Дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудлаар БОАЖЯ, Олон улсын Засгийн газар хоорондын Мэргэжлийн хороо хамтран энэ сарын 16-17-ны хооронд уулзалт зохион байгуулж байна. Үүнтэй холбогдуулан БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбаттай ярилцлаа.
-Уур амьсгалын өөрчлөлт дэлхий нийтийн тулгамдсан асуудал болоод байна. Энэ хүрээнд Засгийн газраас хэрхэн анхаарч ажиллаж байна вэ?
-Уур амьсгалын өөрчлөлтийн хор нөлөөг бууруулахад Засгийн газар идэвхтэй ажиллаж ирсэн. Ялангуяа сүүлийн таван жилийн хугацаанд улам эрчимжиж байна. Монгол Улс уур амьсгалын өөрчлөлтийг бууруулах, сэргээгдэх эрчим хүчийг ашиглах чиглэлээр Олон улсын Ногоон сангаас 500 сая ам.долларын санхүүжилт авах болсон таатай мэдээг дуулгах нь зүйтэй болов уу. Мөн уур амьсгалын өөрчлөлтийг хэрхэн бууруулах талаар жил бүр салбарын хүмүүст сургалт явуулдаг. Хамгийн гол нь бид уур амьсгалын өөрчлөлт бий болсон хойно нь тэмцэх биш харин үүнийг бий болохоос өмнө урьдчилан сэргийлж ажиллах ёстой байна. Өнөөдөр Олон улсын Засгийн газар хоорондын Мэргэжлийн холбоодын хамтарсан сургалт, уулзалт болж байна. Уг уулзалтаар бид ямар мэдлэг мэдээлэл бий болсон, бидний тооцоолж байснаас богино хугацаанд юуг, хэрхэн засч сайжруулж чадсан талаар олон улсын эрдэмтэдтэй санал солилцох юм. Харин маргааш буюу энэ сарын 17-нд эрдэмтдийн судалгаа, мэдээллийг солилцохоор төлөвлөсөн. Цаашид байгаль орчны чиглэлээр суралцах оюутнуудыг тэтгэлэг хамруулах, энэ чиглэлээр судлаач бэлтгэхэд дэмжлэг үзүүлэхээр тохиролцлоо. Мөн уулзалтын хүрээнд Монгол Улсын Засгийн газраас байгаль орчны чиглэлээр хийж байгаа зарим ажилд хамтран ажиллахаар болсон.
-Гаднын мэргэжилтнүүдийн тавьсан илтгэлд уур амьсгалын өөрчлөлтөд нөлөөлж байгаа гол хүчин зүйл нь үйлдвэржилт гэдгийг онцолж байна. Манай улсын хувьд уул уурхай бол эдийн засгийг бүрдүүлэгч гол салбар. Гэтэл нүүрсний хэрэглээ мөн л ялгаагүй уур амьсгалын өөрчлөлтийн томоохон шалтгааны нэг болоод байна. Энэ харьцааг яаж зохицуулах вэ?
-Нэгдүгээрт, бид зохистой харьцаанд очих ёстой. Хариуцлагатай уул уурхайг дэлхийн ихэнх улс орнууд хөгжүүлж ирсэн. Сайн жишээ олон бий. Уг нь тэр стандарт шаардлага нь одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Монгол Улсын хууль, тогтоомжид тусгагдсан байдаг. Харин асуудал юунд байна вэ гэхээр аж ахуйн нэгж, эрхлэгчид хэнэггүй байдлаас болж байна. БОАЖЯ-наас “Тусгай зөвшөөрөлтэй ААН-үүдийг хууль, дүрэм журмаа дагаж үйл ажиллагаагаа явуул. Дэлхий нийтэд жишиг болсон усыг дахин ашиглах технологийг нэвтрүүлж, эрчим хүчийг сэргээгдэх хүчээр орлуулан замаар ашигла гэдгээс гадна нөхөн сэргээлтийг ном журмын дагуу хийхэд шаардлагатай технологийг нэвтрүүл” гэдэг шаардлагыг тавьж ажилладаг.
Хоёрдугаарт, бүх түвшинд хог хаягдлыг бууруулах ёстой. Тухайлбал, шилэн саванд бүтээгдэхүүн савладаг үйлдвэрүүдийг “Шилээ дахин авч ашигла” гэдэг албан шаардлагыг удаа дараа хүргүүлдэг. Ер нь нөөцийг дахин ашигладаг байдал руу орох ёстой.
-Түүхий нүүрсийг хэрэглэхгүй байх хориг ирэх сараас хэрэгжиж эхэлнэ. Гэтэл бэлтгэл ажил хангагдсан, хангагдаагүй зэргээр яригдаж байна. Энэ талаар тайлбар өгнө үү?
-Энд нэг зүйлийг ойлгох хэрэгтэй. Иргэд өөрсдөөс шалтгаалах зүйлээ өөрсдөө бэлдэх ёстой. Наандаж л байшин, гэрийнхээ дулаан алдагдлыг бууруулах хэрэгтэй. Ерөөсөө иргэн бүрийн оролцоотойгоор утааны асуудлыг бууруулж чадна.Ерөөсөө иргэн бүрийн оролцоотойгоор утааны асуудлыг бууруулж чадна.
Холбогдох байгууллагаас аль боломжтой гэсэн хувилбаруудыг хэрэгжүүлж байна. Тухайлбал, “Орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хороо”-ноос Чингэлтэй дүүрэгт ажиллах 648 иргэнийг сургасан. Эдгээр мэргэшсэн ажилтнууд өрхөөс судалгаа авч байна.
-Ямар судалгаа юм бол?
-Амьдрах орчны нөхцөл байдал, гэр, байшин нь хэр дулаан алдагдалтай зэргийг судлах юм. Өчигдрийн байдлаар 898 өрхөд амьдрах орчны судалгаа хийсэн байна.
“Тавантолгой түлш” үйлдвэрлэлийн хувьд төлөвлөгөөний дагуу үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Бидний тооцоолсноор ирэх зургадугаар сар гэхэд өргөтгөлийн хоёр шугам ажиллагаанд орно. Ингэснээр түлш үйлдвэрлэл тасралтгүй үргэлжлэх юм.
-Хэчнээн хэмжээний сайруулсан түлш үйлдвэрлэхээр тооцоолсон бэ?
-600 мянган ширхэг сайжруулсан түлшээр иргэдийг хангахаар ажиллаж байна. Гэхдээ дээр дурдсан судалгааны багийнхны дүн гарч байж хэдий хэр хэмжээний сайжруулсан түлш хэрэгтэйг нарийвчилсан тооцоолол гарна.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (2)