Нийгмийн даатгалын шимтгэлийг ирэх оноос нэмэгдүүлэхтэй холбогдуулан Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатараас тодрууллаа.
-Нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нэмэгдүүлэхтэй холбогдуулан зарим гишүүд Ерөнхийлөгч хориг тавих ёстой гэсэн байр суурийг илэрхийлж байна. Энэ талаар та ямар байх суурьтай байна вэ?
-2013-2016 онд Монгол Улс эдийн засгийн хямралд орсон. Энэ нь тухайн үед явуулж байсан эдийн засгийн буруу бодлоготой холбоотой. Улмаар манай улс авсан өр зээлээ төлж чадахгүйд хүрч улс даяар хандив цуглуулж байсан шүү дээ. Ингээд 2017 оны тавдугаар сард Монгол Улс ОУВС-ийн хөтөлбөрийг хамтарч хэрэгжүүлэхээр болсон юм. Үүнээс өмнө холбогдох хуулиуддаа өөрчлөлт хийсэн. ОУВС-тай хамтарч хэрэгжүүлж байгаа 111 хуудас баримт бичиг байна. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхдээ эдийн засаг, санхүүгийн чиглэлээр ямар бодлого хэрэгжүүлэх талаар жагсааж бичсэн. Үүний 15 дугаар зүйл дээр Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн талаар бий. Үндсэндээ энэ хориг бол Монгол Улсын Засгийн газраас ОУВС-тай хамтарч хэрэгжүүлж байгаа хориг гэж ойлгож болно. Энэ хөтөлбөр зогсоно гэсэн үг. Тиймээс хориг тавихыг хүсэж, санаачлаад байгаа хүмүүст эдийн засаг дампуураад зогсчихсон байсан тэр үеийг санаач. Өндөр хүүтэй зээл, бондод дарамтлуулж байсан үе шүү дээ. Ердөө хоёрхон жилийн өмнө. У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар байгуулагдсанаас хойш өнөөдрийг хүртэл долоон тэрбум төгрөгийн зээл төлсөн.
Мөн Нийгмийн даатгалын шимтгэлийг хоёр хувиар нэмэгдүүлсэнд хориг тавина гэж байна. Гэтэл энэ хууль нь 2017 оны дөрөвдүгээр сард батлагдсан юм. Тиймээс хэрэгжээд явж байгаа хуульд хориг тавина гэсэн ойлголт байхгүй.
-Нийгмийн даатгалын алдагдлыг нөхөхийн тулд ийм хууль хийх хэрэгтэй боллоо гэх тайлбарыг салбарын сайд нь хийсэн шүү дээ?
-Энэ хууль 2017 онд ОУВС-ийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх холбогдуулан тохирсон зүйл. Тухайн үед ч Нийгмийн даатгалын сан алдагдалтай байсан. Одоо ч алдагдалтай байгаа. 2020 оны нэгдсэн төсөвт Нийгмийн даатгалын сан 605 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай оруулж ирж батлагдсан.
-Энэ алдагдалд Капитал банкны асуудал хамаатай юу?
-Капитал банк дампуурах шийдвэр гаргасан үе нь 2019 он.
-Одоо эдийн засаг сайжирсан энэ үед Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн асуудлыг эргэж харах асуудал байж болохгүй юу?
-Манай улсын эдийн засаг тогтворжсон учраас ОУВС бидэнд ямар хамаатай юм гэдэг яриа бий. Хүнд хэцүү үе болохоор бидэнд туслаач гээд очдог. Гайгүй болохоороо ямар хамаатай юм гэж хэлж болохгүй. ОУВС-ийн хөтөлбөрийг дагаад улс орнуудын тусламж, дэмжлэг орж ирсэн шүү.
-Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн нэмэгдэл нь цалинтайгаа уялдахгүй байна гэх шүүмжлэл бий?
-Нийгмийн даатгалын сангийн реформыг хийх ёстой.
-Нийгмийн даатгалын санд реформ хийнэ гэж ярилаа. Тэгвэл тэтгэврийг өвлүүлдэг, зээлийн үлдэгдлийг хаадаг байх ийм зохицуулалт хэрэгтэй байна. Учир нь үр ашгийг нь хүртэж чадахгүй байж байгаад монгол хүний дундаж наслалт дуусч байна шүү дээ?
-Иргэд тэтгэвэрт гарснаасаа хойш 10 гаруй жил тэтгэврээ аваад явдаг ийм тооцоо судалгаа бий. Реформыг хийхдээ тал бүрээс нь хийх хүсэлтэй байна. Түүнээс биш Сангийн яам хүслийг хангадаг газар биш. Монгол Улсын татвараар цугларч байгаа мөнгө хэмжээ, хязгаартай. Харин иргэдийн хүсэл хязгааргүй.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (17)