Чилийн Атакама цөлийн орчмоос олон зуун жилийн  өмнөх  занданшуулсан  хүний  шарил олджээ. Олдвор бараг бүтнээрээ олдсон бөгөөд тэнд арьс,  үс болон хувцас нь  хүртэл  хөндөгдөөгүй байсан аж. Эрдэмтэд одоогоор  эртний Чинхорочуудын үед  хамаарах  хүн хэмээн тайлбарлаад байгаа юм. Энэ  омгийнхон одоогийн Перу орчимд  загасчлан  амьдардаг  хүмүүс байсан аж.  Ойролцоогоор   МЭӨ 5050 оны үед амьдарч байсан  хэмээн  тооцоолжээ. Энэ нь  одоогоос 7 мянган жилийн өмнө гэсэн үг юм.  Дээрхи  олдворууд  дээр Чилийн  Сантиагогийн их  сургуулийн  эрдэм  шинэилгээний  багийнхан  ажиллаж байна.
  Чилийн элсэн цөлөөс анх  удаа ч  ийм ховор  төрлийн олдвор  олдож байгаа хэрэг  биш  юм.  Өмнө нь хэд хэдэн удаа  нэлээд  ховорт  тооцогдох  түүхэн  олдворууд олдож байсан. Үүнд  иэхвчлэн далайн амьтан агнах  зорулалттай зэр зэвсэг,  сав суулга  олддог  гэнэ.  Энэ үеийн  хүмүүс зандуншуулахдаа “Хар” баг  зүүлгэдэг  байсан  байна.  Энэн нь  түүхэнд  “Хар мумми” хэмээн тэмдэглэгдэн  үлсэн  байна.  Энэ төрлийн  зандашуулах хэлбэр нь МЭӨ 5000 жилийн өмнө  түгээмэл байсан ажээ. “Хар мумми”-г МЭӨ 2800 оны хавьцаанаас улаан өнгөөр  сольсон байна.  Ийнхүү  өнгөний хувьсал хийх болсон  шалтгаан нь будагны олдоцто холбоотой хэмээн  тайлбарлажээ.
Чинхорочуудын омог харьцангуй олон хүн амтай байсан  нь түүхэн олворуудаас нотлогддог байна.  Тэр үеэс л элдэв  зүйлсийг  холбож  зэр зэвсэг хийж эхэлсэн нь  түүхийн  хуудаснаа үлджээ.