УИХ-ын чуулган үргэлжлэж байна.
Чуулганы үеэр УИХ-ын гишүүн М.Билэгт “Газрын доорх баялгийн тэгш хуваарилалтыг бий болгохын төлөө олигархуудтай тэмцэх хэрэгтэй. Энэ талаар сүүлийн үед их ч яригдаж байна. АМНАТ-ыг дахин 2.5 болгож сунгах нь баялгийг тэгш хувиарлах зорилтын эсрэг байна. Байгалийн баялагийн тэгш хувиарлалтыг иргэдэд татвараар л хүргэнэ. Алтны татварыг 2.5 хувь болгосноор валютын ханш, эдийн засаг тогтворжино гэсэн. Гэтэл 2.5 хувь болгосноос хойш Монголбанк дахь алтны нөөц хамгийн бага хэмжээнд хүрсэн. Америк долларын ханш ч чангарсан. Үнэндээ өнгөрсөн таван жилийн хугацаанд валютын нөөц нэмэгдээгүй. Төгрөгийн ханш чангараагүй шүү дээ. Тиймээс 2.5 хувийг сунгах биш харин ч нэммээр байна. Монголбанканд тушааж байгаа алтны 70-80 хувийг иргэд тушаадаг гэж байна. Тэгэхээр энэ хууль бус олборлолт гэсэн үг үү.
Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар “Эрх зүйн шинэчлэл хийх замаар салбар хоорондын уялдаа холбоог сайжруулах гэдэгт санал нэг байна. Хуулийн зохицуулалтыг бэлдэж, Засгийн газраас нэн яаралтайгаар оруулж ирнэ.
УИХ-ын гишүүн Н.Амарзаяа “Монгол Улсад тушаасан нийт алтны хэдэн хувийг бичил уурхай эрхлэгчид тушаадаг юм бэ. Бичил уурхай эрхлэгчид улсын эдийн засагт ямар хувь хэмжээ оруулж байна вэ. Уг нь бол Бичил уурхай эрхлэгчдийн холбоо, нөхөрлөл, хоршоо гээд хэдэн мянгаараа ажлын байрыг бий болгож, эдийн засагт шууд болон шууд бусаар хувь нэмэр оруулдаг. Бичил уурхай эрхлэгчдийн эрх ашгийн хэрхэн хангаж ямар бодлого баримталж байна вэ”
УУХҮ-ийн сайд Д.Сумъяабазар “Уул уурхайн салбарт хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг иргэд нэгдэж, бичил хэлбэрээр хөдөлмөр эрхлэгчдийг бид хууль, эрхзүй, дүрэм, журмын хүрээнд бодлогоор дэмждэг.
УИХ-ын гишүүн Х.Болорчулуун “Алт валютын нөөцийг нэмэгдүүлдэг нь үнэн. Энд үндэсний хөрөнгө оруулалттай компани алт олборлож байвал бүр их нэмэгдүүнэ. Харин гаднын хөрөнгө оруулалттай компани арай өөр зарчимтай. Иймээс валютын савалгаа тодорхой хэмжээнд үүсдэг. Миний санал бол рояалти байхгүйгээр жигд таван хувиар тогтоовол улсдаа ч, компанидаа ч хэрэгтэй болов уу. Хариуцлагын тогтолцоо УУХҮЯ-нд алдагдаад байна уу гэж харагдаж байна. Зохион байгуулалттайгаар алт тушаалтаа хүлээлтэд орсон. Хэлэлцээд алтан дунджийг олох саналтай байна. Иргэн бүр цалингаасаа татвар төлдаг. Гэтэл байгаль орчин сүйтгэж, алт олборлочихоод яагаад таван хувийн рояалти төлж болдоггүй юм бэ. Алтны компанитай хүмүүс та нар мэдэж байгаа биз дээ. 70-80 хувьд ашгаа авчихаад үлдсэнгээс нь татвараа төлдөг. Монголын төр наад зах нь таван хувийн татвар авах чадвартай, боломжтой шүү. Алтан дунджийг барьсан татварын хэмжээг тавъя.
УИХ-ын гишүүн Ц.Гарамжав “Уул уурхай биеэ даасан том шинжлэх ухаан. Ашиглалт олборлолт нь шинжлэх ухааны үндэслэлтэй учир мэргэжлийн хариуцлагатай байх ёстой. Мэргэжлийн бус, хууль бус олборлолт нэмэгдсэн учраас уул уурхай эрхлэгчид иргэдийн дунд зөрчил үүсч байна. Үүнээс болж зарим гишүүд алтны татварыг нэмэх асуудлыг эсэргүүцэж байна. Мэргэжлийн компаниуд 20-иод төрлийн татвар төлдөг. Хууль бус олборлогчид рояалти төлдөг юм уу, бүү мэд. Хууль бус олборлогчид мэргэжлийн компанийн талбай руу ордог болсон. Энэ хоёр оролцогчийг ярихгүйгээр татварын асуудал ярих нь өрөөсгөл. Учир нь мэргэжлийн бус компаниас үүссэн олон зөрчил байгаль орчны хариуцлагагүй байдал хавтгайрсаар уул уурхайн салбарыг хариуцлагагүй байдалд хүргэж байна.
Сэтгэгдэл (2)