сурагчдын гар дээр очоогүй байгаа асуудлыг олон ярьсан.
-Ер нь сурах бичгийн стандарт ямар байх ёстой вэ. Орж ирсэн сурах бичиг стандартад нийцэж байгаа эсэхийг шинжлэх үү?
-Бид өөрийн гэсэн дүрэм журам, удирдамжийн дагуу төлөвлөгдсөн хяналт шалгалт хийхээс гадна сэдэвчилсэн байдлаар урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийдэг. Өнгөрсөн онд Эрүүл ахуйн хяналтын хэлтсээс сурах бичгийн эрүүл аюулгүй байдалд шинжилгээт хяналт шалгалт хийсэн. Үүнд сурах бичиг хэвлэлтийн цаас, хүний нүдэнд харагдах байдал тухайлбал, хэт тод өнгөтэй байвал хүүхдийн нүд, цаашлаад эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлдөг гэж үздэг. Мөн будагч бодисын шинж чанар, цавууны ууршимтгай байдал зэргийг шалгаж, үр дүнг яаманд мэдээлсэн.
Харин үүссэн нөхцөл байдалтай холбогдуулан БНХАУ-д хэвлэсэн сурах бичгийг эрүүл ахуйн шинжилгээнд хамруулах эсэх нь яамнаас хамаарна. Хамгийн гол нь мэргэжлийн хяналт болон гаалийн байгууллагаас сурах бичгийг хил дээр саатуулснаас үүдэн сурагчид сурах бичиггүй байна хэмээн иргэдэд ташаа ойлголт өгөх вий гэхээс болгоомжилж байна. Уг нь манай улс боловсролынхоо хүрээнд ирэх онд сурагчдын мэдлэгийн чанарыг үнэлүүлэх ажиллаганд орно. Тиймээс сурах бичиг гадаадад хэвлэсэн зэрэг асуудал яриад суух цаг байхгүй.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (2)