Монголын төрийн нэртэй зүтгэлтэн, АН-ын лидерүүдийн нэг Г.Батхүү 2019 оны тавдугаар сарын 17-нд Төрийн ордонд амиа алдсан. Түүнээс хойш бүтэн зургаан сар буюу хагас жил өнгөрлөө.
Үндсэндээ таг чиг байсан хэргийн талаарх чимээ сураг сүүлийн хэд хоног дуулдах болоод байгаа юм.
Энэ нь УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр уг хэрэгтэй холбоотойгоор яллагдагчаар татагдсан явдал байлаа. Ийм мэдээлэл нэлээд газар авсны дараа тэрбээр 2019 оны арваннэгдүгээр сарын 28-нд олон нийтийн сүлжээнд “Хэвлэлийнхэн гүтгэж элийрэх нь дүүрч, харин цагдаагийн байгууллага намайг худал ярьсан хэмээн гүтгээд, бүр яллаж, торгох гээд байгааг зөвшөөрөшгүй” гэжээ. Ингэж бичээд яллагдагчаар татагдсаныгаа эсэргүүцэж Мөрдөн байцаах албаны дарга, цагдаагийн хурандаа Д.Отгонжаргалд гаргасан өргөдлөө ил болгосон байна.
Н.Номтойбаяр 2019 оны арваннэгдүгээр сарын 25-нд уг өргөдлөө бичжээ. Түүндээ “УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр миний бие 2019 оны тавдугаар сарын 17-ны өдөр Г.Батхүү агсантай Төрийн ордонд таарсан тухай цагдаагийн байгууллагад гурван удаа гэрчийн мэдүүлэг өгсөн. Аравдугаар сарын 31-ний өдөр Мөрдөн байцаах албаны Хэлтсийн дарга н.Эрдэнэбилэг надтай уулзаж “Таныг гэрчийн мэдүүлэг өгөхдөө талийгаач архи уугаагүй гэж худал мэдүүлэг өгсөн буюу Эрүүгийн хуулийн 21.2-т заасан үндэслэлээр прокуророос сэжигтнээр татаж магадгүй” гэв. Тус өдрийн маргааш буюу арваннэгдүгээр сарын 1-ний өдөр миний бие Нийслэлийн прокурорын газрын хяналтын прокурор С.Мөнхгэрэл, ахлах прокурор н.Батболд нартай өмгөөлөгч Н.Мандахын хамт уулзсан. Уулзалтаар ахлах прокурор С.Мөнхгэрэлээс “Г.Батхүү агсны нас барсантай холбогдуулан миний бие хардагдаж сэрдэгдэн шалгагдаж байгаа зүйл бий юу” гэхэд “Тийм зүйл байхгүй” гэсэн хариу өгсөн. Шүүх шинжилгээний 1156 тоот дүгнэлтэд талийгаачийн үхлийн шалтгааныг “...тархины цус харвалт” гэж тогтоосон. Гэтэл Нийслэлийн прокурорын газрын 2019 оны 11 дүгээр сарын 19-ний ирүүлсэн Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тогтоолд гэрчээр худал мэдүүлэг өгсөн гэмт хэрэг үйлдсэн гэх үндэслэлийг дурджээ.
Миний бие тавдугаар сарын 19, 30-ны өдрүүдэд өгсөн мэдүүлэгтээн. талийгаачийг архи хэрэглээгүй гэж мэдүүлсэн бөгөөд зургадугаар сарын 18-ны өдөр ахлах мөрдөгч Н.Энх-Амгаланд өгсөн гэрчийн мэдүүлэгтээ “талийгаач хундагалж өгсөн архийг уусан илэрхий мэдэгдсэн үйлдэл гаргаагүй” гэж мэдүүлснийг, мөн бусад гэрчийн мэдүүлэгт “...талийгаач уугаагүй юм шиг байсан” гэж тус тус мэдүүлснийг харгалзан үзээгүй. Мөн тогтоолд талийгаачийн тухайн өдрийн 14:45:58 цагт Төрийн ордонд ирснээс хойш 18:50 цагийн орчимд надтай таарах хүртэлх хугацаанд хаана, хэнтэй уулзаж явсныг дурдаагүй, мөн шинжээчийн дүгнэлтээр гарсан “...ходоодны шингэнд 5.5 промилли спирт илэрсэн” нь манай өрөөнд байсан архи мөн эсэхийг шинжилж тогтоогоогүй байна. Тэгээд ч надад талийгаач архи уусан эсэхийг үлээлгэж тогтоох драгер, цусны шинжилгээ хийх лабораторийн төхөөрөмж байхгүй бөгөөд амыг нь ч үнэртэх боломж байгаагүй учраас өөрт анзаарагдсанаа л бодитоор мэдүүлсэн. Талийгаач миний өрөөнд архи хэрэглээгүй.
Иймд Эрүүгийн хуулийн 21.2-т заасан зориуд худал мэдүүлсэн үндэслэлээр намайг яллагдагчаар татаж байгаа нь өөрөө худал бөгөөд хууль зүйн үндэслэлгүй гэж үзэж байгаа тул хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хаах саналаа Нийслэлийн прокурорын газарт гаргаж өгөхийг хүсч байна. Иргэн Н.Номтойбаяр” гэсэн байна.
Харин Нийслэлийн прокурорын газрын хяналтын прокурор О.Эрдэнэсувд өнгөрсөн баасан гаригт “Төрийн ородонд иргэн Б нас барсан үйлдэлтэй хэрэгт УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр болон түүний туслах, зөвлөх нараас гэрчээр мэдүүлэг өгөхдөө худал мэдүүлэг өгсөн гэх үндэслэлээр энэ сарын 19-ний өдөр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 21.2 буюу худал мэдүүлсэн гэсэн зүйл ангиар дээрх хүмүүсийг яллагдагчаар татсан” гэсэн тайлбарыг өглөө. Н.Номтойбаяр ганцаараа бус туслах, зөвлөх хоёрын хамт яллагдагчаар татагджээ.
Түүний Мөрдөн байцаах албаны даргад гаргасан хүсэлтэд хэд хэдэн эргэлзээтэй, асуудалтай зүйл байна.
Нэг. Н.Номтойбаярын энэ өргөдөл нь өөрийнх нь нэрлэснээр хүсэлт бус тулган шаардаж, даапаалж тохуурхан, бас дарамталсан өнгө аяс бүхий, хэргийг шууд хаах санал прокурорын байгууллагад явуул гэж тушаажээ.
Хоёр. Н.Номтойбаярын өргөдөлд дурдсанаар Мөрдөн байцаах албаны Хэлтсийн дарга Эрдэнэбилэг нь түүнтэй уулзаж “Таныг прокурор сэжигтнээр татах гэж байна шүү” гэж дамжуулсан байна. Энэ бол албаны мэдээллийг гэмт хэрэгт холбогдсон этгээдэд дамжуулсан ноцтой үйлдэл. Ийм мэдээлэл авсан этгээд оргон зугтах, бусад хэлбэрээр хэргийн мөрдөн шалгалтад сөрөг нөлөө үзүүлэх шууд боломжтой.
Гурав. Нийслэлийн прокурорын газрын хоёр прокурор түүнтэй уулзаж “Таныг Батхүүгийн нас барсантай холбож шалгаагүй” гэжээ. Үүнийг Н.Номтойбаярт өгч байгаа ам тангараг гэж ойлгож ч болно. Хэргийн нөхцөл байдалтай холбоотойгоор сэжүүр гарч ирсэн байдлаар ,мөрдөн шалгалтын явцад хэнийг ямар хэмжээнд шалгах вэ гэдгийг шийдэх болохоос биш анхнаас нь “Таныг ийм л хүрээнд шалгана” гэсэн ам тангаргийг прокурорын байгууллага өгдөг хууль байхгүй.
Дөрөв. Г.Батхүү нас барсан хэрэг тавдугаар сард гарсан. Бүтэн зургаан сарын турш шалгасан гэсэн үг. Эцэст нь гэмт хэрэгт холбогдсон этгээд өөрөө өргөдлөө ил болгож, хэргийн мөрдөн шалгалтын явцтай холбоотой, тухайлбал шүүх шинжилгээний дугаарыг зарлаж байгаад өөртөө ашигтай гэж үзсэн бололтой мэдээллийг олон нийтэд цацсан. Эндээс Н.Номтойбаяр нь энэ хэргийн улмаас ямар нэг гэм зэмгүй өнгөрөхийгөө хэдийнэ мэдчихсэн, харин уг хэрэгт холбоогүй гэдгээ олон нийтэд мэдээлэл байдлаар асуудалд хандаж эхэллээ гэсэн хардлагыг төрүүлж байна.
Тав. Прокурор Н.Номтойбаярыг яагаад чухам “худал мэдүүлэг өгсөн” үндэслэлээр яллагдагчаар татсан бэ гэдэг анхаарал татна. Мөрдөн байцаах албаны хэлтсийн даргын түүнд хэлснээр “талийгаачийг архи уугаагүй” гэсэн нь асуудлын гол болсон гэж буй. Гэхдээ ходоодноос нь спирт илэрсэн гэдгийг Н.Номтойбаяр бас задалсан. Тиймээс архи уусан, түүнээс үүдэлтэй үйлдэл, харилцаа, бусад зүйлээс болж Г.Батхүүгийн амь нас нь хохирсон гэж прокурор үзэж байх магадлалтай юм.
Зургаа. Г.Батхүүг нас барснаас гурав хоногийн дараа Н.Номтойбаяр хэвлэлийн бага хурал зарлаж, нэлээд зүйлийг ярьсан. Энэ талаар нь нэгэн туршлагатай мөрдөгчийн гэх дүгнэлт талийгаачтай холбоотой хэвлэлүүдээр нийтлэгдсэн. Түүнд “УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр бүлгийн хуралдаа 19:18 цагт орсныг ирц бүртгэлийн програм хурууны хээгээр бүртгэсэн байдаг. УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр талийгаачийг өрөөнөөсөө гарсны дараа 3-4 минутын дараа зөвлөхтэйгээ хамт хурлын танхим руу гарсан гэж мэдэгдсэн. Ингэж үзэхээр Н.Номтойбаярын өрөөнөөс талийгаач 19:12 цагт гарсан болж таарна. Төрийн ордны харуулын албанд 19:09 цагт хүн нас барсан байдалтай олдлоо гэсэн мэдээлэл иржээ. Тэгэхээр золгүй явдал 19:09 цагаас өмнө болсон байж таарлаа. Гэтэл энэ цаг нь Н.Номтойбаярын мэдэгдлээс харвал талийгаач түүний өрөөнд хамт байсан цагтаа давхацаад байгаа нь Н.Номтойбаярын мэдэгдэлд байгаа ноцтой алдаа юм” гэж дүгнэсэн байдаг.
Долоо. Тэрхүү мөрдөгч “Н.Номтойбаяр мэдэгдэлдээ уг хэрэгтэй холбоотой нарийн ширийн мэдээлэл (деталь) их оруулж тайлбарлалаа. Уг хэргийг “золгүй явдал” гэж өөрөө тодорхойлсон бөгөөд өмнө нь буюу хөндлөнгийн нөлөөгүй гэж үзэж байсныг үгүйсгэсэн мэдэгдэл болсон. Энэ хэргийг хөндлөнгийн нөлөөтэй гэж мэдэж буй хүн л ийн тодорхойлох боломжтой” гэсэн юм.
Харин Н.Номтойбаярын олон нийтийн сүлжээгээр ийм зүйлүүдийг ярьсны дараа гэр бүлийнхэн, ойр дотныхон нь фэйсүүк дэх “Бүтээн байгуулагч Г.Батхүүг дэмжигчдийн хуудас”-аар дамжуулж байр сууриа илэрхийлсэн.
2019 оны арваннэгдүгээр сарын 29-нд “УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр олон нийтэд хандан мэдэгдэл хийв. Твиттер ашиглан цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг эсэргүүцэв. "МАК" группийн өв залгамжлагч Н.Номтойбаяр гуай өнгөрсөн хугацаанд чуулган, байнгын хорооны хуралдаанд суух нь багасч, улстөрийн хатуу мэдэгдэл хийхээ больсон. Төр нийгмийн зүтгэлтэн Г.Батхүү агсаны гэр бүл, хамт олон, АН хүлээцтэйгээр Монголын хууль хяналтын байгууллагын шийдвэрийг хүлээж байна.
...24 цагийн тусгай хамгаалалттай Төрийн ордонд нь нэгэн төрийн түшээ үл мэдэгдэх байдлаар амь насаа алдчихаад байхад яагаад энэ хэргийн талаар тодорхой мэдээлэл гаралгүй нам дарагдах гээд байна аа? Бид энэ гэмт хэргийг хэзээ ч мартах учиргүй. Шударга ёс гэж байдаг бол энэ дээр л гарах ёстой!!!
Хэрвээ шударга ёс гэж Монголд алдагдчихсан, хэн хаана юу хүссэнээ хийж, хэн дуртай нь хүний амь насанд халддаг болчихвол энэ улсад чинь энгийн иргэн мань мэтэд амьд явах баталгаа үнэндээ алга санагдаж байна.
Шударга ёсыг нэхсээр байх болно!!!
...Амь бүхэн нэхэлтэй
Аллага бүхэн гэрчтэй
Арандаг бүхэн зүхэлтэй
Аранга бүхэн заргатай” гэсэн байна.
С.Сүлд
Сэтгэгдэл (26)