зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.02
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Хамгийн олон хүний аминд хүрсэн ТАХАЛ

2023-8-11
0
ЖИРГЭХ

БАРИМТ 1

Тарваган тахал нь XIV зуунд Европ тивийн нийт хүн амын 30-50 хувь буюу 75-200 сая хүний аминд хүрч байсан хүн төрөлхтний түүхэн дэх хамгийн аймшигтай тахлаар нэрлэгддэг “Хар тахал”-тай молекулын түвшинд адилхан бүтэцтэй тахал. Монголчууд тарваган тахал болон хар тахлыг хоёр өөр тахал хэмээн ихэнх тохиолдолд андуурдаг.

БАРИМТ 2

Түүхийн уртад хэдэн хүний аминд хүрсэн гэдэг нь тодорхойгүй ч тарваган тахал, хар тахал нь дэлхий дээрх хамгийн олон хүний аминд хүрсэн тахлаар албан ёсоор нэрлэгддэг.

БАРИМТ 3

Тарваган тахлыг үүсгэгч “Yersinia pestis” гэх нянг Монгол, АНУ-ын баруун бүс, БНХАУ-ын ихэвчлэн Өвөр Монголын бүс, Африк тивийн урд бүс болон баруун хойд хэсгийн улсууд, Төв Азийн улсууд болон Өмнөд Америк тивийн хэд хэдэн улсын багахан газар нутгуудаар тархан амьдардаг мэрэгч амьтад биедээ тээдэг.

БАРИМТ 4

“Yersinia pestis” бактерийг биедээ мэрэгчид өөрт нь, эсвэл бөөсөнд нь хазуулах аль эсвэл махыг нь идсэн тохиолдолд тарваган тахал амьтнаас хүнд, хүнээс хүнд агаар дуслын замаар халддаг. Улмаар хүний биед тахлын шинж тэмдгүүд 2-6 хоногийн дотор илэрдэг.

БАРИМТ 5

Хүний биед нэгэнт нэвтэрсэн тарваган тахлын нян хүнийг ойролцоогоор долоон өөр аргаар үхэлд хүргэх боломжтой. Үүний хамгийн түгээмэл арга нь хүний цусан дотор болон тунгалгийн булчирхай дотор үржиж дотоод эрхтнүүдийн үйл ажиллагааг зогсоох юм.

БАРИМТ 6

Тахлын нян хүний биед нэвтэрсэн тохиолдолд цусаар дамжин тунгалгийн булчирхай руу очин үржиж эхэлдэг. Ийнхүү халдвар авсан тунгалгийн булчирхайн зангилаануудаар цус алдаж эд эсийг үхжүүлдэг. Эцэст нь эрхтнүүдийн хэвийн үйл ажиллагаа алдагдаж халдвар авсан хүнийг үхэлд хүргэдэг.

БАРИМТ 7

Тарваган тахлыг эрт оношилж эмчилж чадвал өвчтөний нас барах магадлал ойролцоогоор 10 хувь хүртэл буурдаг. Харин эмчилгээг оройтож эхлүүлбэл энэ тахлаар өвчилсөн хүний нас барах магадлал 90 хүртэл хувь. 

БАРИМТ 8

Тарваган тахлаар өвдсөн тохиолдолд өвчтөнд эхэн үедээ даарч биед тавгүй мэдрэмж төрөх, 39 хэмээс өндөр халуурах, булчин татаж өвдөх гэх мэт ерөнхий шинж тэмдгүүд илэрдэг.

БАРИМТ 9

Харин тарваган тахал хүндэрсэн тохиолдолд хүний биеийн суга, цавь, хүзүү гэх хэсгүүдээр тунгалгийн булчирхай томрох, тухайн хэсгүүдээр өвдөх, хөл гарын хуруу, уруул болон хамрын үзүүр үхжиж харлах гэх мэт шинж тэмдгүүд илэрдэг.

БАРИМТ 10

Өвчний шинж тэмдэг илэрсэн өвчтөнөөс цусны ийлдэсний сорьц аван лабарторид шинжилж тарваган тахал туссан эсэхийг тодорхойлдог. Тарваган тахал туссан тохиолдолд стрептомицин, гентамицин, доксициклин гэх антибиотикуудыг ашиглан эмчилдэг.

БАРИМТ 11

Хэдийгээр тарваган тахал өвчин анх мэрэгчээс хүнд халддаг боловч хүнд халдсаны дараа хүнээс хүнд амьсгалын замаар халдах чадвартай. Мөн уг бактери дулаан уур амьсгалтай үед тархах чадвартай байдаг тул тарваган тахлын тохиолдлууд жилийн зургаа, долоо болон наймдугаар саруудад ихэвчлэн бүртгэгддэг.

БАРИМТ 12

XIV зуунд тарваган тахал дэгдсэнээс шалтгаалж хот төлөвлөлт болон ариун цэврийн байгууламжуудыг шинэчилсэн ба харх болон мэрэгч амьтад тахал тараахаас сэргийлж хог хаягдлыг зайлуулах, суурин газруудад ариутгал хийх ажлуудыг тогтмол хийж эхэлсэн.

БАРИМТ 13

Үүнээс гадна уг тахалтай нүүр тулсны улмаас дэлхий дахины анагаахын шинжлэх ухаанд халдварт өвчин судлал, өвчнийг тархахаас сэргийлэх, өвчтэй хүмүүсийг тусгаарлан эмчлэх гэх мэт нийгмийн эрүүл мэндийн анхан шатны ойлголтууд нэвтэрсэн.

БАРИМТ 14

Манай эриний өмнөх 3800 жилд харьяалагдах хүний шүднээс “Yersinia pestis” гэх тарваган тахал үүсгэдэг нян илэрсэн нь эрдэмтдийг уг тахал одоогоос дор хаяж 5000 жилийн өмнө үүссэн гэх онолыг дэвшүүлэхэд хүргээд байна.

БАРИМТ 15

Тарваган тахлыг түүхийн уртад олон эзэнт гүрнүүд биологийн зэвсэг болгон ашигласаар ирсэн. Тухайлбал, Японы эзэн хааны арми дэлхийн хоёрдугаар дайны үед Хятадын армийн эсрэг тулалдах үедээ тарваган тахлыг дайсны бүс нутагт санаатайгаар тарааж байсан гэдгээ 1941 онд дайны гэмт хэргийн шүүх хурлын үеэр нэр бүхий цэргийн өндөр албан тушаалтнууд хүлээн зөвшөөрсөн байдаг.  

БАРИМТ 16

Тарваган тахлыг дундад Азиас анх харханд тээгдэж тив хоорондын худалдааны замаар дамжин Европ тивд ирсэн хэмээн үздэг. Иймээс худалдаа наймаа хийдэг зарим замыг “тахал”-тай хэмээн хааснаар өөр олон гарцыг нээсэн. Ингэснээр худалдааны салбарт огцом ахиц дэвшил гарсан.

БАРИМТ 17

Тарваган тахал хүний аминд хүрэхээс гадна ан амьтдын тоо толгойг мэдэгдэхүйц хэмжээгээр багасгаж экологид сөрөг нөлөө үзүүлдэг. Нян тээгч мэрэгч амьтад олноороо үхсэнээр махчин амьтдын хоол хүнс огцом багасаж байгалийн тэнцвэрийг алдагдуулдаг байна.

БАРИМТ 18

Тарваган тахлын тохиолдол эрс багассан нь XIV зуунд уг тахлаар өвдөж амьд гарсан хүмүүс тахлын эсрэг дархлаатай болсонтой, бас эмчлэх аргуудыг, урьдчилан сэргийлэх аргуудыг нээсэнтэй холбоотой.

БАРИМТ 19

Тарваган тахал нь урлаг, уран зохиол, соёлын илэрхийлэлд XIV зуунаас хойш давтагдан багтсаар ирсэн сэдэв бөгөөд үргэлж хүмүүсийн зовлонг, нийгмийн хар бараан сэдвүүдтэй уялдан холбогддог.

БАРИМТ 20

Одоогийн байдлаар тарваган тахлын эсрэг ямар нэгэн албан ёсны вакцин байхгүй хэдий ч эрдэмтэд өндөр эрсдэлтэй бүлэгт хамаарагддаг хэд хэдэн төрлийн вакциныг боловсруулсан. ​​​​​​​

БАРИМТ 21

Тарваган тахлын тохиолдол XIV зуунаас хойш эрс багассан ч Монгол оронд жил бүр шахам бүртгэгдсээр байна. Уг тахал эрүүл мэндийн салбар өндөр түвшинд хөгжиж амжаагүй Африк тивийн ядуу буурай орнуудад ихээхэн хэмжээний хохирол учруулдаг. ​​​​​​​

БАРИМТ 22

Ойрын хугацаанд бүртгэгдсэн тарваган тахлын тохиолдлуудаас дурдвал 2017 онд Мадагаскар улсад тарваган тахал нэгдэж нийт 2,300 хүн халдвар авснаас 200 хүн нас барсан. Уг үйл явдлаас болж Мадагаскар улсын засгийн газрын зүгээс улсынхаа хилийг хааж аялал жуулчлалыг хязгаарлан эрүүл мэндийн томоохон кампанит ажлуудыг зохион байгуулсан.

БАРИМТ 23

2019, 2020, 2021 онуудад манай урд хөрш болох БНХАУ-д тарваган тахлын тохиолдол бүртгэгдэж байсан ба эдгээр тохиолдлууд нь бүгд тарвага агнаж идсэн өвөр монголчууд байжээ. Улмаар БНХАУ тухайн бүс нутгийн хилийг хааж өвчний тархцыг таслан зогсоож байжээ.

БАРИМТ 24

Дэлхийн ихэнх бүс нутагт харх, жирх, туулай, хэрэм гэх мэт мэрэгч амьтдад хазуулснаас болж хүмүүс тарваган тахал тусдаг бол зөвхөн монголчууд болон БНХАУ дахь өвөр монголчууд тарвага агнаж идсэнээс болж уг өвчнийг тусдаг байна.

image

Монгол орны ихэнх аймаг тарваган тахлын голомттой гэж тэмдэглэгддэг ч эдгээр нутгаас тарвага агнах, түүхийгээр эд эрхтэнийг нь идэх зэрэг эрсдэл өндөр үйлдлүүд гарсаар буй. Сүүлийн хэдхэн хоногт 1.3 сая хүнтэй нийслэл хотод тарваган тахлын сэжигтэй хоёр тохиолдол илэрч, нэг нь шинжилгээгээр батлагдаад байна. Энэ тахал бол дэлхийн түүхэнд хамгийн олон хүний амийг авсан гэж тэмдэглэгдсэн байдаг. Уг тахлын талаарх 24 баримтыг бэлтгэн хүргэж байна.

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (1)

  • Зочин (192.82.80.102)
    Sonirkholtoi medeelel baina
    2023 оны 08 сарын 11 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Улсын цолон ойрхон бөх #2: Аймгийн хурц арслан Н.Өсөхбаяр
    21 мин
  • ТЭЦ-5 төслийн хувийн хэвшлийн түншлэгчийг сонгох урьдчилсан шалгаруулалтад дотоод, гадаадын найман ААН оролцлоо
    27 мин
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
    51 мин
  • Үндэсний их баяр наадмын худалдаа, үйлчилгээний зөвшөөрлийн хүсэлтийг цахимаар авч эхэллээ
    1 цаг 23 мин
  • Засгийн газрын хуралдаан болж байна
    1 цаг 44 мин
  • Д.Баатаржав: Аав минь М.Цэвэндорж начны цолонд хүрээрэй гээд хул даага бэлэглэсэн нь санаанаас гардаггүй юм
    1 цаг 47 мин
  • Дараах байршилд цахилгаан хязгаарлана
    1 цаг 55 мин
  • Шинэ тойрог авто зам төслийн нэгдүгээр тойрог замын ТЭЗҮ-ийг Зам, тээврийн яамнаас дэмжиж, баталлаа
    1 цаг 57 мин
  • ӨНӨӨДӨР: Шинэ намыг татан буулгах хүсэлтийг бүртгэхээс татгалзсантай холбогдуулан мэдээлэл өгнө
    2 цаг 10 мин
  • Улаанбаатарт өдөртөө 34 хэм хүрч хална, оройдоо хотын зүүн хэсгээр бороо орно
    2 цаг 20 мин
  • Цаг агаарын мэдээ, мэдээллийг тухай бүрд нь хүлээн авч байхыг зөвлөв
    17 цаг 24 мин
  • ДЦС-4-ийн зүүн урд талын уулзвараас Наадамчдын авто замыг Эрчим хүчний гудамжтай холбосон уулзвар хүртэлх замыг хааж шинэчилнэ
    17 цаг 56 мин
  • Улаанбурханы эсрэг дархлаажуулалтад хамрагдаж байгаагүй болон тун дутуу 15 хүртэлх насны хүүхдүүдийг вакцинжуулна
    18 цаг 5 мин
  • Хөдөө аж ахуйн салбар 35.6 хувиар өсчээ
    18 цаг 11 мин
  • 100 айлын уулзвараас Дарь-Эхийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ
    18 цаг 19 мин
  • Х.Нямбаатар: Өмчлөлийн болон ашиглалтын шаардлага хангахгүй газруудаа дуудлагаар худалдаж, санд орлого хуримтлуулна
    19 цаг 6 мин
  • Т.Баярхүү: Ой хээрийн түймэр 75.9 хувиар, хээрийн түймэр 116.9 хувиар өссөн
    19 цаг 22 мин
  • ТББХ: Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ
    19 цаг 27 мин
  • “Мишээл Экспо” орчмын явган хүний замын засвар, шинэчлэлийн ажлыг наадмаас өмнө дуусгана
    20 цаг 11 мин
  • ДАШТ-ээс мөнгөн медаль хүртсэн тамирчдад МУГТ цол олгоно
    20 цаг 18 мин
  • Манай улсад айлчилж буй Казахстаны Гадаад хэргийн сайд Мурат Нуртлеу гэж хэн бэ?
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • Үргэлжилсэн бороотой өдрүүдэд уншвал зохих шүлгүүд
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • АМЕРИКТ СУРСАН ГЭХ ХУУРАМЧ ДИПЛОМТНУУД ТӨРД ОЛШРОХ ВИЙ
  • С.Цэнгүүн: Төрдөө үнсүүлнэ гэж ярьдаг ч үнэндээ татвар төлөгчдийн мөнгөөр л одон медаль өгч байгаа
  • С.Бямбацогт: Яамдын дарга нарын тоог цөөлнө
  • Интермед: Танилтай нь урдуур орж, танилгүй нь ард үлддэг асуудал манай эмнэлэгт байхгүй
  • Даншиг наадмын барилдаанд Улсын арслан Э.Оюунболд, гарди Б.Гончигдамба нар манлайлна
  • Л.Энх-Амгалан: Боловсролын сайд П.Наранбаярын "гөлөг төөрүүлсэн" мэдэгдэлд зориулж хэдэн үг хэлье
  • 3х3: Монголын эрэгтэй шигшээ баг ДАШТ-ийг өндөрлүүллээ
  • Монголын газар нутаг шатаад байна, Х.Баттулга аа
  • А.Ариунзаяа: Жендерийн гэдэг үгийг ад үзээд байгааг ойлгохгүй байна
  • Долоодугаар сард болох үндэсний бөхийн барилдааны хуваарь
  • BLAST.tv Austin Major 2025 тэмцээний плей-оффын үр дүн: The MongolZ-ийн анхны финал ба Vitality-ийн ялалт
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • 3х3: Өнөөдөр эрэгтэй шигшээ баг хэсгийн сүүлийн хоёр тоглолтоо хийнэ
  • Долоодугаар сарын эхэн өдрүүдийн цаг агаарын төлөв
  • ТББХ-ны даргаар Ц.Сандаг-Очирыг сонголоо
  • С.Бямбацогт: Яамдын дарга нарын тоог цөөлнө
  • 3х3: Монголын эрэгтэй шигшээ баг ДАШТ-ийг өндөрлүүллээ
  • Үргэлжилсэн бороотой өдрүүдэд уншвал зохих шүлгүүд
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • С.Цэнгүүн: Төрдөө үнсүүлнэ гэж ярьдаг ч үнэндээ татвар төлөгчдийн мөнгөөр л одон медаль өгч байгаа
  • BLAST.tv Austin Major 2025 тэмцээний плей-оффын үр дүн: The MongolZ-ийн анхны финал ба Vitality-ийн ялалт
  • 3х3: Өнөөдөр эрэгтэй шигшээ баг хэсгийн сүүлийн хоёр тоглолтоо хийнэ
  • Интермед: Танилтай нь урдуур орж, танилгүй нь ард үлддэг асуудал манай эмнэлэгт байхгүй
  • Манай улсад айлчилж буй Казахстаны Гадаад хэргийн сайд Мурат Нуртлеу гэж хэн бэ?
  • АМЕРИКТ СУРСАН ГЭХ ХУУРАМЧ ДИПЛОМТНУУД ТӨРД ОЛШРОХ ВИЙ
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • А.Ариунзаяа: Жендерийн гэдэг үгийг ад үзээд байгааг ойлгохгүй байна
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • Монголын газар нутаг шатаад байна, Х.Баттулга аа
  • С.Ганбаатар: Г.Ёндонгийн энэ олон тендер дээр У.Хүрэлсүхийн түрийвч байна
  • Ж.Энхбаяр: Хонь, ямаа, адуун сүргийг бууруулж, үхэр болон тэмээн сүргийг нэмэгдүүлэх шаардлага байгаа
  • ГАЗРЫН НАЙМАА: МУ-ын 2 га газрыг БНСУ-ын иргэд хууль бусаар 3 ТЭРБУМ ТӨГРӨГӨӨР заржээ
  • Засгийн газрын эмэгтэй сайд нарын ХОМ
24 баримт
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК