зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.09
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Ө.Балжинням: Номоо уншиж үзээд шууд “ШАТААЧИХМААР” санагдсан

2023-5-10
0
ЖИРГЭХ

Бид “Залуус” булангаар дамжуулан тэдний ертөнцийн гэрэл гэгээ, сайн сайхныг уншигчидтайгаа хуваалцахыг зорьж байгаа билээ. Энэ удаад Өвөр Монголын залуу яруу найрагч Ө.Балжиннямыг урин ярилцлаа. Тэрбээр “Бүрэг дасал үгс” нэртэй шүлгийн анхны түүврээ хэвлүүлсэн юм.


-Танд Улаанбаатар, бидний амьдарч буй энэ хот хэтэрхий дуу чимээтэй, давчдам санагдахгүй байна уу?

-Хүмүүс Улаанбаатарыг хөгжил муутай гэж дүгнэдэг. Гэвч би тэгж хардаггүй. Дэлхийн уран зохиолын хотыг Ирландын Дублин гэлцдэг. Харин Улаанбаатар бол миний уран зохиолын хот. Барилга байшин ямар хамаатай вэ, модон орон дээр хэвтэж байна уу, төмөр орон дээр хэвтэж байна уу ялгаа байхгүй шүү дээ. Д.Урианхай гуай хэлэхдээ, “Монголчууд  1990 оноос хойш оюун санааны эрх чөлөөг олсон. Тэр бол юугаар ч солишгүй зүйл” гэсэн байдаг. Тиймээс миний оюун санааны эрх чөлөө энд байна. Түүнийг мэддэг болохоор энэ хотод хайртай.

-Ер нь яруу найраг улам л энгийн болж байх шиг ээ?

-Миний харж байгаагаар Монголын шүлэг, хятадын шүлэг ч ялгаагүй борог амьдрал, түүний байгаа байдлыг дүрслэх, төдийлөн тааламжтай бус орчноос гоо сайхныг олж харахыг эрмэлзсэн мэт санагддаг.

Би ч мөн адил энгийн зүйлээс сайн сайхныг мэдрэхийг хүсдэг. Шүлэг, уран зохиол, афоризм ч байна уу, зарим хүмүүс их гоё, уран үгээр ярьдаг болчихсон. Уран байх, чамин үгсээс зугтахыг л хичээдэг. Тэр тусмаа афоризмаас. Шүлэг үнэн байх ёстой. Багадаа уламжлалт яруу найраг уншдаг байсан болохоор уянгалуулж бичдэг байсан. Дараа нь модернист чиглэл бүхий уран зохиол, яруу найргийг уншаад өөрийгөө эвдэж, элдэв хачин зүйл бичих ёстой гэж бичдэг үе байсан.

Харин одоо бол өөрийн туулж яваа амьдралын үнэнийг бодитойгоор буулгах нь зөв юм байна гэж бодох болсон.

-Үнэнийг хийсвэрлэн бичиж болох л шүү дээ?

-Гэхдээ үнэнийг хийсвэрлэж болно. Би гэрээс гараад аргал руу алхлаа гэж бичихийн тулд гэрээсээ гараад аргал руу алхаж байж бичнэ. Түүнийг хийхгүйгээр бичиж чадахгүй. Уран бүтээлч хүн мэдлэг цээжилнэ гэдэг төдийлөн сайн хэрэг биш. Өөрийн сонирхсон зүйлээ хийж, өөрийнхөө сонирхсон номыг уншиж байх ёстой.

-Гэхдээ төсөөлж болохгүй юу?

-Би төсөөлж сураагүй. Миний бичих дадал л ийм.

-Тийм бол бичих “урлах”-ын тухайд ярих хэрэгтэй болох нь.  

-Уран гэхээр заавал дуу дуулж байгаа юм шиг байх албагүй шүү дээ. Тэр бүхэн нь шүлгийн айзам, хэмнэлд хүртэл байж болно. Мөн үүнд ур чадварын ялгаа гарна. Тэр нь энгийн үгсээр илэрхийлж буй мөртлөө “жинхэнэ шүлэг” болгож чадах асуудал. Яруу гэгч зөвхөн хэлбэрийн асуудал биш. Яруу үгс хэрэглэчихээр л яруу болчихдог ч юм биш. Ил харагдах яруу үггүй хэр нь дотоод яруу байж болно.

-Ер нь эмзэглэл хүнийг олон зүйл рүү түлхэн оруулдаг шүү?

-Хүн гунигтай, шаналсан үедээ өөр рүүгээ эргэн хардаг. Тэр үедээ л шүлэг бичдэг байх.

Уран бүтээлч хүний эмзэглэл нь яван явсаар шаналал болдог юм шиг санагддаг.

-Та нэгэн ярилцлагадаа “Эх орны шүлэг бичих хүнд” гэсэн байсан. Тэр цагаас хойш өчнөөн жил өнгөрсөн байна. Энэ бодол тань өөрчлөгдсөн үү?  

-Зургаа, долоон жилийн өмнө. Тухайн үеийг бодвол би их өөрчлөгдсөн л дөө. Илүү сурч боловсорсон. Тэгэхэд ухамсартайгаар бичье гэж бодохоос илүүтэй хүмүүсийг дуурайдаг байсан байх. Эх орны сэдэвт шүлэг бол маш тодорхойгүй зүйл. Үүнийг ярихын тулд эх орон гэж юу вэ гэсэн асуултад хариулах хэрэгтэй болно.

Гэтэл хаана ч байдаг. Бүх зүйл эх орон. Ээж аав, хайртай бүсгүй, уншиж байгаа ном, уншиж дуусгаагүй ном, бүр өмссөн цамц ч эх орон байх боломжтой.

-Тэгвэл та “онгод” энэ тэрд итгэдэггүй бололтой?

-“Онгод монгод гэж битгийн балайр” гэсэн утгатай Х.Нямхишиг ахын зөвлөмж байдаг юм аа. Надад ч гэсэн тэгж санагддаг. Сайн уншаад л, өөрийгөө хөглөж явахад болно байх. Ер нь онгод гэдэг үгэнд дургүй ээ.

 

ААВЫНХАА ГАНЦААРДЛЫГ БИ МЭДЭРДЭГ

-Тэгвэл ахуй орчин, сэтгэл санааны ямар нөхцөл байдалд илүү бичдэг вэ?

-Тодорхойгүй. Баярласан үедээ бичдэг хүн байдаг юм уу. Бүх уран бүтээл ганцаардал шүү дээ. Гэхдээ хэтэрхий тодорхойлох нь зарим зүйлийг худал болгодог. Харин шөнө ганцаар хаалгаа түгжээд суух, алхах л өөртөө бүрдүүлж байгаа орчин юм байна. Алхаж явахдаа бодолдоо төөрөлдөнө. Төөрөлдөж явахдаа сайхан шүлгийг санаа олно.

Гэхдээ шүлгийг хаана ч бичиж болно. Хаа сайгүй л шүлэг байна.

Заавал гуниг эсвэл баяраас үүдэх албагүй боловч би л лав баяр хөөртэй үедээ бичдэггүй. Дэлхийн сонгомол яруу найргийн антологийг ч урвуулаад харахад дийлэнх нь уйтгар гуниг, зовлон л байдаг. Тийм сайхан жаргалтай үеийг магтан дуулсан, дурсан санасан шүлэг цөөхөн шүү дээ, цөөхөн. Хайр дурлал, аав ээж, амьдралын тухай хүртэл ганцаардаж байж л илүү бичнэ дээ.

-Гэрийнхнийхээ хажууд хүртэл үү?

-Хаана ч байсан ганцаардана. Хамгийн дотно нэгнийхээ дэргэд ч ганцаардана.

-Хүн хүнийгээ ганцаардуулж л амьдрах юм байна?

-Ер нь тийм байх шүү. Би аавынхаа ганцаардлыг мэдэрдэг. Уг нь ихэнхдээ аав хүнийг төгс гэж ойлгодог. Гэтэл хүүхэд шиг, бидэн шиг, бас над шиг уймардаг юм байна, ганцаарддаг юм байна гэдгийг ойлгохыг хичээсэн.

-Ойлгож байна уу?

-Ойлгоно оо. Заримдаа аавынхаа нүдээр орчлонг харж байгаа юм шиг санагддаг. Аавынхаа нүдээр орчлонг харж байна гэдэг аавыгаа л ойлгож байна гэсэн үг, орчлонг биш.

-“Бүрэг дасал үгс” номын нэрийн тухайд?

-Тодорхой, дасал болчихсон юм шиг хэр нь надад баригдахгүй байгаа үгсийн тухай бодож байгаад л ийм нэр өгсөн болов уу даа.

-Ер та их бүрэг хүн байна шүү.

-Хүн өөрийгөө тодорхойлохгүй юм шиг байна. Үг бол худлаа гэдэг шүү дээ. Үгээр яаж ч тоглож болно. Тийм болохоор ч тэр үү, яруу найрагт ухаалаг, сүржин байхыг хичээдэггүй.

-Шүлгүүдээ ном болгож гаргаад гартаа барих мэдрэмж ямар байна вэ?

-Би өөрийн бичиж байгаадаа ханамжтай биш. Номоо хэвлэлтээс авч, уншиж үзээд шууд “шатаачихмаар” санагдсан. Уг нь ном гаргахад зориг хүрдэггүй л байсан. Муу ном гаргачих вий гэж эмээдэг. Гэхдээ эргэн тойрны минь хүмүүс “өөрийнхөө шүлгүүдийг эмхтгээд ном гаргачихвал өнгөрснийг бүхлээр нь харж, цаашид хөгжихөд тустай” гэж зөвлөдөг. Энэ зөвлөгөөний дагуу “Бүдэг дасал үгс” номоо хэвлүүлсэн гэж ойлгож болно.

-Ханамжгүй байсан юм бол яах гэж гаргасан юм бэ?

-Ханамжгүй байна гээд гаргахгүй бол насаараа гаргахгүй юм биш үү (инээв.сур). Урьд бол ном гэж харахгүй байгаа болохоор сайн, муу нь тийм айхтар ялгарч харагддаггүй байжээ. Хүн амьдралаасаа утга учир хайдаг. Миний хувьд амьдралаас утга учир хайж байгаа болохоороо л шүлэг бичдэг. Сайн бичдэггүй ч гэсэн аанайхан зүйл бичиж байгаа ч утга учиртай санагддаг.

-“Өвөр Монголын нэн шинэ үеийн яруу найраг”-ийн тухай судалгааны ажил бичсэн юм билээ. Энэ талаараа товчхон дурдвал. Цаашдаа төлөвлөсөн ямар ажил байна даа?

-Өвөр Монголд нэн шинэ үеийн яруу найраг гэсэн нэр томъёо  байхгүй. Багш бид хоёр оруулж ирж судалгааны эргэлтэд оруулсан. Залуус бичиж байгаа боловч шүлэг нь ямар нэгэн байдлаар хэвлэгдэхгүй эсвэл судлаачдын хараанд өртөхгүй, судалгааны эргэлтэд ороогүй нь олон байгаа. Монголын нэн шинэ үеийн яруу найрагтай харьцуулах юм бол олон талтай. Гэхдээ аль ч газрын уран зохиол тийм байх. Ерөнхийлөн барагцаалж үзвэл харьцангуй уламжлалт, модернист чиглэл рүү. 2010-аад оноос манай залуус Монголд олноороо ирж суралцсан. Тийм болохоор зарим тохиолдолд адилхан зүйл уншиж, зохиомж өгүүлэмж, хэлбэрийн талаар ижил төстэй болсон. Гэхдээ энэ нь нэг нэгээсээ хуулбарлана, дуурайна гэсэн үг биш. Мөн Монголын залуу яруу найрагчдыг ӨМӨЗО-нд таниулахыг хичээдэг. “Байна уу” гээд монгол бичгийн платформ байдаг юм. Бараг л манайхны нүүр ном. Тэндээ бичнэ. Найзуудтайгаа нийлж шүлгүүдээ босоо бичигт хөрвүүлэн долоо хоногт нэг удаа цахим сэтгүүл гаргадаг. Одоо Б.Манлайцогт найзтайгаа хамтраад Д.Нямдорж “Тэнгэрийн дусал шиг цэнхэр тагтаа”, Б.Батзаяа “Лонхонд байсан шүлгүүд” номыг Бээжингийн үндэсний хэвлэлийн газарт албан ёсны эрхтэйгээр хэвлэх гэж байгаа. Цаашдаа олон бүтээлийг харилцан хөрвүүлж сурталчлах төлөвлөгөөтэй байна.

М.ДЭВЭЭЖАРГАЛ

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Н.Золбоо: Наадамд торгон ирээ харуулах сүүлийн хэд хоногийн бэлтгэлээ Сүүж уулын амралтад хийж байна
Н.Болор-Эрдэнэ: БНСУ-ын шилдэг их сургууль "анх удаа" хэлний бэлтгэлдээ тэтгэлэг зарлалаа
З.Энхболд: Маш их зүйл хийжээ. Үндэсний компаниуд ингэж л ажиллах ёстой
Э.Бадар-Ууган "даварсаар" бас дахин даварсаар!
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (1)

  • ээээ (49.0.158.194)
    Лаларын ярилцлага хийхээсээ ичээчээ
    2023 оны 05 сарын 15 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Монголчууд донтох хандлага хамгийн бага таван үндэстний нэгээр тодров
    3 мин
  • Төслийн нэгжүүдийн орон тоог 200-гаар багасгаж, 11,5 тэрбум төгрөг хэмнэнэ
    26 мин
  • "Алт-3" аяныг хэрэгжүүлэх тогтоолын төслийг УИХ дэмжлээ
    49 мин
  • Нэгдүгээр шинэ тойрог замын төслийг УИХ-д танилцууллаа
    1 цаг 2 мин
  • Х.Булгантуяа: Бүгд Найрамдах Чех Улс манай улсын “гуравдагч хөрш”, Европ дахь итгэлт түнш
    1 цаг 14 мин
  • Цэнгэлдэх хүрээлэнгийн орох, гарах хаалга бүрд 10 алба хаагч ажиллахаас гадна гадаад хэлээр жуулчдад мэдээлэл хүргэнэ
    1 цаг 45 мин
  • Барилгын салбартаа олон жил идэвх зүтгэлтэй албан хаагчдад төрийн дээд цол, медаль гардууллаа
    2 цаг 12 мин
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
    2 цаг 28 мин
  • Наадмын өдрүүдэд 24 цагаар ажиллах эрүүл мэндийн байгууллагууд
    3 цаг 9 мин
  • Баянгол дүүргийн хэмжээнд улаанбурхан өвчний эсрэг нөхөн дархлаажуулалтын явц 87,4 хувьтай байна
    3 цаг 20 мин
  • М.Мандхай: Шинэ хуулийн үр дүнд хүнсний хяналт, баталгаажуулалт, стандарт тогтоох боломж бүрдлээ
    3 цаг 38 мин
  • Наадам айсуй: Харваачдын ГОЦ амжилт
    3 цаг 43 мин
  • Наадмын өдрүүдэд Хүй долоон худаг, Төв цэнгэлдэх хүрээлэн чиглэлд нийтийн тээвэр үнэ төлбөргүй үйлчилнэ
    4 цаг 0 мин
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #9: Аймгийн хурц арслан М.Еркебулан
    4 цаг 1 мин
  • Японы эзэн хаан Нарүхито: Монголын нийгэм эрч хүчээр бялхаж байгаа нь мэдрэгдэж байна
    4 цаг 2 мин
  • Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито, Эрхэм дээд Хатан Масако нарыг хүндэтгэн төрийн зоог барилаа
    4 цаг 8 мин
  • П.Өсөхбаатар: Энэ жил Завханы хоёр дэвжээ маань нэгдээд, бөхчүүд их өнгөтэй байна
    4 цаг 31 мин
  • Ж.Чинбүрэн: Салбар бүрийн төлөөлөл парламентад сонгогдон ажиллахын ач холбогдлыг анх таниулсан гэж боддог
    5 цаг 7 мин
  • Н.Учрал: Гадаадын хөрөнгө оруулалтын хууль гарахгүй бол Монгол Улсад дахиж эдийн засгийн форум болохгүй
    5 цаг 10 мин
  • БОУАӨ-ийн сайд Б.Батбаатар Заамар суманд ажиллалаа
    5 цаг 48 мин
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • "Бүх цэргийн наадам"-аар шөвгөрсөн найман бөхийн допингийн хариу иржээ
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • Х.Тэмүүжин: Хууль зүйн байнгын хороо яг л шүдгүй арслан шиг байна
  • Б.Энхбаяр: АН хуралд суудаггүй хүмүүсээ татаж ав
  • Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны үндсэн зарчим болох ёстой
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан эхэллээ
  • Г.Дамдинням: Увс аймаг дахь асуудал “Алт” аяны хүрээнд яригдахгүй
  • Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
  • Б.Батцэцэг: Манай дипломатууд цөөн хүчээр асар их ажлыг амжуулдаг
  • Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
  • Монгол тогооч нар дэлхийн аваргын хагас шигшээд оролцох эрхээ авлаа
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Улсын цолон ойрхон бөх #3: Аймгийн хурц арслан Н.Амгаланбаатар
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
  • Голомт банк 2024 оны Тогтвортой хөгжлийн тайлангаа нийтэллээ
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан эхэллээ
  • Б.Энхбаяр: АН хуралд суудаггүй хүмүүсээ татаж ав
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны үндсэн зарчим болох ёстой
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы хуралдаан үргэлжилж байна
  • Б.Батцэцэг: Манай дипломатууд цөөн хүчээр асар их ажлыг амжуулдаг
  • Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • Улсын цолон ойрхон бөх #3: Аймгийн хурц арслан Н.Амгаланбаатар
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • Х.Тэмүүжин: Хууль зүйн байнгын хороо яг л шүдгүй арслан шиг байна
  • Х.Булгантуяа: Хүн төвт үзэл баримтал бүхий төрийн албыг хөгжүүлнэ
  • Г.Дамдинням: Увс аймаг дахь асуудал “Алт” аяны хүрээнд яригдахгүй
  • Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Г.Тэмүүлэн: Төсвийн тодотголыг хэлэлцэхдээ 126 гишүүний ирцтэй байх ёстой
  • Б.Энхбаяр: ХЭҮК-ын тайланг хэлбэр төдий сонссон болоод өнгөрдөг байсан асуудал түүх болсон
  • Улсын цолон ойрхон бөх #4: Аймгийн хурц, бадрангуй арслан Э.Мөнхбаатар
24 баримт
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК