"Тэнгис" кино театр монгол киногоор хахаж байна. Хайр дурлал, уянгын “Франц үнсэлт”,  Монголын анхны 3D “Сайн муу хэрцгий”, түүхэн “Тусгаар тогтнол”  киноны араас “Бодлын хулгайч” шинэ кино тус театрын хөтөлбөрийг дүүргэв. Театрын албаны хүний хэлсэнээр дахиад 38 монгол киног гаргах захиалга ирээд байгаа ажээ. Тиймээс “Тэнгис” кино театрынхан гадаад орнуудаас гэрээгээр авч буй киногоо түр зогсоож нэг хэсэгтээ монгол кино гаргахаар болжээ. Шил шилээ даран гарч буй монгол кинонуудын орлого ашиг энэ удаа бидний анхаарлыг татлаа. Ингээд “Тэнгис” кино театрын маркетингийн албаны дарга Х.Жигжидсүрэнгээс зарим зүйлийг тодруулав.

- Шинээр гарч буй кинонуудыг ашиг орлогоор нь эрэмбэлэн нийтэд зарладаг тогтсон жишиг дэлхийд бий. Манайд энэ жишгийг хэрэгжүүлэх боломж бий юу?

- Ер нь бол боломжтой. Манай зүгээс монгол кинонуудын орлогыг зарлахад болохгүй зүйл алга. Хамгийн гол нь киноны уран бүтээлчид энэ тоог зарлах сонирхолгүй байдаг. Бидэнтэй хийсэн гэрээндээ энэ талаар хатуу заалт оруулдаг нь жишиг болсон байна. Киног нь хэчнээн хүн үзсэн, хэчнээн төгрөгийн орлого орж ирсэнийг гуравдагч этгээд, олон нийтэд зарлахгүй гэж. Ингэхээр бид дангаараа энэ тоо баримтыг олон нийтэд дэлгэх эрхгүй болчихож байгаа юм. Эздийнх нь зөвшөөрлийг авахаас нааш. Тэд зөвшөөрвөл бид зарлахад бэлэн.

- Жишээ нь өнгөрсөн долоо хоногт “Тэнгис” кино театрт ямар кино ашиг орлогоороо тэргүүлсэн бэ?

- Үүнийг хэлэх боломжгүй. Тухайн киног хийсэн уран бүтээлч, хувь хүний эрхийн асуудал.

- Нэгэнт нээлттэй үзүүлж л байгаа юм чинь түүнийг нууцлаад байх ямар шаардлага байдаг юм бол?

- Тэр уран бүтээлчдийн л асуудал. Биднээс хамаараад байх зүйл үгүй. Бид нар бол татварын газарт бүх татвараа төлдөг. Үзвэрийн байгууллагуудаас манай “Тэнгис” кино театр гурван жил дараалж шилдэг татвар төлөгч байгууллага болсон. Бид тодорхой хүн болгонтой гэрээ хийж байгаа. Гэрээгээр хувь хүн юугаа нууна гэнэ, бид түүнийг нь биелүүлэх ёстой.

- 9, 10 сард гарсан кинонуудаас аль киног хүн илүү үзсэн бэ?

- Уран бүтээлчдээс нь зөвшөөрөл авч байж тодорхой баримт хэлнэ. Манайд хамгийн их үзсэн кино бол 3D кинонууд байгаа. Монгол кинонуудыг хүмүүс жигдхэн үздэг. Онцгойрсон олон үзэгчтэй кино байхгүй. Монголын уран бүтээлчдийн хийсэн киноноос тэсрэлт хийж, онцгойрсон кино хааяа хааяа гарч ирдэг л дээ. Жишээ нь “Боолын гэрээ” тухайн үедээ үнэхээр онцгой содон, box office хийсэн бол яалт ч үгүй тэргүүлэхээр хэмжээнд хүрч чадсан. Кино уран бүтээл тогтмол хийдэг арван хэдэн продакшн, студи байдаг. Тэр дундаас хамгийн сайн явдаг нь “X Түц” хамтлаг. Киногоо чанартай ч хийдэг, кино хийх болгондоо ахидаг.

- Өнгөрсөн жил “Татар ажиллагаа”-г олон мянган хүн үзсэн гэж байсан. Тэр талаарх тоо баримтыг бас нууц уу?

- Тэр талаарх бүх мэдээлэл нь байна. Мөн л гэрээ хийсэн тал зөвшөөрөхгүй бол бид зарлахгүй. Европын орнуудад систем нь өөр шүү дээ. Жишээ нь Америкт хувь хүн киногоо гаргадаггүй. Кино борлуулагч компани ажилладаг. Борлуулагч компани нь бүх кинонуудыг аваад кино театрууддаа яаж гаргах вэ гэдгийг шийддэг юм. Манайд энэ систем тогтоогүй байна. Одоо хувь хүн болгонтой, уран бүтээлч болгонтой хамтарч ажиллаж байна. Нэг талаас Монголд box office зарлах цаг нь болоогүй байна. Кино театрууд цөөхөн байна. Удахгүй дөрвөн кино театртай болно. Хөдөө орон нутгийн кино театрууд нээгдэхээр хоёр  жилийн дараагаас box officе хийж болох юм.

Т.Хулантахь

   "Тэнгис" кино театр монгол киногоор хахаж байна. Хайр дурлал, уянгын “Франц үнсэлт”,  Монголын анхны 3D “Сайн муу хэрцгий”, түүхэн “Тусгаар тогтнол”  киноны араас “Бодлын хулгайч” шинэ кино тус театрын хөтөлбөрийг дүүргэв. Театрын албаны хүний хэлсэнээр дахиад 38 монгол киног гаргах захиалга ирээд байгаа ажээ. Тиймээс “Тэнгис” кино театрынхан гадаад орнуудаас гэрээгээр авч буй киногоо түр зогсоож нэг хэсэгтээ монгол кино гаргахаар болжээ. Шил шилээ даран гарч буй монгол кинонуудын орлого ашиг энэ удаа бидний анхаарлыг татлаа. Ингээд “Тэнгис” кино театрын маркетингийн албаны дарга Х.Жигжидсүрэнгээс зарим зүйлийг тодруулав.

- Шинээр гарч буй кинонуудыг ашиг орлогоор нь эрэмбэлэн нийтэд зарладаг тогтсон жишиг дэлхийд бий. Манайд энэ жишгийг хэрэгжүүлэх боломж бий юу?

- Ер нь бол боломжтой. Манай зүгээс монгол кинонуудын орлогыг зарлахад болохгүй зүйл алга. Хамгийн гол нь киноны уран бүтээлчид энэ тоог зарлах сонирхолгүй байдаг. Бидэнтэй хийсэн гэрээндээ энэ талаар хатуу заалт оруулдаг нь жишиг болсон байна. Киног нь хэчнээн хүн үзсэн, хэчнээн төгрөгийн орлого орж ирсэнийг гуравдагч этгээд, олон нийтэд зарлахгүй гэж. Ингэхээр бид дангаараа энэ тоо баримтыг олон нийтэд дэлгэх эрхгүй болчихож байгаа юм. Эздийнх нь зөвшөөрлийг авахаас нааш. Тэд зөвшөөрвөл бид зарлахад бэлэн.

- Жишээ нь өнгөрсөн долоо хоногт “Тэнгис” кино театрт ямар кино ашиг орлогоороо тэргүүлсэн бэ?

- Үүнийг хэлэх боломжгүй. Тухайн киног хийсэн уран бүтээлч, хувь хүний эрхийн асуудал.

- Нэгэнт нээлттэй үзүүлж л байгаа юм чинь түүнийг нууцлаад байх ямар шаардлага байдаг юм бол?

- Тэр уран бүтээлчдийн л асуудал. Биднээс хамаараад байх зүйл үгүй. Бид нар бол татварын газарт бүх татвараа төлдөг. Үзвэрийн байгууллагуудаас манай “Тэнгис” кино театр гурван жил дараалж шилдэг татвар төлөгч байгууллага болсон. Бид тодорхой хүн болгонтой гэрээ хийж байгаа. Гэрээгээр хувь хүн юугаа нууна гэнэ, бид түүнийг нь биелүүлэх ёстой.

- 9, 10 сард гарсан кинонуудаас аль киног хүн илүү үзсэн бэ?

- Уран бүтээлчдээс нь зөвшөөрөл авч байж тодорхой баримт хэлнэ. Манайд хамгийн их үзсэн кино бол 3D кинонууд байгаа. Монгол кинонуудыг хүмүүс жигдхэн үздэг. Онцгойрсон олон үзэгчтэй кино байхгүй. Монголын уран бүтээлчдийн хийсэн киноноос тэсрэлт хийж, онцгойрсон кино хааяа хааяа гарч ирдэг л дээ. Жишээ нь “Боолын гэрээ” тухайн үедээ үнэхээр онцгой содон, box office хийсэн бол яалт ч үгүй тэргүүлэхээр хэмжээнд хүрч чадсан. Кино уран бүтээл тогтмол хийдэг арван хэдэн продакшн, студи байдаг. Тэр дундаас хамгийн сайн явдаг нь “X Түц” хамтлаг. Киногоо чанартай ч хийдэг, кино хийх болгондоо ахидаг.

- Өнгөрсөн жил “Татар ажиллагаа”-г олон мянган хүн үзсэн гэж байсан. Тэр талаарх тоо баримтыг бас нууц уу?

- Тэр талаарх бүх мэдээлэл нь байна. Мөн л гэрээ хийсэн тал зөвшөөрөхгүй бол бид зарлахгүй. Европын орнуудад систем нь өөр шүү дээ. Жишээ нь Америкт хувь хүн киногоо гаргадаггүй. Кино борлуулагч компани ажилладаг. Борлуулагч компани нь бүх кинонуудыг аваад кино театрууддаа яаж гаргах вэ гэдгийг шийддэг юм. Манайд энэ систем тогтоогүй байна. Одоо хувь хүн болгонтой, уран бүтээлч болгонтой хамтарч ажиллаж байна. Нэг талаас Монголд box office зарлах цаг нь болоогүй байна. Кино театрууд цөөхөн байна. Удахгүй дөрвөн кино театртай болно. Хөдөө орон нутгийн кино театрууд нээгдэхээр хоёр  жилийн дараагаас box officе хийж болох юм.

Т.Хулантахь