Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар БСШУС-ын сайд Ё.Баатарбилэгийн хэлэлцүүлсэн соёлын биет бус өв болон чулуун соёлын тухай үндэсний хөтөлбөр баталлаа. Үүнтэй холбогдуулан БСШУС-ын сайд Ё.Баатарбилэг мэдээлэл хийсэн юм.
“Юнескогийн соёлын өвийн бүртгэлд Монгол Улсаас хэд хэдэн өв бүртгэгдсэн байдаг. Тодруулбал, 2003 онд батлагдсан соёлын биет бус өвийг хамгаалах тухай Юнескогийн конвенцид Монгол Улс 2005 онд элсэн орсноос хойш хүн төрөлхтний соёлын өвийн төлөөллийн жагсаалтад долоон соёлын өвөө бүртгүүлсэн юм. Үүнд морин хуур, Монгол ардын дуу, Монгол хөөмийн уламжлалт урлаг, Монгол баяр наадам, шувуучлах буюу бүргэдээр ан хийх зан үйл, Монгол гэрийн уламжлалт зан үйл, шагай харваа зэрэг соёлын багтдаг. Мөн яаралтай хамгаалах шаардлагатай соёлын биет бус өвийн жагсаалт гэж байдаг. Үүнд Монгол бүжиг, цуур, лимбэ, уран бичлэг, уул овоо тахих зан үйл зэрэг багтдаг. Өнөөдрийн байдлаар улсын хэмжээнд 80 орчим өвийн төрөл зүйл, соёлын биет бус өвд хамаардаг. Тиймээс Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаар эдгээр өвийг хамгаалах, олон нийтэд түгээн сурталчлах, хойч үедээ өвлүүлэх, гадаад дотоодын жуулчдад түгээн сурталчлах, аялал жуулчлалд тодорхой хувь нэмэр оруулах зэргийг хангах үүднээс 2023 он хүртэл хөтөлбөр баталсан.
Түүнчлэн Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт байгаа чулуун хөшөө, дурсгал, хадны сийлбэр зэрэг түүх археологийн дурсгалд маш олон өв бий. Гэвч эдгээр нь цаг хугацааны эрхэнд гандах, хүний буруутай үйл ажиллагаанаас үүдэн эвдрэх, хууль бус аргаар хулгайлах асуудал сүүлийн жилүүдэд их гарч байна. Үүнтэй холбогдуулан чулуун дурсгалын өв үндэсний хөтөлбөр өнөөдөр батлагдаж байна. Ингэснээр Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт оршин буй эртний төрт улсын дурсгал тухайлбал, Түрэг, Хүннү болон Монголын эзэнт гүрний үеийн чулуу хөшөө дурсгал, хадны бичээсийг соёлын өвийн нарийн жагсаалтад хамруулан хадгалж хамгаалах, мэдээллийн нэгдсэн сантай болох, аялал жуулчлалын томоохон хэрэгслүүд болгох зорилготой. Энэ нь 2024 он хүртэл үргэлжилнэ.
Дээрх хөтөлбөрүүдийн санхүүжилт улсын болон орон нутгийн, гаднын зээл тусламж, олон улсын байгууллагын тусламж, санхүүжилтээр хэрэгжинэ” гэв.
Ингээд бусад холбогдох асуудлаар тодрууллаа.
-Дээрх хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхэд хэчнээн төгрөг шаардлагатай гэж тооцсон юм бэ. Үүнээс хэдэн хувийг нь гадаадын тусламж, зээлээс бүрдүүлэх юм бол?
-2023 он хүртэл хэрэгжүүлэх хөтөлбөрт 24.2 тэрбум төгрөг шаардлагатай. Үүнд улсын төсвөөс 2.3 тэрбум төгрөг, орон нутгийн төсвөөс 275 сая төгрөг, гадаадын буцалтгүй тусламжаар 20.4 сая төгрөг, зээл тусламжаар нэг тэрбум төгрөг болон бусад эх үүсвэрээс 200 орчим сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг зарцуулна гэж жил жилээр төлөвлөлтүүд хийгдсэн. Үндэсний хөтөлбөр батлагдсан учраас өнөөдрөөс эхлэн яаманд уг хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө гарна.
-БСШУСЯ-ны газрын дарга нар Төрийн нарийн бичгийн даргаа солих асуудлыг ЗГХЭГ-т хүргүүлнэ гэсэн мэдээлэл гараад эхэллээ. Та үүнийг мэдэж байгаа юу?
-БСШУС-ын сайдаар томилогдоод анхныхаа Засгийн газрын хуралдаанд орж байна. Өнгөрсөн хугацаанд тус яаманд яригдсан боловсон хүчний халаа сэлгээтэй холбоотой, удирдлагын түвшинд зөрчилтэй байгаа асуудлаар олон нийтийн дунд нэлээд яригдсан. Миний хувьд салбарын сайдаар томилогдоод удаагүй тул яамны удирдлага, харьяа байгууллагууд, бодлогын газрын дарга нартай уулзалт хийж байна. Миний нэр дээр тодорхой нэр бүхий удирдлагуудтай холбоотой эсвэл тэдгээрийг огцруулах, чөлөөлөх шаардлагад тавигдсан асуудлууд орж ирээгүй. Харин өнгөрсөн хугацаанд Ерөнхий сайд эсвэл Засгийн газрын түвшинд ирүүлсэн байхыг үгүйсгэхгүй.
-Сайд солигдохоор боловсролын хөтөлбөр тогтолцоог өөрчлөх асуудал яригддаг шүү дээ. Та ямар бодлого баримталж ажиллах вэ?
-Боловсролын салбарын том асуудал бол хөтөлбөр агуулга байдаг. Ялангуяа Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын сургалтын хөтөлбөр, агуулга сүүлийн жилүүдэд хурдацтай нэмэгдэж ирлээ. Маш олон төрлийн хичээлийг заавал үзэх шаардлагатай гэж оруулдаг. Үүнээс үүдэн сурагчдын ачаалал их нэмэгдсэн байна. Тухайлбал, арванхоёрдугаар ангийн хүүхдүүд хичээлийн өдрүүдэд өдөр бүр долоон цагаар хичээллэдэг. Тиймээс олон улсын жишиг, стандарт ямар байдаг, манай улс ямар хэмжээнд байна гэдэг судалгааг гаргахыг үүрэг болгоод байна. Цөм хөтөлбөрийн доторх агуулгыг эргэн харж, тодорхой чиглэлээр багасгахгүй бол хүндрэлтэй байна. Сүүлийн жилүүдэд хэрэгжсэн сургалтын хөтөлбөрүүд үнэхээр сайн байсан бол өнөөдөр их, дээд сургуульд сурч буй оюутнуудын чанарын асуудал яригдахгүй байсан.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (4)