Боловсролын үнэлгээний төвийн захирал Ж.Ган-Эрдэнэтэй ярилцлаа.
-Саяхан монгол хэл, бичгийн шалгалт улсын хэмжээнд явагдсан. Шалгалтын дүнгээс танилцуулахгүй юу?
-Нийт 1600 шалгуулагч /сурагч/ шалгалтад орсноос 84 орчим хувь нь тэнцэж, үлдсэн 16 хувь буюу 2729 нь босго оноо хангаагүй. Босго оноотой болсноор сурагчдын шалгалтад хандах хандлага нь сайжирсан байсан. Өмнө нь шалгалтын үеэр унтах, хоосон материал өгөх тохиолдол их байсан. Харин энэ жилийн хувьд сурагчид мэрийлт гаргасан нь ажиглагдаж байна лээ.
-Монгол хэл, бичгийн шалгалтыг ямар агуулгын хүрээнд авсан бэ?
-Шалгалтыг уншаад ойлгох чадвар, монгол бичгийн дүрэм, монгол хэлний, эх найруулах чадвар гэсэн дөрвөн чиглэлээр авдаг. Сурагчдын нийтлэг алдсан зүйл нь монгол бичгийн чадвар сул байна. Жишээ нь Монгол бичгийг крилл бичиг рүү хөрвүүлдэг. Гэтэл сурагчдын олонх нь энэ даалгаврыг гүйцэтгэхдээ алдсан. Харин эх хэлээрээ уншаад ойлгох чадвар өмнө жилийнхтэй ойролцоо байсан. Нөгөөтэйгүүр, сэдэв, зорилгоо ойлгоогүй, баримт ишлэлээ оновчтой сонгоогүй зэрэг алдаа ажиглагдсан. Түүнчлэн зохион найруулах чадвар өмнөх жилтэй харьцуулахад өссөн шалтгаан нь босго оноотой болсонтой холбоотой. Өмнөх жилүүдэд “Босго оноогүй юм чинь шалгалтад ороод л болоо” гэсэн байдлаар ханддаг байсан.
-Монгол бичгээр уншаад ойлгож, хөрвүүлэх чадвар өмнөхтэй харьцуулахад сайжирсан байна уу?
-Эсрэгээрээ. Унших, хөрвүүлэх чадвар өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад харьцангуй буурсан байна лээ. Энэ жилийн хувьд бичмэл байдлаар хөрвүүлэх эх өгсөн. Ерөнхий боловсролын сургууль төгсч байгаа сурагчид Монгол бичгийн төрөл бүрийн бичвэр унших чадвартай байх ёстой. Тиймээс бидний өгсөн бичмэл эх хүнддээ орохгүй.
-Шалгалтад хамрагдагчид дунджаар хэдэн оноо авсан бэ?
-Улсын дундаж оноог 100 хувь гэж тооцвол 64 хувьтай байсан.
-Шалгалтандаа тэнцээгүй сурагчид дахин шалгалт өгөх боломжтой юу?
-Энэ сарын 20-ны өдөр дахин шалгалт зохион байгуулах тов гарсан. Шалгалтад тэнцээгүй болон хүндэтгэх шалтгааны улмаас шалгалтаа өгч чадаагүй сурагчид хамрагдах боломжтой. Хамгийн гол нь дөрөвдүгээр сарын 15-аас өмнө бүртгүүлсэн байх ёстойг анхаарах хэрэгтэй.
-Хэрвээ дахин шалгалтдаа тэнцэхгүй бол яах вэ?
-Энэ жилийн хувьд элсэлтийн ерөнхий шалгалтандаа орох боломжтой. Харин ирэх 2020 онд жилээс монгол хэл, бичгийн шалгалтдаа тэнцэж байж их, дээд сургуульд элсдэг журам үйлчилж эхэлнэ. Учир нь дараагийн шатны боловсрол эзэмшихэд эх хэлний боловсрол шаардлагатай тул энэ шаардлагыг хангахгүй байна гэж үзэх юм. Мөн монгол хэлээрээ зөв найруулж, бичих чадваргүй, сайн ойлгож чадахгүй сурагч байна. Өөрөөр хэлбэл, хүүхдэд багаас нь гадаад хэл сургах нь төрөлх хэлээрээ ойлгож, ярьж чадахгүй болгож байна.
-Элсэлтийн ерөнхий шалгалтын агуулга хүнд байна гэсэн шүүмжлэл өнгөрсөн жилүүдэд гарсан. Энэ жилийн хувьд ямар байх вэ?
-Энэ жилийн гол онцлог нь цөм хөтөлбөрөөр сурсан анхны төгсөгчид төгсөнө. Мөн заавал судлах хичээлийг сонголттой болгож өгснөөрөө онцлого. Энэ жилийн хөтөлбөр хүнд, хөнгөн гэхээс илүүтэй заавал судлах хичээлийн хүрээнд боловсруулна. Мөн жил бүрийн тавдугаар сарын 5-ны өдөр ямар агуулгаар шалгалтыг авах эсэхийг нээлттэй зарладаг. Өөрөөр хэлбэл, бүлэг, сэдвийг нь нээлттэй болгоно гэсэн үг. Гэтэл шалгуулагчид зөвхөн ахлах ангийн сэдэв ирнэ гэж буруу ойлгодог.
-Тэгэхээр хэд дүгээр ангийн хичээлийн агуулгаас шалгалтад оруулж магадгүй гэсэн байх нь ээ?
-Яг тийм. Жишээлбэл, зургадугаар ангид үзсэн хичээлийн агуулга ч ирж болно. Тиймээс сэргээн санах даалгаврыг сайн гүйцэтгэх шаардлагатай.
-Шалгалтын хариулт задалсан асуудал жил бүр гардаг. Үүнд яаж анхаарч ажиллах вэ?
-Уг нь шалгалтын хариуг урьдчилан задлах боломжгүй. Шалгалтын сэдэв нээлттэй болсон. Зарим агуулга нь элсэлтийн ерөнхий шалгалтаас ч ирж болно. Тэгэхээр өнгөрсөн оноос эхлэн шалгалтын даалгаврыг нээлттэй болгосон. Энэ утгаараа түлхүүр үгийг задлана гэдэг асуудал гарах боломжгүй.
-Шалгуулагчид анхаарах шаардлагатай зүйл юу байна вэ?
-Хариултын хуудастайгаа сайн ажиллан хувийн бэлтгэл ажлаа базааж, шалгалтаасаа хоцрохгүй байхыг анхаарах хэрэгтэй.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (1)