“Олон улсын ардчиллын өдөр”-ийг тохиолдуулан Ардчилсан нам Конрад-Аденауэр сантай хамтран Хэнтий аймагт чуулж байна. Чуулга уулзалтыг нээж Ардчилсан намын дарга О.Цогтгэрэл үг хэллээ.
Тэрбээр “Эрхэм нөхдийн өдрийг амрыг айлтгая. Мөн удахгүй болох олон улсын ардчиллын өдрийн мэндийг хүргэе. Намын даргаар сонгогдоод эхний нэгдсэн арга хэмжээгээ эзэн Чингис хааны өлгий нутагт, эх орныхоо наран ургах зүгээс эхлүүлэн хийж байгаадаа баяртай, бэлэгшээлтэй байна. Энэ сайхан ивээл буянтай дэнжид эхлүүлсэн бидний ялалтын яриа, ирээдүйн сайхан бүхэн сэтгэгчлэн бүтэх байхаа хэмээн сүслэж байна. Энд бидний ингэж уулзалдахад хамгийн том нөлөө үзүүлсэн, үүгээр ч тогтохгүй сүүлийн гурван арванд Монголын ардчиллын төлөө хоёргүй сэтгэлээр зүтгэсэн КАС-ын хамт олонд тусгайлан баяр хүргэе. Та бүхний Монголын ардчилалд оруулсан хувь нэмэр хэмжээлшгүй их билээ.
Тал талын энэ олон оролцоогоор бид ирэх жилүүдэд ялдаг, ялах ялахдаа дараалан ялдаг нам болноо. Дараалан ялахаар нам яаж бэхжиж чадавхиждаг, хүрээгээ тэлдгийн жишээг Сүхбаатар аймгийн нам бидэнд хангалттай харууллаа. Сүхбаатарын АН-ынхандаа, Ж.Батсуурь гишүүндээ, Хосбаяр даргадаа, Ганибалдаа бүгдээрээ баяр хүргэе.
Сумын ИТХ-ын сонгуульдаа 21 сууудлаас 21 ялалт авсан Сүхбаатар аймгийн Түмэнцогт сумын АН-ынхандаа, УИХ-ын 7 мандатанд АН-ын 7 нэр дэвшигчийг дараалан гаргасан, сумын ИТХ-даа ч АН-ыг гаргасан Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын Баян, Наран сумын Гүн худаг багийн намын нөхдөд баяр хүргэе. Сүхбаатараас эхлүүлэн ялалтын уухай бүх Монголыг бүрхэх болно.
Мөн Дорнод аймгийн Дашбалбар сумын УИХ-д 7-оос АН-ыг 6 гаргаж, тэр тусмаа 2 баг нь 7:0-аар ялж, Хэрлэн сумын 5-р баг бас 7:0-аар ялуулсан байна. Үүгээр тогтох аймаг, сумандаа ч давхар ялуулсан амжилтыг гаргажээ. Дорнын талд догшин амжилт гаргаж буй та бүгддээ бас баяр хүргэе. Аймаг даяараа 2028 онд хавтгай ялна гэдэгт итгэж байна.
Хэнтийн Биндэрийн Баянгол, Галшарын Жаргалант багуудад УИХ-ын сонгуульд АН- ыг 7:0-аар ялуулж, МАН-ын даргыг бараг нутагт нь мандатанд багтаагүй байна. Хэнтий аймгийн АН-ын 2024 оны ялалтыг бас онцлохгүй байхын аргагүй. Та нартаа бас баяр хүргэе.
2,5 сая жилийн өмнө эхэлсэн хүн төрөлхтөний хөгжил түүх, 5,000 жилээр хэмжигдэх төр улс, эзэнт гүрнүүдийн түүх дотор 800 гаруй жилийн өмнө Хэнтийн энэ уулсын дунд эхлүүлсэн Монголчуудын түүх томоохон байр суурийг эзэлдэг. Дэлхийн түүхийг өөрчилсөн, бидний агуу бахархлыг бүтээсэн авшиг ерөөлтэй энэ нутагт бид ялалтын тухай яриагаа хийж байна. 13-р зуунд бид хүч чадалтайдаа, хүн олонтойдоо дэлхийн дайдыг эзлээгүй юм. Бид оюун ухааны хүчээр, ялалтын стратеги, тактик бодож чаддагтаа, дүрэм, журам, шударгаа ёсыг эрхэмлэдэгтээ хүчирхэгжиж чадсан. Яг түүн шиг бид төр болтлоо бэхжсэн бүх эрх мэдэл, хүч, мөнгийг барьж байгаа МАН-ыг хүч чадал, хүн олон, том сүлжээгээр бид ялахгүй ээ. Бид илүү ухаалаг, илүү нягтарч, бас илүү стратегитай байж ялна.
Бид зөвхөн ялалтын тухай ярих нь хангалттай биш. Монгол улс бидэнд юу өгөх вэ гэдгээс илүүтэй Монголынхоо төлөө бид, АН-ынхан юу хийж чадахаа бүгдээрээ улс даяар ярья. Татварыг бууруулж чадахаа, хөдөлмөрөөрөө Монгол хүн Монгодоо сайхан амьдрах бодлогыг гаргаж чадахаа, эрх, эрх чөлөө гэсэн үгс хоосон лоозон биш бодит үйл хэрэг болох тухай бид ярьж чадна, хийж чадна. Ийм ч учраас бид энд АН надад юу өгөх вэ? нэгнээсээ асуух биш АН-даа бид юу өгч чадах вэ? гэдгээ илүү ярья. АН-ыг ялуулахын тулд би гэдэг асуултыг өөр өөрөөсөө асууя. Энэ урам зоригийг өөрсөддөө тавих цаг болжээ, эрхэм нөхдөө.
АН ялахын тулд, дараалан ялахын тулд сонгогчийн гурван бүлэгт төвлерен, тэдний дэмжлэгийг авна. Бид залуусын дэмжлэгийг авдаг нам болно. Бид ажил, хөдөлмөр, бизнес хийдэг хүмүүсийн дэмждэг нам болно. Бид эх орон, үндэсний үзлээ дээдэлдэг олны саналыг авдаг нам болно.
Үүнээс өнөөдөр ажил, хедөлмөр, бизнес хийдэг хүмүүсийн дэмжлэгийг хэрхэн авах тухай аргачлалаасаа ярилцая. Ардчилсан намын үнэт зүйл бол баруун төв буюу ажил, хөдөлмөр хийж, амьдралаа бүтээж буй иргэдийн талд бат зогсдог байхыг дүрмээрээ баталгаажуулсан. Бидний зорилго бол халамжаар угжих төрийг бус, шударга хөдөлмөрөөр амьдралаа авч явж буй иргэнээ дэмждэг төрийг бий болгох юм. Ядуурлыг бид халамжаар биш хөлөлмөрөөр ялж үзүүлнэ.
Иймийн тулд АН-ын өнгө төрх, үйл хөдлөл тэдэн рүү очих болно. Жишээлбэл намд ҮБХ-ны гишүүдийн татварын мөнгө цугладаг. Түүний 50 хувийг орон нутагт буцаан олгох асуудлыг ҮБХ-ы гишүүдийн хурал руу танилцуулна. Өнөөгийн тооцоогоор 1 тэрбум төгрөгийн татварыг эргэж дунд шатруу зарцуулагдана. Энэ мөнгө, өнөөгийн аймаг, суманд байгаа намын байрыг ажил, хөдөлмөр хийж байгаа иргэдэд ээлтэй, тэднийг дэмждэг, цугладаг орон зай болгоход зарцуулах саналыг аймаг, сумын намынхандаа тавих болно.
АН-ын анхан, дунд шатны байр бол зөвхөн улс төрийн уулзалтын өрөө биш. Тэндээс орон нутгийн ажил хийж, бизнес эрхэлж буй иргэдийн санаачилга, урам зориг бадардаг тийм олон нийтийн клуб болох ёстой. Намын байр бүр шударга хөдөлмөрчдийн клуб, санаачлагчдын төв болж, иргэдийн оролцоо, хамтын ажиллагааны талбар болно. Ингэснээр Ардчилсан нам зөвхөн сонгуулийн үеэр бус, өдөр тутамдаа хөдөлмөр эрхэлж буй иргэдийн бодит түшиг тулгуур, амьдралын дуу хоолой болж чадна.
Энд хэлж байгаа шударга гэдэг үг бол санамсаргүй үг биш ээ. Бид шударга хөдөлмөрийг дээдэлнэ. Бид бас шударга үйл хэргийг, дүрэмдээ үнэнч шударгуу байхыг эрхэмлэнэ. Шударга гэдэг энэ үгийг ҮНЭН, зарчимтай байх гэдгээр ойлгож байна.
Ононгийн шугуйгаас эхлүүлсэн үйл хэргээрээ орчлонгийн түүхийг өөрчилсен эзэн Чингис, түүний зам мөрийг өгүүлсэн нууц товчоо бол бүхэлдээ шударга байх ямар хүчтэй болох тухайх судар гэж ойлгодог. Чингис хаан танил тал, угсаа гарвалаар илүүтэй шударга, үнэн, нэг нүүртэй, зарчимтай байсан учраас овойн гарч, олноо хүндлэгдсэн. Доголон Төмөр хааны хэлснээр шударга байх хүчтэй, үнэн байхдаа хүчтэй. Шударгаар хөдөлмөрлөдөг, үнэнээрээ ажилладаг хүн цалингаараа сайхан амьдардаг байх бодлогыг АН танилцуулна, танилцуулсан бодлогоо ирэх жилүүдэд ажил, бодит болгож харуулна. Ингэж байж бид дараалан ялж чадна, давхар ялж чадна. 27 оны, 28 оны зуны дэлгэр орой, 28 оны намрын налгар улс даяар АН-ын нөхөд бид ялалтын уухай хадааж, баярын хундага тулгаж зогсох болно гэдэгт итгэж байна” гэв.