Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2023.06.02
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Улиглан учирлахуй буюу номын тухай номлол

2023-5-26
0
ЖИРГЭХ

Эрхэмлэл

Хүн төрөлхтний түүхэнд төрөн гарсан суутнуудын дотроос номын тухай хамгийн гайхалтай зүйл хэлсэн хүн бол Македоны Александр юм. Ид хүчирхэг байх үед нь түүний жанжид хөрш зэргэлдээ газар орныг дайлан эзэлж, улс гүрнийхээ хил горьтгийг тэлэх бүрдээ түүнд хамгийн үнэ цэнэтэй бэлэг сэлтийг олзлон авчирдаг байжээ. Нэгэн удаа дайчин жанжин нь түүнд үнэлэгдэшгүй ер бусын, гоё тансаг эрдэнийн хайрцаг авчирч өргөн барив. Александр хаан эрдэнийн хайрцгийг үзэн баясаж, чамин сайхныг гайхан шагших мөртөө, үүнд би Илиадаг хадгална хэмээн дуун алдсан гэдэг юм.

Македоны Александрыг 13 настай байхад эцэг II Филип түүнийг их сэтгэгч Аристотельд шавь оруулжээ. Их сэтгэгч түүнд амьтан судлалаас эхлээд огторгуйн геометр хүртэл бүхий л шинжлэх ухааны үндсийг зааж, хаант засаглал, төрийг удирдахуй хийгээд байлдан эзлэхийг ухаан билгийг ч сургасан гэдэг. Аристотель багшаасаа түүний хүлээн авч, насан туршдаа нандигнасан нэгэн зүйл бол билэгт Хомерийн Илиада байлаа. Энэ туулсийн гайхамшигч номыг Аристотель өөрийн гараар буулган сийлж цэл залуу шавьдаа гүн хүндэтгэлтэйгээр дурсгажээ. Александр хаан Илиадаг асар нухацтайгаар шимтэн уншиж, алдар суут Ахиллийн сүр бадрангуй баатарлаг түүхийг шүтэх болсон гэдэг. Номоо тэрбээр насан туршдаа дэрнийхээ хажууд байлгасан гэж сурвалж бичигт өгүүлдэг бөгөөд эрдэнийн хайрцагт нандигнасан Илиадын тухай домог номыг эрхэмлэхийн үлгэр жишээ болон үлдсэн юм.

Тайлбар байхгүй.

Уламжлал

Дорно дахины философи, гүн ухаанд хүний ухааран танихуйн хэр хэмжээг илэрхийлсэн “сав” хэмээх ойлголт буй. Хүн орчлонгийн эцэс төгсгөлгүй мэдлэгийн сангаас өөрийн савны хэмжээгээр утган авдаг. Эглийн саваар утгаж болох эрдэм мэдлэг гэж байх, үл болох нь бас байх. Ерөөс Дорнын соёл, уран туурвил хийгээд эрдэм ухаан бүхэлдээ ёгт илэрхийлэл, гүн далд утга, агуулгаар дүүрэн байдаг. Энэхүү Дорно дахины их соёлын ай савд багтах Монголын утга соёлын өгүүлэмж мөнхүү ёгт далдын санаа, гүн гүнзгий утга, уран тансаг илэрхийлэл бүхий өвөрмөц хэв шинжтэй. Хэдэн зуун дамжсан сурган хүмүүжүүлэх үндэсний уламжлалын салшгүй бүрэлдэхүүн болж хөгжсөн аман зохиол, ардын урлагийн төрлүүд, үүний дотор Монголын баатарлаг туульс бол монгол хүний төрөлх чанар хийгээд аж төрөхийн язгуур агуулгыг гүнзгий шингээж, омог зоригийг бадраах бадрангуй найруулга, давхар утга бүхий уран ёгтлол, зүйрлэлийн сүлжээгээр нийтгэгдэн бүтээгдсэн байдгаараа онцлогтой. Эр зориг, шийдмэг байдал, буцаж няцахгүй цэгц байх хийгээд ялан дийлэхийн ухаан, урыг илэрхий өгүүлдэг баатарлаг туульсын уламжлалт хэл, найруулгад орчин үеийн хүмүүнлэгийн ухаан, нийгмийн хандлагатай зөрчилдөхүйц, хүчирхийллийг уриалж буй мэт ойлгогдох,

Аавын бийд үзсэн, алалгүй горьгүй

Ээжийн бийд үзсэн, эвдэлгүй, горьгүй...

гэх зэрэг илэрхийллүүд элбэг тохиолдоно. Гэвч энэ бүхнийг дайсан этгээд, мангас, аваргасууд болон бусад сөрөг дүрийн соёлт баатруудын тухай үндсэн ойлголт, суурь ухагдахуун, цаашилбал, монголчуудын аж төрөхийн гүн ухаантай уялдуулан авч үзвэл харин ч эерэг, энэрэнгүй утга, ухуулгыг гаргадаг юм. Учир нь монголчууд “дайсан” гэх ерөнхий, нийтлэг томъёололд хэн нэгэн хүн ч юм уу, хэсэг бүлэг этгээдийг гэхээсээ илүү өөрийн дотоод сэтгэлийн хир болох үнэнч бус байдал, уур хилэн, өс хонзон, хүсэл шунал, буруу булхай, атгаг хорсол, амин хувиа хичээх зан суртахуун, жигшүүрт үйлийг сэдэх муу санаа гэх мэт элдэв гэмийг үлгэрлэн гаргаж, дүрчлэн үзүүлдэг онцлогтой. Сэтгэлийн гэм, сэдэл санааны муу муухай ихсэх тусам мангасын толгойн тоо олшрох зэрэг уран сайхны гайхалтай шийдлүүдийг гаргаж, “дайсныг” жигшүүлэх, өөрөө өөрийгөө цэгнэн зөв, сайныг цогцлоох, шударга ёсыг хамгаалах үзэл санааг зориг баатарлагийн омог огшилтой нь уялдуулан хүүхэд, багачуудын суурь хүмүүжилд суулгаж ирсэн нь сургах, ухааруулахын давтагдашгүй өвөрмөц арга гэж болно. Гүн утга, чинадын асуулгыг ухаж, ухаарч номыг уншихын чиг зүгийг үүнээс ойлгож болно.

Тайлбар байхгүй.

Улиглал

Үлгэр домог, туульс, судар зохиолын өвд шингээж, ам дамжуулан үлдээсэн танин мэдэхүй хийгээд соёл, хүмүүжлийн арвин их сан, уламжлалаа монголчууд дээдлэн хүндэлж, бурхантай хоймортоо баринтаглан залдаг. Доогуур тавьж, хойгуур эрэмблэхийг цээрлэдэг. Учир нь номонд мэдлэг, оюун ухаан, цаг хугацаа, зарчим дүрэм агуулагдаад зогсохгүй амьдрал, түүх, сургамж багтсан байдаг. Тийм болохоор л ном уншдаг хүн амьдралд тохиолдох элдэв бэрхшээл, сорилт шалгарлыг давж чадах сэтгэлгээний ур дүй, сэтгэлийн тэнхээтэй болдог.

Ном байвч уншихгүй байх нь нийгмийн сүлжээ, цахим технологи эрчимтэй хөгжиж буй энэ цаг үеийн хамгийн том бэрхшээл болсныг эцэг, эхчүүд шогшрон өгүүлдэг. Энэ тухай Нобелийн шагналт Йосиф Александрович Бродский “Номыг овоолж байгаад шатаахаас долоон дор нүгэл бий. Тэр бол уншихгүй байх” хэмээн ой тойнд шууд тустал хэлсэн байдаг. Унш, унш гэж улиг домог болтол үглэх нь сайн зүйл биш төдийгүй хүүхэд, залуусыг номоос улам холдуулах сөрөг үр дагавар дагуулдаг. Улиглан үглэх атлаа унших, ухаарахыг нь дэмжихгүй байх тэдэнд урвалт шиг хүндээр тусдгийг огтхон ч мартаж болохгүй. Номын соёл бол хүн хоорондын, хүн ёсны харилцааны үр дүн байдгийн энгийн илрэлүүд нь энэ бүхэн юм.

Учирлал

Нийслэлийн төв талбай гоёмсог асруудаар чимэглэгджээ. Номын баяр болж байна. Гурван хоног үргэлжлэх энэ баярын хугацаанд ном уншихыг зөвлөсөн, сануулсан, айлгаж ичээсэн, албадан сүрдүүлсэн элдэв янзын эш номлол суваг шуудуу бүрээр хахах биз. Буруу гэхгүй ээ. Нийгмийн сүлжээг хэрэглэгчдийн дийлэнх хэсэг нь залуус, хүүхдүүд тул энэ сувгаар түгэн тархаж буй мэдээ, мэдээлэл тэдэнд хангалттай хүрнэ.

Уриалан хөгжөөх, шинэ содон, ховор сонин ном туурвилыг танилцуулах, дэлгэрүүлэх, зохиолч, бүтээлчдийг дэмжиж, тэднийг уншигчидтай холбох гэх мэт олон талын ач холбогдолтой энэ баяр сүүлийн жилүүдэд хамгийн их хүртээмжтэй, олон хүн оролцдог, бодит өгөөжийг түгээж чаддаг ажил болж буйг онцолмоор санагддаг юм. Магадгүй, нийгэм, олон нийтэд чиглэсэн янз бүрийн салбарын олон үйл явдал зохиогддог ч номын баярын чинээний оролцоотой, хүртээмжтэй болдог нь тэр бүр үгүй. Нэг удаагийн номын баярт 180,000 гаруй хүн ирж, тэдний 95 хувь нь ном худалдан авдаг хэмээн саяхан УИХ-ын дарга Г.Занданшатар нийгмийн сүлжээн дэр өөрийн хуудсанд бичсэн байсан. Тэрбээр номын баярыг 2019 оноос эхлэн ивээлдээ авч, агуулгажуулах, хууль тогтоомжоор баталгаажуулах зэрэг олон ажлыг хийж байгаа юм билээ. Энэ удаагийн 33 дахь Номын баярыг “үндэсний бичиг соёл” хэмээх агуулгаар баяжуулж, монгол бичиг, түүний өвөөр дамжуулан төрт ёс, засаглалын уламжлал, үндсэн хууль, хүний эрхийн үнэт зүйлсийг сурталчлахад чиглүүлж байгаа нь тун баялаг агаад шинэлэг болж байна. Гол нь, ном байвч уншихгүй, уншиж буй мэт харагдавч ухахгүй бол ямар хэрэг байх вэ.

Хүний амьдралд юу ч тохиолдож болно. Зовлон бэрхшээл, жаргал баярын алинд ч биднээс урваж шарвахгүй, хэзээд мөн чанараараа, утга агуулгаараа байж чаддаг хамгийн үнэнч, дотно нөхөр бол ном. Сэтгэл цуцаж, цээж хөндүүрлэхийн үед тулж тогтоож чадах хүчирхэг үгсийг бид бие биенээсээ сонсохоос илүүгээр номоос уншдаг. Мэргэн санаа, бүтээлч шийдлүүдийг бид уншсан ном, сурсан эрдэм, танин мэдсэн бүхнээсээ л олдог. Агуулгад автаж, учир явдлыг тунгаан өгөөж хүртэж унших нь сэтгэлгээний цэгцрэлд хүргэх сайн дадал, төвлөрлийг өгнө. Ой тогтоолт, анхаарал, сэтгэн бодохуйгаа хөгжүүлж чадвал аливааг өргөн хүрээтэй эргэцүүлж, тулгарсан мухардлыг шийдвэрлэх гарц гаргалгааг зөв олж харах чадвартай болдог. Энэ бүхэн хүнд чухам яагаад хэрэгтэйг учирлан, “Юу муу гэвэл хүний номгүй нь муу” хэмээн Говийн догшин Ноён хутагт Дулдуйтын Данзанравжаа шүлэглэж үлдээсэн юм.

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Чингис хаан музей зуны цагийн хуваарьт шилжлээ
40, 50 мянгатыг дахин барилгажуулахдаа хуучин маягийг хадгална
"Хүүхдийн хоол" үндэсний чуулган болно
“Гэгээн муза-17” наадам ирэх есдүгээр сард болно
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Чингис хаан музей зуны цагийн хуваарьт шилжлээ
    4 цаг 52 мин
  • 40, 50 мянгатыг дахин барилгажуулахдаа хуучин маягийг хадгална
    5 цаг 25 мин
  • “Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдөр”-ийг угтсан картын урамшуулал зарлагдлаа
    6 цаг 2 мин
  • Дэлхийн аварга, гавьяат тамирчин П.Орхон алтан медалийн төлөө, С.Цэрэнчимэд хүрэл медалийн төлөө барилдана
    6 цаг 14 мин
  • Монголын либерал нам нэрээ Ардчилсан Монгол ялна болгожээ
    6 цаг 20 мин
  • Э.Дэлгэрмаа алтан медалийн төлөө барилдахаар шалгарлаа
    6 цаг 34 мин
  • Монголын эрэгтэй шигшээ баг Малайзын багийг илт давуу хожлоо
    6 цаг 36 мин
  • "Хүүхдийн хоол" үндэсний чуулган болно
    6 цаг 52 мин
  • “Гэгээн муза-17” наадам ирэх есдүгээр сард болно
    7 цаг 3 мин
  • Х.Ундрам ДАШТ-д оролцох эрхээ авлаа
    7 цаг 38 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжлээрэй
    7 цаг 47 мин
  • ДАШТ: Монголын эрэгтэй сагсчид өнөөдөр хэсгээс гарах эсэхээ шийднэ
    8 цаг 2 мин
  • “Монгол Улсын Ардын уран зохиолч Шагдарын Дулмаа” сэдэвт шуудангийн марк хэвлэгдлээ
    8 цаг 55 мин
  • Сургуулийн бэлтгэл ажлын явц, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар үүрэг чиглэл өгчээ
    9 цаг 5 мин
  • Маргааш дараах зах, худалдааны төвүүд ажиллахгүй
    9 цаг 22 мин
  • Ази Далайн орнуудын тэмцээний эхний хоёр тоглолтоо манай залуус өнөөдөр хийнэ
    9 цаг 41 мин
  • Монголын эмэгтэй шигшээ баг ДАШТ-ээ өндөрлүүллээ
    9 цаг 45 мин
  • Монголын "Инновацийн долоо хоног" болно
    9 цаг 48 мин
  • Б.Батболд: Спорт өдөрлөгийн үеэр иргэд унадаг дугуй, скүүтерээр хөдөлгөөнд оролцох боломжтой
    10 цаг 21 мин
  • Хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрөөр хүүхэд, гэр бүл хүчирхийллийн 91 дуудлага мэдээлэл бүртгэгджээ
    10 цаг 35 мин
  • Аймгийн заан Т.Батсүрэн: Буруутай үйлдэлдээ гэмшиж байна, Улсын баяр наадамд барилдуулж өгнө үү?
  • Дааганаас болдоггүй дарвагараас болдог
  • 24 баримт: Монголын шинэхэн "ОЗЭКИ" цолтон Кирибаяма Лхагвасүрэн
  • "Бүсгүйчүүдийн краш" С.Төмөрбаатар улсын начин Н.Мустафад начин цолны тэмдэг урлуулжээ                                     
  • Хашааны шарилж арилгах энгийн арга
  • Гавьяат тамирчин Ц.Цогтбаяр: Тэмцээн уралдааны зардлын мөнгө өөрсдийн нуруун дээр ирлээ
  • Тэр монгол сүмочдын 21 жилийн ноёрхолыг хамгаалав
  • Э.Оюунболд аварга цолтойгоор хамгийн сүүлд Ц.Содномдоржийг амлан цолоо дуудуулжээ
  • Дэлхийн аварга, гавьяат тамирчин П.Орхон алтан медалийн төлөө, С.Цэрэнчимэд хүрэл медалийн төлөө барилдана
  • Азийн 9 удаагийн аварга Ц.Баярхүү Дэлхийн аварга боллоо
  • Миний 24 цаг: Хамгийн "ариун" наймаа
  • Маргааш дараах зах, худалдааны төвүүд ажиллахгүй
  • Бэлтгэл жигдэрсэн "Үнэн зоригт харцага" Н.Золбоогийн тухай 12 баримт
  • 13 хүн яаралтай мэс засалд орж, 20 хүн эрчимт эмчилгээнд эмчлүүлж байна
  • Долоо хоногийн онцлох хүн: Азийн физикийн медальт "Монголын баг"
  • Маргааш эхлэх Тажикистаны гранприд Монголын 19 бөх барилдана
  • Шинэ озеки Б.Лхагвасүрэн цолныхоо мялаалга наадмыг Сэргэлэн суманд хийнэ
  • 732 сая төгрөгийн төсөвтэй ч тамирчид нь мөнгө хайж тэмцээнд явж байна
  • Э.Дэлгэрмаа алтан медалийн төлөө барилдахаар шалгарлаа
  • Зургаан чиглэлд шөнийн автобус явна
  • Аймгийн заан Т.Батсүрэн: Буруутай үйлдэлдээ гэмшиж байна, Улсын баяр наадамд барилдуулж өгнө үү?
  • Гавьяат тамирчин Ц.Цогтбаяр: Тэмцээн уралдааны зардлын мөнгө өөрсдийн нуруун дээр ирлээ
  • 24 баримт: Монголын шинэхэн "ОЗЭКИ" цолтон Кирибаяма Лхагвасүрэн
  • Э.Батшугар: 1072 хувьцааг амилуулмаар байна
  • Дааганаас болдоггүй дарвагараас болдог
  • Үндсэн хуулийн өөрчлөлт & Г.Занданшатар
  • Д.Өнөрболор: Намын жагсаалтаа эрэмбэлж худалддаг "мөнгөний сонгууль" болох вий
  • Ц.Сандаг-Очир: Гишүүдийн тоо 126 болж нэмэгдвэл чуулганы танхимаа яах вэ?
  • Өнөөдөр Н.Энхбаяр 65, Н.Түвшинбаяр 39 нас хүрлээ
  • УИХ-ын гишүүн Ч.Ундрамын нэрэмжит марафон болно
  • Б.Жавхлан: Хүүхдийн мөнгийг нөхөж олгоно, цалин болон тэтгэвэр тэтгэмжийн зөрүүг арилгана
  • Э.Хүслэн 15 настайдаа шатрын насанд хүрэгчдийн УАШТ-д түрүүллээ
  • Б.Жавхлан: Тэтгэврийн зөрүүг арилгахад 394.6 тэрбум төгрөг зарцуулна
  • Монголын эмэгтэй сагсчид АНУ-ын багт ялагдлаа
  • Н.Учрал: ЭМД-ын сангаас 3092 байгууллагад 1.7 их наядын санхүүжилт олгожээ
  • Ж.Сүхбаатар: Улаанбаатар хотын нэг жолооч жилд 10 сая төгрөгийн алдагдал үүрч байна
  • Баян-Өлгий аймгийн Дэлүүн сумын малын сэг зэмийг цэвэрлэжээ
  • БНТУ-д үүрэг гүйцэтгэсэн нэг албан хаагчид 16.2 сая төгрөг олгохоор шийдвэрлэжээ
  • Монгол Улсын 33 дахь аварга М.Амилал хамгийн залуудаа түрүүлсэн шатарчин болов
  • Д.Амарбаясгалан: Үндсэн хуулийн өөрчлөлт бол авлига, ашиг сонирхлыг устгах суурь нь байх юм
24 баримт
  • 24 баримт: Монголын шинэхэн "ОЗЭКИ" цолтон Кирибаяма Лхагвасүрэн
  • 24 Баримт: Хүн төрөлхтний амьдралын "халуун" цэгт ЭНХИЙГ САХИУЛАГЧИД
  • 24 Баримт: Дэлхийн хамгийн алдартай номын баяр Герман улсын Франкфурт хотод болдог
  • 24 баримт: Монгол Улс дэлхийн ураны батлагдсан нөөцийн хоёр хувийг эзэлдэг
  • Кармело Энтони: Би одоо ч продюсер болохыг хүсдэг
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК