АТГ-ын даргыг үүрэгт ажлаас нь огцруулахаар “МАНАН дэглэмийн эсрэг Монгол түмний нэгдэл”-ийг дэмжигчид гэх тодотголтой хэсэг бүлэг хүмүүс онилчихоод байна. Тэд хуулийн салбар дахь бурангуй ёсыг халахын тулд хэмээж буй ч угтаа бол УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Х.Нямбаатар, Т.Аюурсайхан тэргүүтэй гишүүдийн халааг залгамжилж буй мэт харагдана. Учир нь дээрх нэр бүхий эрхэм гишүүд УИХ-ын дарга асан М.Энхболдыг УИХ-ын даргын суудлаас унагахын тулд Ерөнхийлөгчтэй хавсаадах байдлаар нэг хүнд зориулсан хууль санаачилж баталсан. Ингээд санасандаа хүрсэн. Гэсэн ч тэдний санаа, сэтгэл ханалгүй дараагийн тэмцлээ дахин эхлүүлнэ гэж мэдэгдсэн. Энэ нь УИХ-ын шинэ дарга Г.Занданшатар үүрэгт ажлаа залгамжлах үед гишүүн хууль хяналтын байгууллагын дарга нарыг сольж, хууль хяналтын байгууллагад цэвэрлэгээ хийгээрэй гэж Ж.Батзандан лүндэн буулгасантай холбоотой.
Тэгвэл сүүлийн үед өрнөж буй үйл явдал савангийн дуурийн дараагийн анги эхэлсэн болохыг баталлаа. Савангийн дуурийн эхний ангид УИХ-ын даргыг огцруулахын тулд гишүүд өөрсдөө чуулганыг бойкотлож, Сүхбаатарын талбайд иргэдээр өлсгөлөн зарлуулж сүр бадруулсан. Харин дараагийн ангид нэр бүхий хүмүүс АТГ-ын даргыг үүрэгт ажлаас нь чөлөөлүүлэхийн тулд иргэдийн далбаан дор нуугдах байдлаар санаснаа гүйцэлдүүлэхээр санаархаж буйг харуулна. Кино яг энэ зарчмаар үргэлжлэж байна. Энэ утгаараа эхний ээлжинд сануулах арга хэмжээ авах үүднээс Х.Энхжаргалд шаардах бичиг хүргүүлсэн. Шаардах бичгийн хариуд хэнд ч АТГ-ын даргыг огцруулах эрх байхгүй гэдэг хатуухан үг дайсан. Сануулгыг нь хүлээж аваагүй учраас “МАНАН дэглэмийн эсрэг Монгол түмний нэгдэл”-ийг дэмжигчид удахгүй улс төрийн суулт хийх юм гэсэн.
Хууль хүчний байгууллагыг шинэчлэх ажлыг АТГ-ын дарга Х.Энхжаргалаар туг тахихаар үргэлжлэсэн эл цуврал магадгүй ЦЕГ, ТЕГ, Улсын Ерөнхий прокурор, нийслэлийн Ерөнхий прокурор, Улсын Дээд шүүхийн шүүгчид гээд хөврөхгүй гэх баталгаагүй. Угтаа бол дээрх албаны хүмүүсийг томилж, чөлөөлөхийг хуулиар бүрэн зохицуулсан. Хамгийн наандаж, АТГ-ын даргыг чөлөөлөх эсэх асуудлыг Авлигын эсрэг хуулийн 22.1.1-д өөрөө хүсэлт гаргасан, 22.1.2-т биеийн эрүүл мэндийн байдлаас үүрэгт ажлаа гүйцэтгэх боломжгүй болсон, 22.1.3-т бүрэн эрхийн хугацаа дуусгавар болсон, 22.2-т АТГ-ын дарга, дэд дарга гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлогдож, шүүхийн шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсон бол энэ өдрөөс эхлэн түүнийг албан тушаалаас нь огцруулсанд тооцно гэж заасжээ. Тэгвэл 22.3-т АТГ-ын дарга, дэд дарга огцрох тухай хүсэлтээ УИХ-д бичгээр гаргаж болох бөгөөд уг хүсэлтийг УИХ-ын чуулганы үед гаргасан бол 21 хоногийн дотор, чуулганы чөлөө цагт гаргасан бол чуулган эхэлснээс хойш 21 хоногийн дотор хэлэлцэж шийдвэрлэнэ, 22.4.т АТГ-ын дарга, дэд дарга гэмт хэрэгт холбогдсон, түүнчлэн энэ хуулийн 31.2-т заасны дагуу баривчлагдсан бөгөөд Улсын Ерөнхий прокурор түүний бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлэх тухай саналыг УИХ-д оруулсан бол уг саналыг хүлээж авснаас хойш 14 хоногийн дотор хэлэлцэж шийдвэрлэнэ, 22.5-д хуульд зааснаас бусад үндэслэлээр АТГ-ын дарга, дэд даргыг үүрэгт ажлаас нь чөлөөлөх, бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлэх буюу огцруулахыг хориглоно гэж тус тус заажээ.
Эндээс үзвэл, АТГ-ын дарга Х.Энхжаргалыг үүрэгт ажлаасаа чөлөөл гэж шахаж шаардах нь хууль бус үйлдэл юм байна. Нөгөөтэйгүүр, тухайн албан тушаалтан үүрэгт ажлаа хүлээлгэж өгөх эсэхээ өөрөө шийдэх ёстой болохоос биш хэн нэгэн хүн шахаж шаардсаны зоргоор чөлөөлөгдөх эрх зүйн зохицуулалттай байж болохгүй юм.
Түүнчлэн УИХ-ын даргыг хууль санаачилж, батлах байдлаар замаасаа холдуулсан шигээ АТГ, ТЕГ, Улсын Ерөнхий прокурорыг авч хаяхын тулд хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулна гэж УИХ-ын нэр бүхий гишүүд том дуугарахыг ч үгүйсгэхгүй. Учир нь тэд ийм зүйлийг өлхөн хийчих “явуургүй” бодолтой гэдгээ хэдийнэ батлан харуулсан. Тиймээс л савангийн дуурийн дараагийн анги эхэлчихлээ. Цувралын гол дүрээр хууль хүчний байгуллагын удирдлагууд тодрох нь нэгэнт ойлгомжтой болчихлоо.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (23)