зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.06
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Уулсаар засуулагч "хар аварга"

2023-8-25
0
ЖИРГЭХ

Баримт 1.

Дашдоржийн Цэрэнтогтох нь 1951 онд Өвөрхангай аймгийн Нарийнтээл суманд төрсөн бөгөөд Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, гавьяат тамирчин, баяр наадмын манлай даяар дурсагдах далай даян дархан аварга, Монгол Улсын гавьяат тамирчин бөх билээ.

Баримт 2.

Тэрбээр Үндэсний Их Баяр Наадамд дөрөв түрүүлж, тав үзүүрлэсэн манлай бөх юм.

Баримт 3.

Чөлөөт бөхөөр зуны олимпод хоёр удаа оролцсон бөгөөд 1980 оны Москвагийн олимпод V байр эзэлж байв. Ид үедээ 90кг-ийн жингийн ангилалд барилддаг байсан. Мөн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд гурван удаа эх орноо төлөөлөн оролцож байлаа. Мөн 1974 онд Ираны Тегеранд болсон Азийн наадмаас анхны алтан медалийг хүртсэн Монгол болсон юм.

Баримт 4.

Бөхийн спортод 1969 оноос хөл тавьсан тэрбээр хугацаат цэргийн албанд 20 насандаа татагдаж бө­хийн эрдэм мэдлэгийг Монгол Улсын ардын багш Чимэдбазарын Дам­дин­шараваар заал­гаж явсан. Улмаар 1971 онд Батлан хамгаалах нийгэм­лэгийн бөхийн дугуйланд хичээллэж эхэлсэн байна.

Баримт 5.

Тэрбээр 1972 оны баяр наад­маар цэргийн хүү байхдаа зургаа давж улсын начин цол хүртсэн бөгөөд Монгол Улсын аварга Ч.Бээжин, улсын арслан П.Дагва­сүрэн нараар давж өсөх идэр чимэг хүртэж байжээ.

Баримт 6.

Тус наадамд тэрбээр гурав давах зорилготой гарсан гэдэг. Тухайн үед тэр Зүүнбаянгаас “Алдар“ нийгэмлэгт ирчих­сэн байжээ. Тус наадамд зургаа давж 15 хоногийн ар гэрийн чөлөөгөөр шаг­нуулсан байна.

Баримт 7.

Тэрбээр улсын начин цол хүртсэнээсээ хойших дөрвөн жилд улсын наадамд зодоглож амжаагүй юм. Учир нь тив дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнүүдэд давхацдаг байжээ.

Баримт 8.

Тэрбээр Монгол Улсын аварга Д.Хадбаатартай он жавууд билээ.

Баримт 9.

Улсын гарьд Д.Рагчаа түүний хүргэн хүү юм.

Баримт 10.

Тэрбээр хамгийн анх 1961 онд сургуулийнхаа аварга шал­гаруулах тэмцээнд түрүүлж байжээ. Түүний дараа 1967 онд сон­гуу­лийн барилдаанд оролцож 16 настайдаа өөрөөсөө том бөхчүүдтэй таарч түрүүлж байжээ.

Баримт 11.

Тэрбээр чөлөөт бөхийн 90 кг-ын жинд хүч үздэг байсан бөгөөд олон улсын тэмцээн уралдаанд алга­сал­гүй оролцож  80 гаруй медаль хүртснээс олонх нь алт, мөнгөн медаль гэнэ шүү.

Баримт 12.

Тэрбээр заан, арслан, аварга, даян аварга, дархан аварга гэсэн монгол бөхийн таван өндөр дараалсан цолыг та­ван жилийн хугацаанд ав­сан. Д.Цэрэнтогтох аваргаас гадна аварга Д.Дамдин, дархан аварга Ж.Мөнхбат ийм амжилт гаргажээ.

Баримт 13.

Х.Баянмөнх аварга 1987 оны баяр наадмаар түүнтэй таарчээ. Баянаа аварга өрж байхдаа “Чи ид гарч ирж байгаа Бат-Эрдэнийг ийм амархан хаяж байгаа юм чинь над шиг хөгшнийг гарын үзүүрээр л хаяна. Яарч хаях гээд яахав. Тү­рүүлэх чинь тодорхой юм чинь жаахан тогтож барил­даарай” гэжээ. Харин энэ үед Д.Цэрэнтонтох аварга “Нээрээ ч тийм дээ“ гэсэн шүү юм бодоод  Баянаа аваргыг тулаад зогсож байтал гэнэт хүчтэй зайлжээ. Тэрхүү барилдаанд тэрбээр хамгийн их харамсдаг байлаа.Улмаар уг наадамд Х.Баянмөнх аварга арав дахь удаагаа түрүүлсэн юм.

Баримт 14.

Тэрбээр улсын заан цолтой байхдаа “Хоршоолол” нийгэмлэгт болсон Нийтийн аж ахуйн үйлчилгээний яамны баярт зориулсан барилдааны их шөвөгт Баянаа аварга, Галдандагва начин хоёртой тунасан. Баянаа аварга, Цэрэнтогтох аварга хоёр өмнөх даваануудад гоц мөргөсөн учир гурван бөх үлдэхэд хуваарь ёсоор Галдандагва начин гоц мөргөж, Баянаа Цэрэнтогтох хоёр тунажээ. Тус барилдаанд Баянаа аваргад өвөрмөц мэх хийж давсан бөгөөд өнөөх нь “Самбо” бөхийн мэх байсан байна.

Баримт 15.

Тэрбээр гурван дархан аваргыг хаяж анх удаа түрүүлж байсан. 

Баримт 16.

Баянаа аварга хувцсаа өмсөөд зогсож байх зууртаа “Би сая хөдөөгүүр хэд хоног ан ав гэж яваад шууд ирлээ. Ямар ч бэлтгэлгүй ирээд чамд уначихлаа. Дараагийн барилдаанд бэлтгэлтэй очиж чамтай барилдана. Чи миний гараас хаа холдох вэ дээ” гэсэн байна. Уг барилдаанаас долоо хоногийн дараа Хөнгөн хүнсний үйлдвэрийн ажилчдын баярт зориулсан барилдаан болж Баянаа Цэрэнтогтох аваргууд түрүү үзүүрт шалгарсан байна. Цэрэнтогтох аварга энэ тухайгаа ингэж дурссан байдаг. “Аварга элэг бүсний барьцаа улам лавшруулж шуудагдаад бярдаж хаядаг байв. Яг тэгээд дайраад ороод ирэхээр өмнөөс нь цохио маягийн мэх хийлээ. Ийм хариу мэхийг би олон хоног бэлдсэн юм. Наадмаар хийнэ ээж бодож байсан ч тэвчээр алдаад хийчихсэн. Баянаа аварга алга болчихдог юм. “Энэ чинь яав” гэтэл дээшээ хөөрөөд явчихсан байв. Тэгээд газарт далаараа буунгуутаа өмнөөс өрсөн чигээрээ босоод ирдэг юм. Унаж үзээгүй хүн чинь тийм байдаг юм билээ. Яг тухайн агшинд өөр тийшээ анхаарал хандуулсан хүн “юу болов” гэж алмайран гайхахаар. Аваргын царай нь хүрлийгээд сонин болчихсон тахимаа өгч байсан. Одоо ч нүдэнд харагддаг” гэжээ.

Баримт 17.

Түүний аав “хөл” Дашдорж хэмээх барилддаггүй хэрнээ бие томтой, хүдэр чийрэг хүн байжээ. Харин ээжийнх нь талд Довчиндагва гэж цэргийн заан цолтой, Матад, Тамсагийн дивизэд алба хаасан сүрхий эр байсан бөгөөд аваргыг багад хараад “Хөлийн энэ хар сайн бөх болно шүү” гэж хэлсэн гэдэг.

Баримт 18. 

Түүний хүү Ц.Базаррагчаа нь аймгийн начин цолтой.

Баримт 19.

Тэрбээр 1972 оны улсын баяр наадамд нөхөөстэй зодогтой цэрэг ирээд заан цолны даваанд очиж шуугиулсан удаатай.

Баримт 20.

1990 онд 41 настай байхдаа тухайн үеийн улсын баяр наадмын босоо бөх дархан аварга Б.Бат-Эрдэнэтэй түрүү үзүүр булаацалдан хоёр цаг 37 минут барилдан тахимаа өгч байжээ.

Баримт 21.

Түүний хүрэл хөшөөг Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр хотноо босгосон. Хөшөө барих санаачилгыг Өвөрхангай аймгийн Улаанбаатар хот дахь нутгийн зөвлөлийн дарга, УИХ-ын гишүүн С.Чинзориг гаргаж, нутгийн зон олон, түүний гэр бүл үр хүүхэд, ахан дүүсийн дэмжлэгтэйгээр Өвөрхангай аймгийн Уянга сумын уугуул сийлбэрч, уран дархан Намхайдагвын Оргил урлан бүтээж, Арвайхээр хот үүсэн байгуулагдсаны 290 жилийн ойгоор буюу долдугаар сарын 28-ны өдөр нээсэн билээ.

Баримт 22.

Тэрбээр ээрмэлийн үйлдвэртэй байсан бөгөөд саяхныг хүртэл тус үйлдвэртээ борлуулагч, менежер, аж ахуйн дарга зэрэг олон төрлийн ажлыг хийж байсан юм. 

Баримт 23.

Түүнд бөхийн 32 шинж бий гэж  бөхчүүд, бөх сонирхогчид, судлаачид ярьдаг байсан. Харин С.Цэрэн аваргад 31 байсан гэдэг.

Баримт 24.

Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, гавьяат тамирчин, баяр наадмын манлай Даяар Дурсагдах Далай Даян Дархан аварга Дашдоржийн Цэрэнтогтох агсан нь улсын баяр наадмын зүлэг ногоон дэвжээнээ 18 жил зодоглож уран хурц, түргэн шаламгай барилдаанаараа олон жил наадамчин түмнээ цэнгүүлсэн бөгөөд 2015 онд насан эцэслэсэн билээ.

image

Монгол бөхийн зүлэг ногоон дэвжээнээ XX зууны сүүлийн хагаст тодрон гарч ирсэн, угсраа олон мэхний хувилбар, уран хурц барилдаанаараа гайхагдаж, бөхийн төгс бие галбираар сод төрсөн хүмүүсийн нэг бол халхын их хүчтэн, дархан аварга Дашдоржийн Цэрэнтогтох билээ. Түүний эр ханагар цээжний цаана хүүхдийнх шиг “гэнэн цайлган” зүрх цохилж байсныг Монголын ард түмэн одоо ч мартаагүй. Ингээд түүний талаарх сонирхолтой 24 баримтыг хүргэж байна.

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (4)

  • ы (202.72.245.121)
    баримт гэж энэ товч агуулгатай тэмдэглэлээс арай өөр зүйлийг хэлдэг.
    2023 оны 08 сарын 31 | Хариулах
  • Зочин (59.153.113.23)
    Монгол бөхийн дэвжээнээ эргэн төрөг ээ.
    2023 оны 08 сарын 28 | Хариулах
  • Ккк (202.55.188.34)
    Ээрмэлийн үйлдвэртэй байсан гэнэ ээ
    2023 оны 08 сарын 25 | Хариулах
    • Мөнхжаргал
      Ээрмэлийн үйлдвэрт байсан
      2023 оны 08 сарын 25
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
    12 цаг 26 мин
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
    16 цаг 11 мин
  • Амралтын өдрийн жор: Зөөлөн, шүүслэг шорлог
    16 цаг 27 мин
  • Наадам айсуй: Түрүү жил айргийн тавд хурдалсан таван ШҮДЛЭН
    16 цаг 38 мин
  • ТАНИЛЦ: Зам хаах байршлууд
    16 цаг 46 мин
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
    17 цаг 3 мин
  • Улаанбаатарт 27 градус дулаан байна
    17 цаг 5 мин
  • Монгол тогооч нар дэлхийн аваргын хагас шигшээд оролцох эрхээ авлаа
    Уржигдар 18 цаг 13 мин
  • Наадмын нээлтийн тоглолтыг хоёр удаа тоглоно
    Уржигдар 17 цаг 40 мин
  • Голомт банкны кредит картаар Subscription үйлчилгээний эрхээ сунгаад буцаан олголт аваарай
    Уржигдар 17 цаг 28 мин
  • Тогтмол хэрэглээ бүрийг урамшуулах Big Loyalty хөтөлбөр үргэлжилж байна
    Уржигдар 17 цаг 26 мин
  • Төсвийн хүрээний мэдэгдэл, төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийв
    Уржигдар 17 цаг 20 мин
  • "Монгол дархан: өв, урлахуй" тусгай үзэсгэлэнд 60 уран бүтээлч 130 гаруй бүтээлээ дэлгэлээ
    Уржигдар 16 цаг 24 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжлүүлж байна
    Уржигдар 16 цаг 12 мин
  • Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
    Уржигдар 15 цаг 36 мин
  • Голомт банк 2024 оны Тогтвортой хөгжлийн тайлангаа нийтэллээ
    Уржигдар 15 цаг 14 мин
  • Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
    Уржигдар 15 цаг 02 мин
  • “Монгол дархан: Өв, урлахуй” үзэсгэлэнгийн шилдгүүд тодорлоо
    Уржигдар 14 цаг 28 мин
  • Сэлбэ хотын орон сууцжуулах төслийн шинэчилсэн таван багц тендерийг зарлалаа
    Уржигдар 14 цаг 03 мин
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
    Уржигдар 13 цаг 01 мин
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • Долоодугаар сарын эхэн өдрүүдийн цаг агаарын төлөв
  • ГАЗРЫН НАЙМАА: МУ-ын 2 га газрыг БНСУ-ын иргэд хууль бусаар 3 ТЭРБУМ ТӨГРӨГӨӨР заржээ
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #1: Аймгийн хурц арслан Д.Алтанцоож
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Засгийн газрын эмэгтэй сайд нарын ХОМ
  • Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
  • Х.Тэмүүжин: Хууль зүйн байнгын хороо яг л шүдгүй арслан шиг байна
  • Б.Энхбаяр: АН хуралд суудаггүй хүмүүсээ татаж ав
  • Ч.Ундрам: Өнөөдөр МУГТ болсон тамирчдад сар бүр 1 сая төгрөгийн урамшууллыг насан туршид нь олгоно
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
  • Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны үндсэн зарчим болох ёстой
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан эхэллээ
  • Б.Энхбаяр: АН хуралд суудаггүй хүмүүсээ татаж ав
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны үндсэн зарчим болох ёстой
  • Б.Батцэцэг: Манай дипломатууд цөөн хүчээр асар их ажлыг амжуулдаг
  • ГАЗРЫН НАЙМАА: МУ-ын 2 га газрыг БНСУ-ын иргэд хууль бусаар 3 ТЭРБУМ ТӨГРӨГӨӨР заржээ
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #1: Аймгийн хурц арслан Д.Алтанцоож
  • Засгийн газрын эмэгтэй сайд нарын ХОМ
  • Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
  • Ч.Ундрам: Өнөөдөр МУГТ болсон тамирчдад сар бүр 1 сая төгрөгийн урамшууллыг насан туршид нь олгоно
  • Х.Тэмүүжин: Хууль зүйн байнгын хороо яг л шүдгүй арслан шиг байна
  • Г.Дамдинням: Увс аймаг дахь асуудал “Алт” аяны хүрээнд яригдахгүй
24 баримт
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК