
Азийн нүүдэлчид, тэдгээрийн дотроос жилийн дөрвөн улиралд нүүж, өрхийн үйлдвэрлэл эрхэлдэг монголчуудын хоол хүнсээ бэлтгэж боловсруулж байсан арга нь суурьшмал газар тариалангийн орнуудынхаас өвөрмөц онцлогтой. Монголын сонгодог нүүдлийн мал ахуйг эрдэмтэд Хүннү улсын үед бүрэлдэн тогтсон гэж үздэг. Хүннүгийн үндсэн аж ахуй нь адуу, үхэр, хонь ямаа, тэмээ гэх таван хошуу мал юм. Эрдэмтдийн шинжлэн тооцоолсноор Хүннү улсын нэг хүнд 19 толгой мал ногдож байжээ. Судлаачид Ноён уулын нэгэн булшнаас сарлагийн дүрстэй хоёр мөнгөн арал гарсныг иш үндэс болгон Хүннүг "Сарлагтай байжээ" гэж үзсэн байдаг.
Тэр үеийн Хүннүгийн нэгэн дууны үгэн дэх зургаан хушуу мал гэсний нэгийг сарлаг гэжээ. Дундговь аймгийн Дэлгэрхангай сумаас бичиж авсан зургаан хушуу малын магтаалд "Зургаа дахь хошуу нь сарлаг байсан ажээ. Эндээс үзэхэд монголчууд өнө эртнээс малынхаа махыг хүнсэнд хэрэглэж ирсэн гэдэг нь тодорхой.
Иймд уламжлалт зууш бэлтгэх аргыг хуваалцаж байна.

Хонины хуйхалсан толгой, шийрийг сайтар угааж цэвэрлээд таг бүхий битүү чанагч саванд давс, үрлэн хар чинжүү. лаврын навч хийж, 60 минут орчим битүү чанаж болгоно. (Өөр саванд бол 2 цаг орчим чанана) Чанаж бэлтгэсэн толгой, шиирийг яснаас нь салгаж нимгэн хавтгай хэрчинэ.
Чинжүүг давстай буцалсан усанд хийж, 3 минут орчим шалзлаад хүйтэн усанд сойно. Хальсалж цэвэрлэсэн лууван, сонгино, сармисаа нимгэн хавтгай хэрчиж, хайруулын тавганд халаасан тосоор хуурч дээрээс нь толгой, шийрний махаа нэмж, хэсэгхэн зуур хуурсны дараа цуу, гүнжидийн тосоор амталж, цоохор майлзыг нэмэн, амт оруулж хуураад бэлэн болгоно.


























































