Улс төрд, УИХ-д хүүхнүүдийн дуу хоолой дутагдаад байгаа талаар  сүүлийн үед их ярих болжээ. Нэг үгээр хэлбэл хүүхнүүд парламентын  “зах зээл”-ийг эзэлж авах нь чухал гэж үзэгсэдийн тоо нэмэгдэж байгаа бололтой. Тэгээд  манай хүүхнүүдэд чадахгүй юм байхгүй. Тэр тусмаа УИХ-ын гишүүнийг  эрчүүдээс илүү хийнэ. Хуулийг хийгүй батлана. Хийдэлтэй хууль гараад байгаа нь парламент эмэгтэйчүүдийн хомсдолд орсонтой холбоотой гэсэн тайлбар хийх тун дөхөж байна. Зарим нэг нь ийм тайлбар хийснийг олж үзээгүй байж мэднэ. Тийм байваас ийм тайлбар хийсэн тэр эрхэмээс хүлцэл өчмүү.

УИХ-д дутагдаад байгаа орон зайг  маш хурдан, тэр тусмаа 2012 оны  парламентын ээлжит сонгуулиар нөхөхийг энэ цаг үеийн улс төрийн хүрээн дэх манай хүүхнүүд эрхэм зорилгоо болгожээ.  Ямар ч сайхан зөв зорилго байгаад,  арга нь буруу бол тус биш ус болдог аюултай. Ийм аюулыг хүн төрөлхтөн амсахаараа нэг болсон гэж өнгөрсөнийг судалсан олон хүн хэлдэг. Тэрхүү зорилгод хүрэх олон сайн арга байгаад хэн ч эргэлзэхгүй. Түүнийг олохгүйгээр зорьсондоо хүрэхээр зүтгэвэл хүүхнүүд маань дэндүү их хохирол амсах болж мэднэ. Манай хүүхнүүдийн зорилгодоо хүрэх гэсэн гол арга нь би, бид УИХ-д сонгогдохгүйгээр гүйцэлдэхгүй гэсэн ерөнхий агуулгын дор яваад байна. Түүнээс өөр олон арга байж болно шүү дээ. Тэдгээрээс парламентад эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэхэд  тус болж мэдэх нэг аргын талаар энд та бүхэнтэй санал нэг байгаагаагаа илэрхийлэх нь зөв гэж үзэж байна. Тухайлбал парламентад суудалтай намуудын дарга нарт “УИХ дахь эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэхийн тулд  та энэ удаа өөрөө нэр дэвшихээсээ татгалзаад гэргийнхээ нэрийг дэвшүүлээч ээ” гэсэн санал хүргүүлж болох юм. Тэгэхэд зөвхөн би л УИХ-д нэр дэвшнэ, дахин гишүүн болно гэж тэд зөрүүдлэхгүй байлгүй. Тэгээд ч намуудын лидерүүдийн гэргий нарыг боловсролгүй ядарсан эмэгтэй гэж үзэхгүй байна. Боловсролоор бусдаас дутахгүй тэдний хувьд болж өнгөрсөн сонгуулийн дүнг нэр дэвшигчдээс дутахгүй хүлээж, бас эргэлзэж, уначихвал яана гэсэн байнгын түгшүүртэй явж ирсэн. Энэ бол бас нэг хуримтлуулсан туршлага шүү дээ. Тодруулж хэлэх  юм бол нэр дэвшигчдийг унахад нь дагаж унасаар, ялаад гараад ирэхэд нь хамт л баярлаж байсан хүмүүс. Сонгуулийн технологийг тэд сайн мэднэ. Сонгууль болгонд нэр дэвшигчийн нэгэн адил сойгдож байсан гэсэн үг. Ард нь найдвартай эдийн засгийн баталгаа байгаа. /Эдийн засгийн баталгаа гэдгийг квотын төлөө хүүхнүүдийн манлайд явагсад ”Бид эрчүүдээс эдийн засгийн хувьд дутуу байдаг” гэдэг үгийг хэрэглээд байгаа тул харьцуулж байгаа болохоос өөр утга санаа агуулаагүй гэдгийг энд дурдах нь зөв гэж үзлээ. Түүнээс биш, квотын төлөөх хүүхнүүдээс тэднийг илүү чинээлэг гэж хэлээгүй шүү/.

Сонгуулийн хуульд тэдний шаардлагаар квот хийж өглөө ч сонгогчдын толгойд тэр квот ийм богино хугацаанд сууна гэдэгт олон хүн эргэлзэнэ. Харин манай тойргийн гишүүн УИХ-д эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэхийн тулд өөрөө татгалзаад гэргийнхээ нэрийг дэвшүүлчихсэн байвал түүнийг дэмжих, санал өгөх сонгогч олон гарч мэднэ. Түүнээс биш намайг сонгоод өгөөч, би квоттой гээд гүйгээд байвал эмэгтэйчүүд маань өөрөөсөө бусдыг хөндийрүүлэх магадлал дэндүү өндөр шүү. Энэ бол УИХ-д эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэх квотын нөгөө тал.

Улс төрд, УИХ-д хүүхнүүдийн дуу хоолой дутагдаад байгаа талаар  сүүлийн үед их ярих болжээ. Нэг үгээр хэлбэл хүүхнүүд парламентын  “зах зээл”-ийг эзэлж авах нь чухал гэж үзэгсэдийн тоо нэмэгдэж байгаа бололтой. Тэгээд  манай хүүхнүүдэд чадахгүй юм байхгүй. Тэр тусмаа УИХ-ын гишүүнийг  эрчүүдээс илүү хийнэ. Хуулийг хийгүй батлана. Хийдэлтэй хууль гараад байгаа нь парламент эмэгтэйчүүдийн хомсдолд орсонтой холбоотой гэсэн тайлбар хийх тун дөхөж байна. Зарим нэг нь ийм тайлбар хийснийг олж үзээгүй байж мэднэ. Тийм байваас ийм тайлбар хийсэн тэр эрхэмээс хүлцэл өчмүү.

УИХ-д дутагдаад байгаа орон зайг  маш хурдан, тэр тусмаа 2012 оны  парламентын ээлжит сонгуулиар нөхөхийг энэ цаг үеийн улс төрийн хүрээн дэх манай хүүхнүүд эрхэм зорилгоо болгожээ.  Ямар ч сайхан зөв зорилго байгаад,  арга нь буруу бол тус биш ус болдог аюултай. Ийм аюулыг хүн төрөлхтөн амсахаараа нэг болсон гэж өнгөрсөнийг судалсан олон хүн хэлдэг. Тэрхүү зорилгод хүрэх олон сайн арга байгаад хэн ч эргэлзэхгүй. Түүнийг олохгүйгээр зорьсондоо хүрэхээр зүтгэвэл хүүхнүүд маань дэндүү их хохирол амсах болж мэднэ. Манай хүүхнүүдийн зорилгодоо хүрэх гэсэн гол арга нь би, бид УИХ-д сонгогдохгүйгээр гүйцэлдэхгүй гэсэн ерөнхий агуулгын дор яваад байна. Түүнээс өөр олон арга байж болно шүү дээ. Тэдгээрээс парламентад эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэхэд  тус болж мэдэх нэг аргын талаар энд та бүхэнтэй санал нэг байгаагаагаа илэрхийлэх нь зөв гэж үзэж байна. Тухайлбал парламентад суудалтай намуудын дарга нарт “УИХ дахь эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэхийн тулд  та энэ удаа өөрөө нэр дэвшихээсээ татгалзаад гэргийнхээ нэрийг дэвшүүлээч ээ” гэсэн санал хүргүүлж болох юм. Тэгэхэд зөвхөн би л УИХ-д нэр дэвшнэ, дахин гишүүн болно гэж тэд зөрүүдлэхгүй байлгүй. Тэгээд ч намуудын лидерүүдийн гэргий нарыг боловсролгүй ядарсан эмэгтэй гэж үзэхгүй байна. Боловсролоор бусдаас дутахгүй тэдний хувьд болж өнгөрсөн сонгуулийн дүнг нэр дэвшигчдээс дутахгүй хүлээж, бас эргэлзэж, уначихвал яана гэсэн байнгын түгшүүртэй явж ирсэн. Энэ бол бас нэг хуримтлуулсан туршлага шүү дээ. Тодруулж хэлэх  юм бол нэр дэвшигчдийг унахад нь дагаж унасаар, ялаад гараад ирэхэд нь хамт л баярлаж байсан хүмүүс. Сонгуулийн технологийг тэд сайн мэднэ. Сонгууль болгонд нэр дэвшигчийн нэгэн адил сойгдож байсан гэсэн үг. Ард нь найдвартай эдийн засгийн баталгаа байгаа. /Эдийн засгийн баталгаа гэдгийг квотын төлөө хүүхнүүдийн манлайд явагсад ”Бид эрчүүдээс эдийн засгийн хувьд дутуу байдаг” гэдэг үгийг хэрэглээд байгаа тул харьцуулж байгаа болохоос өөр утга санаа агуулаагүй гэдгийг энд дурдах нь зөв гэж үзлээ. Түүнээс биш, квотын төлөөх хүүхнүүдээс тэднийг илүү чинээлэг гэж хэлээгүй шүү/.

Сонгуулийн хуульд тэдний шаардлагаар квот хийж өглөө ч сонгогчдын толгойд тэр квот ийм богино хугацаанд сууна гэдэгт олон хүн эргэлзэнэ. Харин манай тойргийн гишүүн УИХ-д эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэхийн тулд өөрөө татгалзаад гэргийнхээ нэрийг дэвшүүлчихсэн байвал түүнийг дэмжих, санал өгөх сонгогч олон гарч мэднэ. Түүнээс биш намайг сонгоод өгөөч, би квоттой гээд гүйгээд байвал эмэгтэйчүүд маань өөрөөсөө бусдыг хөндийрүүлэх магадлал дэндүү өндөр шүү. Энэ бол УИХ-д эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэх квотын нөгөө тал.