Агаарын бохирдол, эрчим хүчний хомсдол зэрэг олон шалтгаанаас байгаль орчинд ээлтэй, эрчим хүчний хэмнэлттэй барилга барих, ногоон технологи нэвтрүүлэх нь дэлхийн нийтийн тулгамдсан асуудал болоод буй. Энэ хүрээнд НОСК-ийн зүгээс Цайз захын ойролцоо ногоон орон сууц барьж, эхний оршин суугчдаа хүлээн авахад бэлэн болсон талаар бид өмнө нь мэдээлсэн. Түүнчлэн Азийн хөгжлийн банкны дэмжлэгээр ногоон сургууль, цэцэрлэг барихаар ажиллаж байна. Энэ талаар БСШУСЯ-ны Үйлдвэрлэлийн хэлтсийн дарга Ч.Энх-Амгалангаас тодрууллаа.
-Ирх оноос эхлэн жишиг ногоон сургууль, цэцэрлэг барихаар ажиллаж байгаа гэсэн. Энэм талаар мэдээлэл өгнө үү?
-Дэлхийн нийт байгаль орчинд ээлтэй ногоон технологи, эрүүл аюулгүй орчныг бүрдүүлэхэд чиглэсэн ногоон сургууль, цэцэрлэгийг бий болгох талаар анхаарч ажиллаж байна. Энэ хүрээнд яамнаас хүүхдэд ээлтэй орчныг бүрдүүлэх чиглэлээр Азийн хөгжлийн банктай хамтран “Эдийн засгийн хүндрэлийн үед боловсролын чанар хүртээмжийг сайжруулах” төсөл хэрэгжүүлж байна. Төслийн хүрээнд улсын хэмжээнд 32 сургууль, цэцэрлэг өргөтгөж, шинэчилнэ. Уг төсөл нь энэ оноос эхлэн 2021, 2022 онуудад дуусахаар төлөвлөгдсөн.
-Хэдийг нь өргөтгөж, шинээр барих вэ?
-Шинээр таван цэцэрлэг барьж, 17 цэцэрлэг өргөтгөнө. Мөн хоёр сургууль шинээр барьж, найман сургуулийг өргөтгөнө. Үүнээс 22 сургууль, цэцэрлэг төсөл хөтөлбөрт хамрагдах юм. Төслийн гол онцлог нь ногоон буюу эко сургууль хэлбэрээр тохижуулж, ашиглалтад орох юм. Тухайлбал, эрчим хүчний хэмнэлттэй, байгалийн эрчим хүчийг ашиглах, хүлэмжийн хийг гурав дахин бууруулах, орчны аюулгүй байдлыг бүрдүүлэх юм. Хамгийн гол нь хэрэглэж байгаа бүтээгдэхүүн хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөгүй байх ёстой. Энэ хүрээнд энэ жил долоон сургууль, цэцэрлэгийн ажлыг эхлүүлсэн. Үүнээс Сонгинохайрхан дүүргийн 122 дугаар сургууль, 25 дугаар хороонд байрлах цэцэрлэг ногоон байдлаар төлөвлөгдөж байгаа.
-Ногоон сургууль, цэцэрлэг барихад урьдчилсан байдлаар хэчнээн төгрөг зарцуулна гэж үзэж байгаа юм бэ?
-Одоогийн байгаа төсөвт өртгөөс 25-30 хувь орчим илүү төсвөөр баригдана.
-Ирэх онд баригдахаар төлөвлөгдсөн сургууль, цэцэрлэгийн барилгыг ногоон байдлаар шийдэх боломж бий юу?
-Дээр дурдсанчлан ногоон сургууль цэцэрлэг, сургууль нь өндөр зарлагатай байдаг учраас ирэх онд баригдах бүх сургууль, цэцэрлэгийг ногоон байдлаар барих боломж байхгүй. Гэхдээ наад зах нь сургуулийн коридорт усан хангамжтай байх, эрүүл аюулгүй материал хэрэглэх зэрэг шаардлагыг тавиад явж байна.
-Ногоон сургуулийн хувьд барилгын ажил нь эхэлсэн гэсэн. Барилга барих компанийн хувьд ямар компани шалгарсан бэ. Өмнө нь ногоон барилга барьж байсан туршлага бий юу?
-Манай улсын барилгын салбар сүүлийн 10 гаруй жил хурдацтай хөгжиж байна. Энэ чиглэлийн барилгыг барьдаг томоохон компаниуд бий. Монголын барилгын компани гаднын төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлээд явж байна. Өөрөөр хэлбэл, ногоон барилгыг барих бүрэн бололцоотой болсон. Ногоон барилга нь зураг төслөөсөө эхлээд бүх зүйлийг хангуулж байж ногоон барилга бий болно. Энэ оны хувьд улсын хэмжээнд 34 сургууль ашиглалтад орсон. Энд ч мөн адил ногоон стандартыг хангах гурван сургууль байна. Ногоон стандартыг бүрэн хангаагүй ч дулааны алдагдлыг бууруулах, эрчим хүчний хэмнэлттэй ногоон барилга руу дөхсөн сургууль бий.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (5)