“Бид уучлахгүй хөдөлгөөн” ТББ-ын тэргүүн Б.Мөнхцэлмэгээс зарим зүйлийг тодрууллаа.
-ЖДҮХС-ийн зээлийн асуудлыг сөхөхөөс эхлэхээд багагүй идэвхтэй үйл ажиллагаа өрнүүлж байсан хэрнээ сүүлийн үед хөдөлгөөний эрч суларчих шиг боллоо. Одоо танай хөдөлгөөнөөс ямар ажил өрнүүлж байна вэ?
-Компаниудын үүсгэн байгуулагч, хөрөнгийн эзэд нээлттэй болсонтой холбогдуулан Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын ачаалал нэмэгджээ. Үүнээс юу харагдаж байна вэ гэхээр дээрх хүмүүс өөрсдийн эзэмшилд байсан компаниудыг төрсөн ах, дүүгийнхээ нэр дээр шилжүүлж байна гэсэн хар төрж байгаа юм. Ингэж үзэх ч үндэслэлтэй. Сая хөрөнгө орлогын мэдүүлгээр зарим хүмүүсийн компаниудын тоо цөөрсөн байна лээ. Өөрөөр хэлбэл, зөвхөн хөрөнгө орлогын мэдүүлэг биш хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлгийг нээлттэй болгох шаардлагатай болж байгаа нь эндээс харахдаж байна. Тиймээс Нийтийн болон хувийн албаны ашиг сонирхлыг зохицуулах хуулийн хувийн ашиг сонирхолтой холбоотой заалтыг нээлттэй болгохыг хүсч АТГ-д гурван удаа бичгээр хандсан.
Мөн Англи болон АНУ-д иргэдээсээ цахим хэлбэрээр гарын үсэг авдаг юм байна. Үүнийгээ хуульчлаад асуудлыг авч хэлэлцдэг систем байна. Тухайлбал, Англи Улсад иргэд утааны асуудлаар 10 мянган хүн нэгдэж саналаа илэрхийлэхэд Засгийн газрын түвшинд хэлэлцэгддэг. Харин 100 мянган иргээнээс дээш хүн гарын үсэг зурвал Их Хурлаараа авч хэлэлцдэг юм байна. Энэ жишгийг Монголдоо бий болгохоор шийдэж “Бид уучлахгүй.мн” сайтаа байгууллаа. Өөрөөр хэлбэл, гадаадын орнуудын сайн туршлагыг илүү боловсронгуй болгож эх орондоо төлөвшүүлэхээр ажиллаж байна. Уг вэб сайтыг төсөл болгон УИХ, Засгийн газар болон улс төрийн намуудаар төсөл болгон шийдлийг хүргэх юм.
Түүнчлэн Прокурорын тухай хуульд прокурорын үйл ажиллагааны зарчим ил тод, нээлттэй байх ёстой гэж заасан байдаг. Гэвч өнөөдөр манай улсад хамгийн хаалттай байдаг байгууллагаар прокурорын байгууллага тодроод байна. Тиймээс өнгөрсөн сарын 25-ны өдөр бид Улсын Ерөнхий прокурорт шаардлага хүргүүлсэн. Бидний хүргүүлсэн шаардлагын дагуу хуулийн дагуу мэдээлэл өгдөг байх, вэйб сайтаа цаг тухайд нь шинэчилдэг байх үүргийг холбогдох алан тушаалтнуудад Ерөнхий прокуророос өгсөн.
-Танайхтай хамтран ажилладаг улс төрийн хүчин байдаг уу. Дээрх төсөл дэмжигдэнэ гэж үзэж байна уу?
-Бид улс төрийн ямар нэгэн нам, хүчинтэй хамтарч ажилладаггүй. Уг төсөл хэрэгждэг болоход иргэдийн оролцоо маш чухал. Хамгийн ухаалаг шийдэл бол цахимаар зурж байгаа гарын үсгийг хүчинтэйд тооцдог байхаар хуульчилж чадвал томоохон дэвшил гарна гэж харж байна.
-Тэгээд АТГ-аас та нарын хүссэн мэдээллийг гаргаж өгсөн юм уу?
-Харин бичиг хүргүүлж байж л ерөнхий мэдээлэл олж авсан. Хүссэн мэдээллээ авч чадаагүй. Хамгийн гол нь мэдээлэл нээлттэй болчихвол иргэд өөрсдөө хянаад байх боломж бүрдэнэ. Ингэснээр хулгай багасна шүү дээ. Засгийн газар аливаа өмчийг төрийн өмчид авах бодлого их барьж байна. Хэрэв бид УИХ-ын гишүүдийн хувийн ашиг сонирхлын мэдээллийг нээлттэй болгож чадахгүй л бол ялгаагүй ялсан намын л ах, дүүсийн өмч болоод л дуусна. Ерөнхий сайдын ах нь ЖДҮ-ээс зээл авсан нь илэрсэн. Үүнийг хэн илрүүлсэн юм бэ. Түүнийг таньж мэддэг иргэд л дэлгэсэн шүү дээ. Өөрөөр хэлбэл, үүнийг мэдэх ямар ч боломжгүй байсан. Тиймээс л хувийн ашиг сонирхол нээлттэй байх ёстой гэж яриад байгаа юм. Уг нь хувь хүний нууцын тухай хуульд ганц, хоёр л заалт нэмэхэд болох асуудал юм. Ер нь бид шинэчлэл хийх зайлшгүй шаардлагатай байна.
Судалгаагаар УИХ-ын 75 гишүүний хамаарал бүхий 256 иргэн хувийн хэвшилд ажилладаг юм байна. Өөрөөр хэлбэл, хувийн хэвшилд байна гэдэг нь компанид ажилладаг эсвэл ямар нэгэн байдлаар холбоотой гэсэн үг. Энэ талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авъя гэхээр гацчихаад байгаа юм.
-Танай хөдөлгөөнөөс хэд хэдэн гишүүний нэрийг АТГ-т шалгуулахаар өгч байсан. Тэгэхээр миний нэрийг битгий оруулаач, аваад өгөөч, мөнгө өгье эсвэл айлган сүрдүүлэх байдлаар та бүхэнд нөлөөлөх гэж оролдож байв уу уу?
-Танил талаар дамжуулан холбогдохыг оролдож байсан. Гэхдээ бидний зорилго бол нийгэмд шударга ёсыг бага ч болов сахиулах юм. Тиймээс бид эцсийг нь хүртэл тэмцэнэ.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (13)