Олон улсын “Коломбо план” хөтөлбөрийн сургагч багш бэлтгэх “Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодист донтохоос урьдчилан сэргийлэх, мэдлэг олгох, мэргэшүүлэх” сургалт СЭМҮТ-д өнөөдрөөс эхэллээ. Тус сургалтыг Хууль зүй, дотоод хэргийн яам хамтарч зохион байгуулж байгаа бөгөөд хөтөлбөрийн хүрээнд 25 сургагч багшийг бэлтгэх юм. Ингээд төвийн мэргэжилтэн эмч Ж.Гантулгатай ярилцлаа.
-СЭМҮТ-д өнөөдрөөс сургалт эхэлж байна. Сургалтын талаар тодруулна уу?
-Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын эсрэг “Клонбо” хөтөлбөр манай улсад хэрэгжиж байгаа. Сургалтын хүрээнд сургагч багш нар үндсэн найман модулийн хүрээнд эхний дөрвөөр нь өнгөрсөн 2018 оны өдийд сургалт хийсэн юм. Тухайн сургалтад хамрагдсан 25 хүнээс баг бүрдүүлж, дотоодынхоо мэргэжилтнүүдэд анхны сургалтаа өнөөдөр эхлүүллээ. Энэ сургалтыг хийснээр мансууруулах бодисын тухай маш энгийн ойлголтыг өгнө. Цаанаас ирсэн хөтөлбөр нь найм хоногийн хугацаанд явуулах ёстой. Харин бид тав хоногт шахаж явуулахаар төлөвлөсөн.
-Санхүүжилтийг хаанаас гаргаж байгаа юм бэ?
-Хууль зүй, дотоод хэргийн яам тендер зарласан. Энэ тендерт манай төв ялж санхүүжилтээ авсан.
-Сургалтад хэдэн хүн хамрагдах юм бэ. Хамрагдах мэргэжилтнүүдийг сонгон шалгаруулж авсан уу?
-Өнгөрсөн 2018 онд 25 хүн хамрагдсан. Энэ жил мөн ялгаагүй 25 хүн хамрагдана. ЦЕГ-ын Хар тамхитай тэмцэх газар, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэн, Хил хамгаалах газар, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газар, Гаалийн ерөнхий газар, Хууль сахиулахын их сургуулиас хамруулсан.
-Өнөөдрийн байдлаар СЭМҮТ-д мансууруулах бодист донтсон хэдэн хүн хэвтэж байгаа вэ?
-Манай эмнэлгийн донтох эмгэгийн тасаг 30 ортой. Нийт эмчлүүлэгчдийн 98 хувь нь архины асуудалтай хүмүүс. Үлдсэн хувь нь мансууруулах бодист донтсон асуудлаар эмчлүүлж байна. Өнөөдрийн байдлаар тийм хүн байхгүй байх шиг байна. Яагаад гэвэл сайн дураараа ирж эмчлүүлдэг учраас. Хуучин мансууруулах бодист донтсон хүмүүс 3-4 сард нэг ирдэг байсан бол одоо нэг нь хэвтээд гарахад нөгөө нь ирдэг болсон. Эмчлүүлэгчийн тоо нэмэгдсэн гэж ойлгож болно.
-Манай улсад мансууруулах бодис хэрэглэгчдийн тоо 100 мянга хүрлээ гэх мэдээлэл бий. Танайх мэргэжлийн байгууллагын үүднээс судалгаа явуулдаг уу. Дээрх тоо хэр магадлалтай бэ?
-Үндэсний хэмжээнд хийгдсэн судалгаа байхгүй гэж хэлж болно. Мансууруулах бодистой тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд янз бүрийн судалгаанууд хийгдэж байна. Жишээлбэл, ХДХВ, ДОХ-ын судалгаа “Глобал” сангийн санхүүжилтээр хийгдэж байгаа. Ерөнхийдөө том судалгаа явуулах шаардлага тулгараад байна гэж ойлгож болно. Тиймээс үндэсний хэмжээний судалгаа хийхээр төлөвлөсөн. Нэлээд хөрөнгө зарах байх. Харин 100 мянга гэдэг тоонд итгэж болохгүй. Энэ тоо хаанаас гарч ирснийг мэдэхгүй.
-Зөвхөн хар тамхи гэлтгүй хий үнэртэж мансуурах тохиолдол их гардаг гэсэн. Энэ төрлийн эмчилгээ хийж байгаа юу?
-Манайд энэ төрлийн эмчилгээ хийдэг. Хэрэглэгчийн олонх нь хүүхдүүд. Тиймээс өсвөрийн клиникийн сэтгэл зүйн төвтэй үйлчилгээ үзүүлдэг.
-Донтох эмгэгийн тасаг ачаалал ихтэй байдаг гэлээ. Өргөтгөлийн асуудал яригдаж байгаа юу?
-Үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд мансуурлын бие даасан төв байгуулна. Хэрэгцээ шаардлага зайлшгүй байна.
-Архины хамааралтай хүмүүс олноор эмчлүүлдэг гэхээр ачаалал ихтэй гэж ойлгож болох уу?
-Тэгж ойлгож болно. Ямартай ч донтох эмгэгийн тасаг үргэлж ачаалалтай байдаг.
-Архины хамааралтай, мансууруулах бодист донтсон иргэдийн эмчилгээний үр дүн ямар байна вэ?
-Донтох эмгэгийг архаг хүнд эмгэг гэж үздэг. Тухайн хүн эмчлүүлчихээд дахидаг, сайжралын байдалд ордог. Бүр мөсөн эдгэж өргөс авсан мэт алга болдоггүй. Харин 10-14 хоног хэвтэж эмчлүүлснийхээ дараа манай эмнэлэгт хэвтэхгүйгээр гэрээсээ сургалтад ирж хамрагддаг. Энэ сургалтад хамрагдсан хүмүүсийн сайжрал 70-80 хувь байна. Тэдний эргэж хэвтэх, эмгэг нь мэдрэх тохиолдол харьцангуй гайгүй. Харин 14 хоног хэвтчихээд ямар ч сургалтад суулгүй гараад явах юм бол дахин эмчлүүлэх магадлал өндөр. Хамгийн гол нь хэвтэж эмчлүүлэхээс гадна өөрийнхөө төлөө гэрээсээ ирж сургалтад хамрагдах зайлшгүй шаардлагатай.
-Сүүлийн үед архинаас гаргах, кодлох эмчилгээ түгээд байна. Энэ танай эмнэлгийн эмчилгээнээс өөр. Гэхдээ хэр үнэн бодит байдаг юм бол. Мэргэжлийн хүний хувьд юу гэж боддог юэ?
-Код эмчилгээ бол ховсын эмчилгээний нэг төрөл. Донтох эмгэг өөрөө архаг эмгэг учраас насан туршдаа гам барьж явах хэрэгтэй болдог. Гэхдээ донтох эмгэгийн эмчилгээ нь сэтгэл заслын цөм. Хордлого тайлах, танин мэдэхүйн сургалт явуулах, хор холбогдлыг нь тайлбарлах цогц эмчилгээ байдаг. Хүн болгоныг кодоор эмчилнэ гэж ойлгох юм бол туйлшрал болно. Тиймээс сэтгэл заслын эмчилгээ бол төв нь юм. Харин ховстох төрлийн эмчилгээ бол нэгээхэн хэсэг нь гэж ойлгож байна. Ямар ч боловсрол олгож, сэтгэл засал хийхгүйгээр тухайн хүнийг кодолно гэдэг бол өрөөсгөл ойлголт. Донтох эмгэгтэй гэдгээ хүлээн зөвшөөрч, өөрийгөө татаж авах хэрэгтэй юм байна гэдгээ ухамсарласан хойно нь код эмчилгээ хийж болно. Гэхдээ шууд код эмчилгээ хийлгээд засарсан хүмүүс байдаг болохоор 100 хувь үгүйсгэж чадахгүй байна. Мөнгө олох хэрэгсэл болговол бас дэмий.
Л.Сайнаа
Сэтгэгдэл (4)