УИХ-ын гишүүн П.Сайнзориг Засгийн газрыг Үндсэн хуулийн цэцэд өгч шалгуулах шаардлага үүссэн талаар мэдээллээ.
Учир нь Монгол Улсын Үндсэн хууль болон Ашигт малтмалын тухай хуульд АМНАТ-ийн хувийг тооцох эрхийг Засгийн газарт олгодог ч энэ эрхээ давуулан ашигласан нөхцөл байдал тогтоогдээ. Өөрөөр хэлбэл, Засгийн газар энэ оны наймдугаар сарын 20-нд баталсан хоёрхон өгүүлбэртэй тогтоолоороо уул уурхайн биржээс ухарсан шийдвэрийг гаргасан гэж П.Сайнзориг гишүүн үзэж байна.
Өнөөдрийн байдлаар биржийн арилжааны дундаж үнэ тээвэртэйгээ нийлээд 90.3 ам.доллар байгаа бол хилийн цаана Ганцмод дээр 135 ам.долларын үнэтэй байгаа юм. Гэтэл үүний зөрүү болох 46 ам.долларт АМНАТ-ийн 5 хувийг төлөхгүй байж болно гэсэн тогтоолыг Засгийн газраас гаргасан байна.
Өөрөөр хэлбэл, тонн тутамд 2-3 ам.доллар төлөх шаардлагагүй гэсэн утга бүхий тогтоолыг өнгөрсөн наймдугаар сарын 20-нд баталжээ. Засгийн газар ийнхүү АМНАТ-ийн асуудлыг явцуу эрх ашгийг хангах байдлаар өөрчилж, 22.5 орчим сая тонн нүүрсийг хөнгөлөлттэй АМНАТ-аар экспортод гаргах замаар тодорхой эрх ашигт үйлчилж байгаа юм биш биз гэх хардлага үүссэн учраас энэ тухайд Ерөнхий сайд Г.Занданшатарт асуулга тавьж буйгаа мэдэгдлээ.
П.Сайнзориг гишүүн “Засгийн газар “Алтан оч” ХХК тэргүүтэй нэр бүхий 13 компани АМНАТ-тай холбоотойгоор шүүхэд маргаан үүсгэснээр Засгийн газрын 2016 оны хоёрдугаар сарын 1-ний өрийн 81 дүгээр тогтоолын хоёрдугаар хавсралтын дагуу жонштой холбоотой хэсгийг зургаан сарын дотор шинэчлэх үүрэг өгсөн байна. Гэтэл Засгийн газар үүнийг далимдуулаад энэ оныг дуустал буюу дөрвөн сарын хугацаанд үйлчлэх Засгийн газрын тогтоолыг баталсан. Үүгээрээ АМНАТ-ын аргачлалыг маш явцуу байдлаар өөрчилж, тодорхой компаниудад давуу байдал олголоо.
Засгийн газрын энэ шийдвэр холбогдох хууль болон Үндсэн хуулийг зөрчсөн гэж үзэж байна. Монгол Улсын төсөвт орох орлогоос ингэж хумсалж болохгүй. Засгийн газар энэ асуудлыг засахгүй бол Цэцэд өгнө. Уул уурхайн сайдын хариуцлагын асуудлыг ярих болно” гэлээ.
Засгийн газрын энэхүү хуудуутай тогтоолоор 7.5 сая тонн нүүрсийг биржээр арилжсан тохиолдолд 22.5 сая тонн нүүрсийг шууд гэрээ хийх замаар биржийн доогуур үнээр АМНАТ тооцох байдал руу орж байгаа юм. Ингэж тооцоход 150-200 тэрбум төгрөгөөр яригдах татварын орлого олох боломж хаагдаж байгаа ажээ. Ямартаа ч түүний мэдээлснээр Засгийн газар наймдугаар сард буюу зуны амралт зугаалгын төдийгүй олон нийтийн хараа хяналт суларсан үед дөрөвхөн сарын хугацаанд үйлчлэх хуудуутай тогтоол баталсан учраас холбогдох хууль хяналтын байгууллагаар ч шалгуулахаа мэдэгдлээ.
