зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.19
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Дэлхийд ховордсон Монголын эрдэнэ мазаалайн тухай 24 баримт

2024-12-10
0
ЖИРГЭХ

БАРИМТ 1

Анх 1899 онд В.Ф.Ладыгин Цагаанбогд ууланд баавгай байдаг тухай тайландаа бичсэнээр Монгол орны Алтайн цаад говийн мазаалай баавгайн сургийг дэлхийд гаргаж байв. 

БАРИМТ 2

Харин үүнээс 44 жилийн дараа буюу 1943 онд А.Г.Банников, газарзүйн эрдэмтэн Э.М.Мурзаев, ургамал судлаач А.А. Юнатов нар мазаалайг амьдаар нь анх үзэж арьсыг олсон тухай Э.М.Мурзаев дурджээ.

БАРИМТ 3

А.Г.Банников 1954 онд мазаалайн тархац нутгийг нарийвчлан тогтоож 15000 хавтгай дөрвөлжин -ээс хэтрэхгүй гэж тодорхойлсон байдаг.

БАРИМТ 4

Тухайн үед Ардын Их хурлын тэргүүлэгчдийн 84 тоот зарлигаар мазаалайг дархан цаазтай амьтдын тоонд оруулж, агнахыг хуулиар хоригложээ.

БАРИМТ 5

Мазаалай баавгайн талаарх судалгааг манай улсад 1960 оноос эхэлж хийсэн. 1962 онд Академич А.Болд Мазаалай баавгайг ойн хүрэн баавгайтай харьцуулсан судалгаа хийж, эрдмийн бүтээл тавьж байсан юм.

БАРИМТ 6

1966 онд Оператор О.Уртнасан, музейн ажилтан С. Темер-Очир, анчин Б.Лувсан нар Цувлуурын уулнаас мазаалай баавгайг олзворлон Тев музейд авчирсан аж. Мөн Цагаанбогд уулнаас эр бамбарууш барьж Улсын циркд өгч байжээ. 

БАРИМТ 7

1975 онд АИХ-ын тэргүүлэгчдийн 123 тоот зарлиг, СНЗ-ын 213 тоот тогтоолоор амьдрах нутгийг нь улсын тусгай хамгаалалтад авч ГИДЦГ-ыг байгуулсан. Үүнээс хойш арав орчим жилийн дараа ГИДЦГ-ын захиргаа мазаалай баавгайд зориулан Биотехникийн арга хэмжээ авч эхэлсэн байна. 

БАРИМТ 8

Мөн 1995 оноос нэн ховор амьтан гэсэн ангилалд хамруулжээ. Үүнээс хоёр жилийн дараа Монгол Улсын Улаан номд бичигдсэн байдаг. 

БАРИМТ 9

Мазаалай баавгай говийн их дархан газрын хад асга, Сэгс цагаан богд болон бусад уулсын бэлээр амьдардаг. Ер нь байгалиасаа эрс тэс уур амьсгалтай хүнд нөхцөлд амьдрах чадвартай амьтан юм. 

БАРИМТ 10

2005 оноос "Мазаалай хамгаалах комисс" байгуулагдаж, говийн баавгай төсөл хэрэгжиж эхэлсэн байдаг. 

БАРИМТ 11

Манай оронд 1943-1993 он хүртэлх 50 жилийн хугацаанд 22 баавгай хорогдсон байжээ. Эдгээрээс 11 нь хvний гарт өртсөн бол тав нь өлбөрч, гурав нь худагт унаж, нэгийгээ бусад нь барьж, хоёр нь тодорхой бус шалтгаанаар үхсэн байсан.

БАРИМТ 12

Мазаалайн хорогдох гол шалтгаан нь орчны доройтол байгаль, цаг уурын дулаарал, хур тунадас багасч, идэш тэжээл хомсдох зэрэг юм.

БАРИМТ 13

Иймд Мазаалай баавгайг устах аюулаас аврахын тулд шинжлэх ухааны орчин үеийн арга технологийн дагуу гаршуулан өсгөж, удмын санг хамгаалах арга хэмжээг зохион байгуулах тухай Байгаль орчны сайдын тогтоол гарч байжээ. 

БАРИМТ 14

“Улаан ном” -д бүртгэгдсэн байдлаас мазаалайн тоог харвал 1960-аад онд 15-20 толгой, 1970-д онд 20 гаруй, 1980-д оны эхээр 25-30, сүүлчээр 50-60 гэж тэмдэглэжээ. 1990 оны эхээр 30 гаруй толгой байсан байна. 

БАРИМТ 15

Өнөөдрийн байдлаар Мазаалайн тоо толгой 51 болж өсжээ. Үүний 36 нь эр, 15 нь эм бодгаль аж. 

БАРИМТ 16

Мазаалай баавгайн үржил, бамбаруушийн торнилт өсөлтийн талаар тодорхой судалгаа үгүй боловч V сарын сүүлчээр бамбарууш нь мануулын чинээ болдог тухай яриаг А.Болд тэмдэглэсэн байдаг. Баавгай өөрөө том биетэй ч төл нь маш жижигхэн дөнгөж 500 грамм жинтэй төрдөг аж.

БАРИМТ 17

Мазаалай нь хосолмол хүнстэй амьтан. Махан идэштэй ч гэлээ ургамлаар хооллох нь бий. Идэх дуртай ургамал: Бажууны үндэс, Хармагны жимс.

БАРИМТ 18

Дэлхийн баавгай судлалын шинжлэх ухаанд мазаалайг "Ursus Arctos Gobiensis" гэж нэрлэдэг. 

БАРИМТ 19

Мазаалай нь зундаа +46 градуст халж, өвөлдөө -34 градус хүртэл хүйтэрдэг газар амьдардаг онцгой амьтан бөгөөд асар их уудам орон зайг эзлэн амьдардгаараа бусад баавгайн зүйлүүдээс ялгагддаг. 

БАРИМТ 20

Хөхтөн амьтдын сэг зэмээр хооллодог тул байгальд ариутгагчийн үүрэг гүйцэтгэдэг. Мөн хөрсний ус ойр газарт малтаж ус гаргадаг тул хавтгай зэрэг бусад хөхтөн амьтдыг усаар хангахад чухал үүрэгтэй.

БАРИМТ 21

Баянхонгор аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн тогтоолоор жил бүрийн гуравдугаар сарын 15-ны өдрийг "Мазаалай баавгайн бахархалт өдөр" болгон тэмдэглэн өнгөрүүлэхээр тогтсон байдаг. 

БАРИМТ 22

Монголын Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн санаачилгаар "Мазаалай баавгай хамгаалах үндэсний зөвөлгөөн"-ийг зохион байгуулсан. 

БАРИМТ 23

Өнгөрсөн жилийг буюу 2023 онд Мазаалай баавгайг хамгаалах жил болгон зарласан байдаг. 

БАРИМТ 24

Энэ онд Мазаалайг хамгаалах хүрээнд Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас Сангийн яаманд үүрэг болгосны дагуу 1 тэрбумыг төсөвлөсөн байдаг.

image

“Мазаалай баавгайн судалгаа, хамгаалал” олон улсын эрдэм шинжилгээний хурал боллоо. Энэ үеэр бэлтгэсэн мэдээллээс Мазаалай баавгайн тухай онцлох 24 баримтыг хүргэж байна.

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
"ТЭЦ-3"-ын нөхцөл байдалтай танилцах үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс "онцлох" 24 эшлэл
Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Натураас Нарны зам хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
    14 цаг 25 мин
  • Аянга цахилгаанаас хэрхэн сэргийлэх вэ?
    14 цаг 27 мин
  • 10 дугаар хорооллын уулзвараас замаас Саппорогийн уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
    14 цаг 53 мин
  • “Хог шатааж, эрчим хүч гаргах үйлдвэр” төсөлд гурван аж ахуйн нэгж санал ирүүллээ
    15 цаг 34 мин
  • "М-Си-Эс" группээс Улсын арслан Э.Батмагнайд 1 тэрбум төгрөгийг гардуулан өгчээ
    16 цаг 43 мин
  • Баяр наадмын үеэр Гэмтэл Согог Судлалын Үндэсний Төвд 4093 хүн тусламж үйлчилгээ авчээ
    16 цаг 53 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжлүүлж байна
    17 цаг 15 мин
  • Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Автотээврийн салбарынханд баярын мэндчилгээ дэвшүүллээ
    18 цаг 0 мин
  • С.Шижирбат: Яаралтайгаар 16-нд ирсэн байх ёстой допингийн хариуг яагаад зарлахгүй байна аа?
    18 цаг 12 мин
  • Арав хоногийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
    18 цаг 19 мин
  • ЕБ-ын 45 дугаар сургуулийн урд “Өглөөний цайны үйлчилгээтэй гудамж” зориулалтаар 9 ширхэг зөөврийн путикийг байрлуулсан
    19 цаг 11 мин
  • Жүжигчин, найруулагч Б.Амарсайхан: Шувуу тэнгэртээ нисэж яваад үхэх сайхан байдаг юм гэнэ лээ...
    19 цаг 22 мин
  • Баяр наадмын амралтын өдрүүдэд гамшиг, ослын 106 удаагийн дуудлагаар иргэдийн аюулгүй байдлыг ханган ажиллалаа
    19 цаг 55 мин
  • АНУ онц аюултай хэмээн дүгнэсэн таван цагаачийг Эсватини улс руу албадан буцаав
    20 цаг 10 мин
  • П.Бүрэнтөгс: Хүүхдэд зориулсан энэ ном надад маш их таалагдлаа
    20 цаг 29 мин
  • Coldplay-гийн “Kiss Cam” нь нэр хүндтэй тек компанийн захирал Энди Байрон ба хүний нөөцийн дарга Кристин Кабот нарын амрагийн харилцааг илчлэв
    21 цаг 5 мин
  • Танилц: Зах, худалдааны төвүүдийн ажиллаж эхлэх цагийн хуваарь
    21 цаг 8 мин
  • "ТЭЦ-3"-ын нөхцөл байдалтай танилцах үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс "онцлох" 24 эшлэл
    21 цаг 17 мин
  • Бүгд Найрамдах Киргиз Улсад бакалавр, магистрын хөтөлбөрт суралцуулах сонгон шалгаруулалт зарлагдлаа
    23 цаг 7 мин
  • Баян-Өлгий аймгийг зорьж буй иргэдийн анхааралд...
    23 цаг 16 мин
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • "ТЭЦ-3"-ын нөхцөл байдалтай танилцах үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс "онцлох" 24 эшлэл
  • “Алдар”-ын бас нэг тамирчин СЭРГЭЭШИЙН шинжилгээнд бүдэрлээ
  • Г.Занданшатар: Хонгор нутгийн хүү 76 жилийн дараа наадмын түрүү бөх боллоо
  • Монгол наадам болон монгол нутгийн тухай тэд юу хэлэв?
  • Улсын начин Э.Батмагнай, аймгийн Хурц арслан Н.Өсөхбаяр нар “Улсын заан” цолны болзол хангалаа
  • Энэ жилийн наадмын түрүү бөх Улсын арслан Э.Батмагнай гэж хэн бэ?
  • Наадмын өдрүүдэд 3700 цагдаагийн алба хаагч ажиллаж байна
  • У.Хүрэлсүх: Хаана эв нэгдэл байна, тэнд хүч чадал оршдог билээ
  • Зарим бөхчүүд Үндэсний бөхийн спортын амин сүнсийг залгих нь
  • “Улаанбаатарын Гранд Слам” тэмцээнд 29 улсын 246 тамирчин мэдүүлгээ илгээжээ
  • Улсын арслан Э.Батмагнай 1 секундэд учраа бөхөө өвдөг шороодуулж байжээ
  • Ойрын өдрүүдийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
  • Э.Батмагнай: Энэхүү сайхан мэдрэмжийг өглөө босохдоо бодож, шөнө унтахдаа зүүдэлж, 15 жилийг зориулсан байна
  • Бөхийн өргөөнөөс Зүүн дөрвөн замын уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
  • Гачууртад шүлхий бүртгэгдэж, хөл хорио тогтоожээ
  • VII сарын эхний арав хоногийн байдлаар нийт нутгийн 58 хувьд гантай болон гандуу байна
  • Coldplay-гийн “Kiss Cam” нь нэр хүндтэй тек компанийн захирал Энди Байрон ба хүний нөөцийн дарга Кристин Кабот нарын амрагийн харилцааг илчлэв
  • Наадам: Улсын начингаас “Улсын арслан”, аймгийн Хурц арслангаас “Улсын гарьд”
  • Энэ долоо хоногт ордуудын амьдрал хэрхэн өрнөх вэ?
  • Наадмын өдрүүдэд 3700 цагдаагийн алба хаагч ажиллаж байна
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • VII сарын эхний арав хоногийн байдлаар нийт нутгийн 58 хувьд гантай болон гандуу байна
  • “Алдар”-ын бас нэг тамирчин СЭРГЭЭШИЙН шинжилгээнд бүдэрлээ
  • Бөхийн өргөөнөөс Зүүн дөрвөн замын уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
  • Зарим бөхчүүд Үндэсний бөхийн спортын амин сүнсийг залгих нь
  • Г.Занданшатар: Хонгор нутгийн хүү 76 жилийн дараа наадмын түрүү бөх боллоо
  • Энэ жилийн наадмын түрүү бөх Улсын арслан Э.Батмагнай гэж хэн бэ?
  • С.Шижирбат: Яаралтайгаар 16-нд ирсэн байх ёстой допингийн хариуг яагаад зарлахгүй байна аа?
  • Жүжигчин, найруулагч Б.Амарсайхан: Шувуу тэнгэртээ нисэж яваад үхэх сайхан байдаг юм гэнэ лээ...
  • Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Автотээврийн салбарынханд баярын мэндчилгээ дэвшүүллээ
  • Монгол наадам болон монгол нутгийн тухай тэд юу хэлэв?
  • У.Хүрэлсүх: Хаана эв нэгдэл байна, тэнд хүч чадал оршдог билээ
  • “Улаанбаатарын Гранд Слам” тэмцээнд 29 улсын 246 тамирчин мэдүүлгээ илгээжээ
  • "ТЭЦ-3"-ын нөхцөл байдалтай танилцах үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс "онцлох" 24 эшлэл
  • Арав хоногийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
  • "М-Си-Эс" группээс Улсын арслан Э.Батмагнайд 1 тэрбум төгрөгийг гардуулан өгчээ
  • Наадам: Манлай уяач, УИХ-ын гишүүн З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
  • Яруу найрагчдын НААДАМ гоёсон шүлгүүд
  • Наадам: Улсын начингаас “Улсын арслан”, аймгийн Хурц арслангаас “Улсын гарьд”
24 баримт
  • "ТЭЦ-3"-ын нөхцөл байдалтай танилцах үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс "онцлох" 24 эшлэл
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК