УИХ-ын дарга Г.Занданшатар тэргүүтэй Д.Лүндээжанцан, Д.Тогтохсүрэн, Ж.Мөнхбат, Д.Эрдэнэбат нарын гишүүд Австрали улсад казино тоглосон, тоглоогүй гэх дуулиан өрнөхтэй зэрэгцэн дээрх гишүүд өөрсдийгөө өмөөрсөн мэдэгдлийг ар араасаа хийсэн билээ. Тэд ийнхүү биесээ өмөөрөх зуур ангийн нөхөд нь нүд үзүүрлэж, мөрийтэй тоглоом тоглож байгаа бичлэг бий гэж байна лээ гэх маягаар хаяагаа манасан.
Бүр УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүүгээс эхлээд “Шоронгийн хуулийг батлахын тулд шоронд хоригдож үзэх ёстой байдаг бил үү. Казиногийн тухай хууль батлахын тулд казино орж үздэг юм байна. Садар самууны эсрэг хууль батлах болвол яах улс юм бол доо” хэмээн өөрийн цахим хуудсандаа нийтэлсэн сонгууль хаяанд ирсэн энэ цаг үед байр сууриа ганхуулах хуудуутай үйлдэл байсныг бэлхэн гэрчлээдэхэв.
Манай улс казино тоглодог албан тушаалтнуудтай тэмцэхээр Төрийн албаны тухай хуульдаа өөрчлөлт оруулаад буй. Энэ хүрээнд казино тоглосон нь нотлогдсон хэд хэдэн төрийн албан тушаалтан албан үүргээс нь чөлөөлсөн. Цаашид ч энэ талаар хатуу тэмцэнэ гэдгээ ч ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ хэдэнтээ мэдэгдсэн. Тэрбээр “Монголчууд гаднын улсын VIP казиног дүүргэдэг гэх мэдээлэл бий. Тэр ч бүү хэл, дэлхийд томоохонд тооцогдох тоглоомын газруудад төрийн өмчит үйлдвэрийн газрын захирлууд, улстөрчид болон төрийн өндөр албан тушаалтнууд тоглосон, тоголдог гэх мэдээлэл бий. Тэдний нэрсийг авсан. Шаардлагатай бол дэлгэнэ. Энэ хүмүүсийг төрд ажиллуулах ёсгүй” гээд казино тоглосон албан тушаалтныг шууд чөлөөлнө гэдгээ хатуухан мэдэгдсэн.
Энэ ч утгаар УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга, гишүүн Д.Тогтохсүрэн болон томилолтод багтсан гишүүдэд хариуцлага тооцохыг зарим улстөрчид Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас шаардаж эхэллээ.
Тодруулбал, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга З.Энхболд “Хэдэн сарын өмнө Төрийн албан хаагчийн тухай ёс зүйн дүрэмд өөрчлөлт орж, мөрийтэй тоглосон тохиолдолд ажлаас нь халахаар болсон. Хэд хэдэн хүнд арга хэмжээ авсан. УИХ-ын гишүүн төрийн албан хаагч. Тиймээс халагдах ёстой бол халагдах ёстой. Төрийн албан тушаалтныг халагддаг. Казино тоглосон УИХ-ын гишүүн халагддаггүй байж болохгүй” гэсэн юм. Энэ мэт улстөрчид өөр өөрсдийн тайлбар, байр сууриа илэрхийлж байна.
Дээрх асуудалтай зэрэгцэн УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдоржийг казино тоглосон байж болзошгүй талаарх мэдээлэл цахим сүлжээгээр цацагдаж эхэллээ.
Мөн оны өмнөхөн АТГ тусгай ажиллагаа явуулж нэгэн бизнесменийг баривчлах үеэр хууль бусаар мөрийтэй тоглож байсан гэх УИХ-ын гишүүн “М”, “Х”-ийн эрэлд гарч байв. Тодруулбал, “М” үсгээр эхэлсэн нэртэй УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат, Л.Мөнхбаатар, Г.Мөнхцэцэг, Д.Мурат, Ц.Мөнх-Оргил нарын таван гишүүн байгаа бол “Х” үсгээр эхэлсэн Ч.Хүрэлбаатар, Д.Хаянхярваа хэмээх хоёр гишүүн УИХ-д бий. Ингээд эдгээр гишүүдээс мөрийтэй тоглосон “М”, “Х” хэн байх боломжтой талаар таамаг дэвшүүлж, газар авч чадсан ч тэднийг олж хариуцлага хүлээлгэх хэмжээнд ажиллаж чадаагүй юм. Ажиллаж ч гэж дээ нэгээр нөгөөг нь дардагийн жишгээр мөрийтэй тоглоом тоглосон ГЕГ-ын дэд дарга Ё.Бат-Эрдэнийн асуудлаар дээрх хэргийг нам дарж, түүнийг албан тушаалаас нь чөлөөлснөөр мартагдсан түүхтэй.
Түүнчлэн төрийн тэргүүн байсан эрхмүүдээсээ эхлээд л тоглож байгаад камерын дуранд өртсөн нь бишгүй бий.
Тухайлбал, Ерөнхийлөгч асан Н.Багабанди, Ц.Элбэгдорж нар мөрийтэй тоглож байв. Гэвч хэн нь ч хуулийн хариуцлага хүлээгээгүй. Энэ мэтчилэн Монголын улс төр, бизнесийн салбарт шургалсан мөрийтэй тоглоом гэх мангаа залуу үеийн төлөөллийг ч гэсэн бүрхсэн болох нь цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдсэн хавтаст хэргийн материалаас харж болно.
Хувь заяагаа тоглоомонд даатгагсад биднийг зөв жолоодож, шийдвэр гаргаж чадах болов уу. Тодруулбал, Америкийн Еренхийлөгч асан Жон Кеннеди казино тоглоод баригдах үед сөрөг намын зүгээс “мөрийтэй тоглоомонд хувь заяагаа даатгасан хүнд бид итгэхгүй” хэмээн пи-ар явуулж байжээ. Яг л үүнтэй ижил.
Тэгвэл казино тоглосон төрийн албан хаагчдад салбарын хуулиар хариуцлага тооцох юм бол энгийн иргэн, хуулийн этгээд болон улс төрийн албан хаагчдад ямар хариуцлага хүлээлгэх бэ.
Тодруулбал, Зөрчлийн тухай хуулийн 5.7-д заасан “Мөрийтэй тоглоом зохион байгуулах” 5.7.1 “Олон нийтийн газар ашиг олох зорилгоор шоо, хөзөр, бусад эд зүйл ашиглан үр дүнг нь урьдчилан төсөөлөх боломжгүй, аз туршиж тоглодог мөрийтэй тоглоом зохион байгуулсан бол хүнийг таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг таван мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно”. 5.7.2 “Үр дүнг нь урьдчилан төсөөлөх боломжгүй, аз туршиж тоглодог хуулиар хориглосон мөрийтэй тоглоомын газар байгуулсан, эсхүл ажиллуулсан бол хүнийг хоёр мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг хорин мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно” гэж тус тус заажээ.
Уг хуулиас харахад мөрийтэй тоглож байгаад баригдсан тохиолдолд иргэн, хуулийн этгээд тэр бүү хэл, улс төрийн албан хаагч нь ямар ч хуулийн хариуцлага хүлээхгүй нь.
Ингэхээр мөрийтэй тоглоомын хэрэгт нэр холбогдсон гишүүд өөрсдийн ёс зүйн хэм хэмжээ, ухамсарынхаа төвшинд энэ асуудалд хандаж, сайн дураараа хариуцлага хүлээх л ганцхан гарц байгаа юм байна.
Б.Лхам