Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах төслийн нэгдүгээр хэлэлцүүлэг үргэлжилж байна. Нэгдүгээр хэлэлцүүлгээр иргэд, олон нийт, нам эвслээс хуулийн төсөлд оруулах санал авах ажил үргэлжилж буй бол тун удахгүй хуулийн төсөл хоёрдугаар хэлэлцүүлэгт шилжинэ.
Тодруулбал, өнгөрсөн долдугаар сарын 5-ны өдөр УИХ-ын хаврын чуулган хааж, ээлжит бус чуулган нээсэн билээ. Уг нь Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн хоёрдугаар хэлэлцүүлэг ээлжит бус чуулган нээгдсэний дараагийн долоо хоногт хийгдэх байсан ч Ерөнхийлөгч Х.Баттулга “Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн хоёрдугаар хэлэлцүүлгийг баяр наадмын өмнө яаран сандран хэлэлцэх бус наадмын дараа нухацтай хэлэлцэх шаардлагатай байна. Миний бие Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасны дагуу Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг хэлэлцэх чуулганд биечлэн оролцож, саналаа тусгайлан илэрхийлнэ. Зохих арга хэмжээг авч, Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн хоёрдугаар хэлэлцүүлгийг хийх УИХ-ын чуулганыг баяр наадмын дараа товлож, мэдэгдэнэ үү” хэмээн хүсэлт ирүүлсэнтэй холбоотой юм.
Ингээд наадмын дараа буюу хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг хэлэлцэж эхэлсэн бөгөөд ард нийтэд хуулийн төслийг танилцуулах, иргэдээс санал авах зорилгоор гишүүд сонгогдсон тойргийн зүг хүлгийн жолоо залсан билээ.
Тэгвэл УИХ-ын гишүүд өнөөдрөөс эхлэн ажилдаа орж байна.
Өнөөдөр УИХ дахь МАН-ын бүлэг, АН-ын зөвлөл, ирэх лхагва гараг буюу энэ сарын 14-нд Төрийн байгуулалтын байнгын хороо хуралдах бол 15, 16-нд УИХ-ын ээлжит бус чуулган хуралдана.
Түүнчлэн Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төсөл ихээхэн маргаантай явж байна. Хуулийн төслийг хэлэлцэж эхэлснээс хойш иргэд, олон нийт, нам эвсэл, хуульчид өөрсдийн байр сууриа илэрхийлсээр буй. Зарим судлаач, иргэдийн зүгээс “эцэг” хуульд зайлшгүй нэмэлт, өөрчлөлт оруулах шаардлага бий гэж буй бол нөгөө хэсэг нь өнөөгийн нийгэмд тулгамдаж байгаа асуудлыг органик хуульд өөрчлөлт оруулах замаар өөрчлөлтийг хийх боломжтой гэсэн байр суурьтай байна. Өөрөөр хэлбэл, нийгэм яг энэ хоёр хэсэгт хуваагдсан гэхэд хилсдэхгүй. Учир нь зарим хуульчид “УИХ-ын гишүүд болон нэр бүхий хуульчдын тайлбарлаж байгаагаас өөр агуулга цаанаа байна. Тухайлбал, шүүхийн тогтолцоо, шүүгчийн томилгоог УИХ хийдэг болсноор нам “дагасан” шүүгч бий болох магадлалтай гэж сэрэмжилж байна. Мөн Ерөнхийлөгчөөс санаачилсан гишүүдийн тоог 108 болгож, хугацааг таван жил болгох зэрэг олны дунд маргаан дагуулсан асуудал цөөнгүй байна.
Монгол Улс Үндсэн хуульдаа төсвийн нэгдсэн бодлоготой гэж заасан. Тэгвэл орон нутгийн тогтолцоог өөрчлөх тэр дундаа сумын Засаг даргыг иргэд сонгодог болох тухайн орон нутагт татвараа бүрдүүлэх эрхийг нь олгох зэрэг асуудал хууль зөрчиж бай” гэдгийг олон хуульч хэлж байна.
Ямартай ч гишүүд тойрогтоо ажиллаад Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийн талаар иргэдээс саналыг нь аваад ирлээ. Гэхдээ тойрогтоо ажилласан энэ “ахархан” хугацааг үр дүнтэй өнгөрүүлж чадав уу эсвэл “зуны амралтаа” авч байгаад ирэв үү гэдгийг тойргийн сонгогчдын "ирц" (идэвх), санал, шүүмжлэл илтгэх биз ээ.
Б.Лхам