Зарим хүнд нэр нь бараг домог мэт болсон Пан Цогоо ах маань биднээс алсран одоод 49 хонох гэж байна. Ирээд буцдаг нь хорвоогийн жам боловч энэ эгэлгүй хүний тухай дурсахгүй, сэтгэлд хөврөх олон бодол, дурсамжаасаа хуваалцахгүй бол сэтгэл минь давчдах бөлгөө. Энэ бол магадгүй ганцхан хүний тухай дурсамж бус, Монгол улсын нэгэн цаг үеийн, тэр тусмаа хамгийн ээдрээ, нугачаатай үеийн түүх. Басхүү өнөөдрийн гэрэлт өдрийн угтал болсон түүхийн гэрч болох билээ. Магадгүй олон хүнд Пан Цогоо хэмээх нэрийг сонсонгуут өнөөгийн чөлөөт нийгмийн урьтал болсон хүнд үеүдийг ганзагын наймаа хийж, гахай үүрч туулсан залуусын дүр төрх бууж болох юм. Арга ч үгүй, тэр бол ганзагын наймааны гэх нэгэн үеийн гол дүрүүдийн нэг, манлайлан түүчээлэгч билээ.

Овог шиг нь болсон пан хэмээх тодотгол нь ч үүний бас нэг илэрхийлэл. Энэ бол дэгсдүүхэн яриатай гэсэн үг биш, харин польшуудын хүндэтгэлийн хэллэг ийнхүү монголчлогдсон хэрэг л дээ. Хаалттай нийгмийн буюу социализмын үед мөн л хаалттай мөртлөө эрэлт ихтэй наймааг польшууд сүнгэнүүлдэг. Нэгэнт адилхан системтэй учир польшууд Монголд визгүй нэвтрэх эрхтэй учраас "гадаад" ертөнцийн наймааг голлодог, өөрөөр хэлбэл, Бээжингээс бараа авчирч монголчуудад сэм зараад л нуга ашиг хийдэг байж. Тухайн үедээ л хятад шаахай, торгон алчуур тэргүүтэн нүдний гэм байсныг ч хэлэх үү. Хамгийн сэргэлэн овсгоотой гэгдэх залуучууд “Улаанбаатар”, “Баянгол”, “Хангай” зочид буудлуудаар эргэлдэн ховор барааг авч цааш нь түгээдэг байсан билээ. Тухайн үед Цогоо хэмээх сэргэлэн залуу польшуудын итгэлийг олж, цаадуул нь ч хүн- дэтгэн Пани Цогоо гэж дууддаг байсан нь ийнхүү Пан гэж овгийн дайтай олны мэдэх тодотгол болсон хэрэг.

Цогоо ах угаасаа их овсгоотой, наймааны ухаантай, биеэ маш сайхан авч явдаг, цэвэр цэмцгэр хүнсэн. Социализмын хаалтаас дөнгөж салсан 1990-ээд оны үеэр Германы алдарт LLOYD-ын гутлыг 300 дойч маркаар худалдан авч байсан хүн шүү дээ.

Цогоо ахынхан гэр бүлээрээ худалдаа наймаанд гаргуун. Надтай үе чацуутан Төгсөө, ах Цолмон, дүү Энхээ гээд бүгдээрээ сэргэлэн, золбоотой залуус. Харамсалтай нь Төгсөө маань хэдэн жилийн өмнө насан эцэслэсэн. Өнөөдөр Цогоо ах маань бас бидний дунд алга. Гэвч ганзагын наймааны гэх энэ алтан үе өнөөдрийн олон олон гэр бүлийн, компани, байгууллагын, бүр цаашилбал Монгол улсын эдийн засгийн анхны гараа, урьдач бэлтгэл нь байсан болохоор бид Пан Цогоог, түүнтэй мөр зэрэгцэн явсан залуусыг дурсах, бахархах учиртай юм. Тэд бол Намжил / Польш/, Жаргалсайхан /Буян/, Баяраа /бүдүүн/, Гансүх /офицер/, Баярхүү /орос/, Баттулга, Молотов, Хүрлээ, Баттөр / Жигүүр гранд/ Баатаржав / Сэлэнгэ/ Амгаа /шар/, Галаа / буурал/ Буянт /нуух/, Жавхаа / Биокомбинат/, Хүрлээ, Адьшаа /гааль/, тамирчдаас Баттулга / Женко/, Бүригдаа /чөлөөт/, Болд /чөлөөт/, Болд тэшүүр, Цолмон /дугуй/, Цолмон /волейбол/, Цогбадрах /буудлага/ нар. Чөлөөт зах зээлийн системд шилжин дэлгүүрийн лангуун дээр давснаас өөр юм байдаггүй асан үеийг өнөөдрийн ногоон хурганы арьс, нохойн битүү туурайнаас бусадтай зах зээлийг анх хөгжүүлэгсэд. Ганзагынхан хэмээх даруухан нэртэй энэ хүмүүс ардчиллын салхийг хагалагчдын адилаар бас түүхэн үүргээ гүйцэтгэсэн, нэгэн цагийн баатрууд гэж би хувьдаа боддог. Үүнтэй ч хүмүүс санал нийлэх буй за.

Дэлхийн талыг эзэлж явсан монголчууд нэгэн үе Москвагийн зах зээлийг хөдөлгөж, атгаж явсан үе бий. Энэ бол гэхдээ хэсэг бүлэг хүмүүс, гэр бүлийн түүх бус. Монголын нэгэн үеийн амьдралын түүх билээ. Тэд үхэхээс бусдыг үзэж, тэмцэж, шатаж бас олж, омогшиж явсан. Тэр хэрээрээ ч ихийг сурч мэдэж, бас хуримтлуулж, өнөөгийн олон олон бизнес, үйлдвэрлэлийн эхийг татаж явсан билээ.

Москвагийн зах зээлийг нэгэн үе эзэгнэн бужигнуулж явсан Пан Цогоо, Баяраа / бүдүүн/ Баяраа /Москва/, Гансүх /офицер/, Батхүү /Гаваа/, Батсайхан /Шунхлай/, Бат-Эрдэнэ /Цахиур/, Ганбаатар /Макс/, Чулуун /Хасын Ганхуягийн аав/, Баатаржав /Сэлэнгэ/ Энхтайван /цагаан шонхор/, Мөрөн, Эрдэнэбат /штанг/, Жаргалсайхан, Догсом, Бямбаноров, Батаа /шар/, Мандаа / Бурхан халдун/, Туяа, Батсайхан /Алко групп/, Болд /Буяндэлгэр/, Хожаберген /казах/, Ханат /казах/, Эрдэнэсоёл, Нэргүй /МИАТ/, Шагдар /Радио/ , Чүлтэм нар минь билээ. Бид гахай үүрч, ганзага зөөхийн зэрэгцээ амьдралын их сургуулиас суралцан, ардаа хэдэн зуун мянган хүний амьдралыг залгуулж явсандаа бахархах эрхтэй. Тийм ч учраас ганзагынхан бол Монголын шинэ үеийн нийгмийн анхдагч түүчээ, улаан гараараа бүтээн босгогчид нь гэж би хувьдаа боддог. Тиймээс алтан үеийн ганзагачдын өмнөөс Лувсанжамцын Алтанцог таны гэгээн дурсгалыг хүндэтгэн мөргөмүү.

"Монгол глобал" компанийн ерөнхий захирал Баасанжавын Ганбаяр

Зарим хүнд нэр нь бараг домог мэт болсон Пан Цогоо ах маань биднээс алсран одоод 49 хонох гэж байна. Ирээд буцдаг нь хорвоогийн жам боловч энэ эгэлгүй хүний тухай дурсахгүй, сэтгэлд хөврөх олон бодол, дурсамжаасаа хуваалцахгүй бол сэтгэл минь давчдах бөлгөө. Энэ бол магадгүй ганцхан хүний тухай дурсамж бус, Монгол улсын нэгэн цаг үеийн, тэр тусмаа хамгийн ээдрээ, нугачаатай үеийн түүх. Басхүү өнөөдрийн гэрэлт өдрийн угтал болсон түүхийн гэрч болох билээ. Магадгүй олон хүнд Пан Цогоо хэмээх нэрийг сонсонгуут өнөөгийн чөлөөт нийгмийн урьтал болсон хүнд үеүдийг ганзагын наймаа хийж, гахай үүрч туулсан залуусын дүр төрх бууж болох юм. Арга ч үгүй, тэр бол ганзагын наймааны гэх нэгэн үеийн гол дүрүүдийн нэг, манлайлан түүчээлэгч билээ.

Овог шиг нь болсон пан хэмээх тодотгол нь ч үүний бас нэг илэрхийлэл. Энэ бол дэгсдүүхэн яриатай гэсэн үг биш, харин польшуудын хүндэтгэлийн хэллэг ийнхүү монголчлогдсон хэрэг л дээ. Хаалттай нийгмийн буюу социализмын үед мөн л хаалттай мөртлөө эрэлт ихтэй наймааг польшууд сүнгэнүүлдэг. Нэгэнт адилхан системтэй учир польшууд Монголд визгүй нэвтрэх эрхтэй учраас "гадаад" ертөнцийн наймааг голлодог, өөрөөр хэлбэл, Бээжингээс бараа авчирч монголчуудад сэм зараад л нуга ашиг хийдэг байж. Тухайн үедээ л хятад шаахай, торгон алчуур тэргүүтэн нүдний гэм байсныг ч хэлэх үү. Хамгийн сэргэлэн овсгоотой гэгдэх залуучууд “Улаанбаатар”, “Баянгол”, “Хангай” зочид буудлуудаар эргэлдэн ховор барааг авч цааш нь түгээдэг байсан билээ. Тухайн үед Цогоо хэмээх сэргэлэн залуу польшуудын итгэлийг олж, цаадуул нь ч хүн- дэтгэн Пани Цогоо гэж дууддаг байсан нь ийнхүү Пан гэж овгийн дайтай олны мэдэх тодотгол болсон хэрэг.

Цогоо ах угаасаа их овсгоотой, наймааны ухаантай, биеэ маш сайхан авч явдаг, цэвэр цэмцгэр хүнсэн. Социализмын хаалтаас дөнгөж салсан 1990-ээд оны үеэр Германы алдарт LLOYD-ын гутлыг 300 дойч маркаар худалдан авч байсан хүн шүү дээ.

Цогоо ахынхан гэр бүлээрээ худалдаа наймаанд гаргуун. Надтай үе чацуутан Төгсөө, ах Цолмон, дүү Энхээ гээд бүгдээрээ сэргэлэн, золбоотой залуус. Харамсалтай нь Төгсөө маань хэдэн жилийн өмнө насан эцэслэсэн. Өнөөдөр Цогоо ах маань бас бидний дунд алга. Гэвч ганзагын наймааны гэх энэ алтан үе өнөөдрийн олон олон гэр бүлийн, компани, байгууллагын, бүр цаашилбал Монгол улсын эдийн засгийн анхны гараа, урьдач бэлтгэл нь байсан болохоор бид Пан Цогоог, түүнтэй мөр зэрэгцэн явсан залуусыг дурсах, бахархах учиртай юм. Тэд бол Намжил / Польш/, Жаргалсайхан /Буян/, Баяраа /бүдүүн/, Гансүх /офицер/, Баярхүү /орос/, Баттулга, Молотов, Хүрлээ, Баттөр / Жигүүр гранд/ Баатаржав / Сэлэнгэ/ Амгаа /шар/, Галаа / буурал/ Буянт /нуух/, Жавхаа / Биокомбинат/, Хүрлээ, Адьшаа /гааль/, тамирчдаас Баттулга / Женко/, Бүригдаа /чөлөөт/, Болд /чөлөөт/, Болд тэшүүр, Цолмон /дугуй/, Цолмон /волейбол/, Цогбадрах /буудлага/ нар. Чөлөөт зах зээлийн системд шилжин дэлгүүрийн лангуун дээр давснаас өөр юм байдаггүй асан үеийг өнөөдрийн ногоон хурганы арьс, нохойн битүү туурайнаас бусадтай зах зээлийг анх хөгжүүлэгсэд. Ганзагынхан хэмээх даруухан нэртэй энэ хүмүүс ардчиллын салхийг хагалагчдын адилаар бас түүхэн үүргээ гүйцэтгэсэн, нэгэн цагийн баатрууд гэж би хувьдаа боддог. Үүнтэй ч хүмүүс санал нийлэх буй за.

Дэлхийн талыг эзэлж явсан монголчууд нэгэн үе Москвагийн зах зээлийг хөдөлгөж, атгаж явсан үе бий. Энэ бол гэхдээ хэсэг бүлэг хүмүүс, гэр бүлийн түүх бус. Монголын нэгэн үеийн амьдралын түүх билээ. Тэд үхэхээс бусдыг үзэж, тэмцэж, шатаж бас олж, омогшиж явсан. Тэр хэрээрээ ч ихийг сурч мэдэж, бас хуримтлуулж, өнөөгийн олон олон бизнес, үйлдвэрлэлийн эхийг татаж явсан билээ.

Москвагийн зах зээлийг нэгэн үе эзэгнэн бужигнуулж явсан Пан Цогоо, Баяраа / бүдүүн/ Баяраа /Москва/, Гансүх /офицер/, Батхүү /Гаваа/, Батсайхан /Шунхлай/, Бат-Эрдэнэ /Цахиур/, Ганбаатар /Макс/, Чулуун /Хасын Ганхуягийн аав/, Баатаржав /Сэлэнгэ/ Энхтайван /цагаан шонхор/, Мөрөн, Эрдэнэбат /штанг/, Жаргалсайхан, Догсом, Бямбаноров, Батаа /шар/, Мандаа / Бурхан халдун/, Туяа, Батсайхан /Алко групп/, Болд /Буяндэлгэр/, Хожаберген /казах/, Ханат /казах/, Эрдэнэсоёл, Нэргүй /МИАТ/, Шагдар /Радио/ , Чүлтэм нар минь билээ. Бид гахай үүрч, ганзага зөөхийн зэрэгцээ амьдралын их сургуулиас суралцан, ардаа хэдэн зуун мянган хүний амьдралыг залгуулж явсандаа бахархах эрхтэй. Тийм ч учраас ганзагынхан бол Монголын шинэ үеийн нийгмийн анхдагч түүчээ, улаан гараараа бүтээн босгогчид нь гэж би хувьдаа боддог. Тиймээс алтан үеийн ганзагачдын өмнөөс Лувсанжамцын Алтанцог таны гэгээн дурсгалыг хүндэтгэн мөргөмүү.

"Монгол глобал" компанийн ерөнхий захирал Баасанжавын Ганбаяр