ЭШЛЭЛ 1
Уул уурхайн салбарынхан маань олборлолтоос боловсруулалт руу шилжиж, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж экспортын болон татварын орлогыг нэмэгдүүлэх, улмаар олон улсад өрсөлдөх чадварыг бий болгох, эх орны тогтвортой хөгжлийг баталгаагуулах хариуцлагатай цаг үед “МОНГОЛЫН УУЛ УУРХАЙН 7 ХОНОГ 2025” худалдаа, хөрөнгө оруулалтын олон улсын чуулга уулзалт 4 дэх удаагаа амжилттай зохион байгуулагдаж байна.
ЭШЛЭЛ 2
Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн салбарын 360 градусын оролцогч талуудыг Хөрөнгө оруулагч, Бодлого боловсруулагч, шийдвэр гаргагч, Орон нутийн захиргаа, ард иргэд, Аж ахуйн нэгж, гэж 4 хувааж авч үзэж болохоор байна.
ЭШЛЭЛ 3
Нэн тэргүүнд Монгол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 26 хувь, аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүний 76 хувь, экспортын нийт орлогын 95 хувь, гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын 74 хувь, нэгдсэн төсвийн орлогын 25 хувийг тус тус бүрдүүлэгч эдийн засаг, нийгмийн гол тулгуур салбар болох уул уурхайн салбарын хөрөнгө оруулагчдад талархлаа илэрхийлье.
ЭШЛЭЛ 4
Монгол Улсын Засгийн газар, Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн яамнаас хөрөнгө оруулалтын эрх зүйн үндэс болох Ашигт малтмалын тухай хууль, Аж үйлдвэрийн тухай хууль, Газрын тосны тухай хууль болон бусад хууль, тогтоомжид нэмэлт, өөрчлөлт оруулах ажлыг эхлүүлээд байна.
ЭШЛЭЛ 5
Өнгөрсөн хугацаанд хөрөнгө оруулагчдын итгэлд сэв суулгасан нөхцөл үүсэж байсныг улс төрийн хүрээнийхэн бид хүлээн зөвшөөрч, цаашид ижил төстэй хүндрэл үүсэхээс урьдчилан сэргийлэхээс гадна бизнесийн тогтвортой, таатай орчныг бүрдүүлэх чиглэлд онцгой анхаарч урт хугацааны хамтын ажиллагаанд суурилсан түншлэлд үнэнч, нээлттэй улс болох шаардлага байна.
ЭШЛЭЛ 6
Дээр дурдсан хууль, тогтоомжийн нэмэлт, өөрчлөлт нь бизнесийн тогтвортой таатай орчныг бүрдүүлэх чиглэлд тодорхой үр дүнг үзүүлнэ гэж үзэж байна. Энэхүү хуулийн болон бусад холбогдох дүрэм, журамын төслүүдэд хөрөнгө оруулагчдын зүгээс саналаа өгч хамтран ажиллахыг уриалж байна. Та бүхний өмнө манай яамны үүд хаалга үргэлж нээлттэй байх болно.
ЭШЛЭЛ 7
Эрнст энд Янг олон улсын байгууллагын судалгаагаар, уул уурхайн салбарын хөгжилд тулгарч буй хамгийн том эрсдэл нь нийгмийн эсэргүүцэл болохыг тодорхойлжээ. Энэ нь биднийг олон улсын чиг хандлагатай хөл нийлүүлэн, “Байгаль орчин, нийгэм, засаглал”-ын зарчимд идэвхтэй нэгдэх, хэрэгжүүлэх шаардлагатай байгааг харуулж байна.
ЭШЛЭЛ 8
Иймд хөрөнгө оруулагчид төсөл хэрэгжүүлэгч аж ахуйн нэгжүүдийн зүгээс эд байгаль орчныг хамгаалах, төслийн менежментийг хэрэгжүүлэхээс гадна тодорхой хэмжээний санхүүжилтийг олон нийттэй харьцах, нийгмийн чиглэлийн ажилд зарцуулах шаардлага зүй ёсоор тавигдаж байгааг цохон тэмдэглэе.
ЭШЛЭЛ 9
Ашигт малтмалын тухай болон эрдэс баялгийн салбарт мөрдөж байгаа 10 хуульд дүн шинжилгээ хийж үзэхэд нийт 267 давхардал, 150 зөрчил, 150 хийдэл байгааг тогтоосон нь тус салбарт дахь эрх зүйн орчны гажуудлыг залруулах шаардлага байгааг харуулж байна.
ЭШЛЭЛ 10
Үүнтэй холбоотойгоор өмнө хэлсэнчлэн Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн яамнаас Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг боловсруулах ажлыг гүйцэтгэж байна.
ЭШЛЭЛ 11
Ашигт малтмалын тухай хуулиар “Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь байгаль орчныг хамгаалах, уурхай ашиглах, үйлдвэр байгуулахтай холбогдсон дэд бүтцийг хөгжүүлэх, ажлын байр нэмэгдүүлэх, хандив, тусламж өгөх асуудлаар нутгийн захиргааны байгууллагатай гэрээ байгуулж ажиллана” гэж заасан байдаг. Хэдийгээр хуулийн дагуу гэрээ байгуулан ажиллаж байгаа боловч зарим орон нутгийн иргэдэд төдийлөн хангалалттай бус байдаг бололтой.
ЭШЛЭЛ 12
Мөн Төсвийн тухай хуулиар ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн орлогын 10%-ийг аймаг, нийслэлийн Орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн санд хуваарилж байна. Орон нутгийн хөгжлийн санд хуваарилж буй орлогын 91 хувийг эрдэс баялгийн салбар бүрдүүлж байна.
ЭШЛЭЛ 13
Монгол Улсын 21 аймаг, 330 сум бүр дээр дурдсан Орон нутгийн хөгжлийн сангаар дамжуулан уул уурхайн салбараас тодорхой хэмжээний хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлж байна.
ЭШЛЭЛ 14
Уул уурхайн үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа нь нийгмийн дэмжлэг, хөрөнгө оруулагч болон ард иргэдийн итгэлцэл дээр тогтдог онцлогтой.
ЭШЛЭЛ 15
Гэвч олборлох үйл ажиллагаа явагдаж байгаа аймаг, орон нутагт ногдож байгаа эрдэс баялгийн салбарын орлого хангалтгүй байгаагаас шалтгаалан уул уурхайн үйлдвэрлэлийг дэмжихгүй иргэд олширчээ.
ЭШЛЭЛ 16
Иймд Засгийн газар, Аж үйлдвэрийн яамнаас орон нутагт олборлох үйл ажиллагаа явагдаж байгаа аймаг, орон нутгийн хүртэх АМНАТ-өөс хүртэх өгөөжийг нэмэгдүүлэх чиглэлийг баримталж байна.
ЭШЛЭЛ 17
Тухайлбал хуулийн төсөлд АМНАТ-ийн орлогоос олборлолт явуулж байгаа аймагт 10%, суманд 20%-ийг олгох эсхүл хүн ам болон газар нутгийн хэмжээг харгалзан итгэлцүүр тогтоож дээр дурдсан хувь хэмжээг тогтоох асуудлыг хуульд тусгах зарчмын саналтай байна.
ЭШЛЭЛ 18
Эрдэс баялгийн салбарын хамт олон маань 2024 оны гүйцэтгэлээр дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 27 хувь буюу 22 их наяд төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн байна.
ЭШЛЭЛ 19
Миний бие Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайдын хувьд уурхайчдын энэ нөр их хөдөлмөрийг үнэгүйдүүлж, салбараа иргэний нийгмийн байгууллага, улстөрчдийн золиос болох вий гэдэг санаа зовниж явдаг.
ЭШЛЭЛ 20
Иймд геологи, уул уурхайн төсөл хэрэгжүүлэгч аж ахуйн нэгжүүдийн удирдлага болон Уул уурхайн үндэсний ассоциацийн хамт олонд олон нийтэд уул уурхайн салбарын талаар мэдлэг мэдээлэл өгөхөд чиглэсэн төсөл хөтөлбөрийг хамтран хэрэгжүүлэхийг уриалж байна.
ЭШЛЭЛ 21
Мөн аж ахуйн нэгжүүд өөрсдийн олон нийттэй харилцах ур чадвар, туршлага арвижуулж, олон улсын чиг хандлагад нийцсэн ил тод нээлттэй уул уурхайн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхэд анхаарч ажиллахыг хүсье.
ЭШЛЭЛ 22
Уул уурхайн компаниуд маань ажиллагсдынхаа ур чадварыг нэмэгдүүлж бүтээмжийг өсгөх чиглэлд онцгой анхаарч ажиллах шаардлагатай байна.
ЭШЛЭЛ 23
Геологи, уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн үйл ажиллагаа хөдөлмөрийн хүнд зарим тохиолдолд хортой нөхцөлд тооцогддог.
ЭШЛЭЛ 24
Эцэст нь эрхэм хүндэт уурхайчид Та бүхнийг геологи, уул уурхайн салбарын хууль тогтоомжийг боловсронгуй болгох, хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах, салбарын үр өгөөжийг нэмэгдүүлж улс орны хөгжилд илүү их хувь нэмэр оруулах үйлсэд итгэл, зүтгэлээ зориулна гэдэгт итгэж байна.
