Үндсэн хуулийн Цэцийн дарга Г.Баясгалан гэж байх. Нөгөө Үндсэн хууль сахиулах ёстой Цэцийнхээ байранд шал согтуу гуйвж дайваад явдаг бичлэг нь цацагддаг нөхөр л дөө. Өөрөө ч гуйвах нь дүүрчээ, дүүрч. Харин Үндсэн хуулийн үзэл санааг л гуйвуулж дайвуулаад байгаад учир байна.
Энэ хүн уг нь Цэцийн гишүүнээр ажиллах хугацаа нь аль эрт дуусчихсан юм билээ. 2025 оны зургаадугаар сарын 6-нд зургаан жилийн бүрэн эрхийн хугацаа нь дуусгавар болж, чөлөөлөгдөх нөхцөл нь бүрдчихсэн юм. Гэвч улс төрийн том зодоон дунд өөрийгөө сэмхэн “борлуулж”, суудалдаа тухалсаар л байна. Намын даргын зодоондоо анхаарсан МАН-ынхан юун Г.Баясгалан манатай л байгаа биз.
Өнгөц дүгнэхэд, улс төрийн хэт халалт Г.Баясгаланд суудалдаа тухлах сунгалт болоод байгаа юм шиг харагдана. Гэвч үнэн чанартаа Г.Баясгалан эс үйлдэхүйгээрээ суудлаа бөхлөөд байгааг анзаарч жаахан харвал мэдэж болохоор байна. Юу гэхээр УИХ-ын түвшинд гишүүд Д.Амарбаясгалан, Г.Занданшатар гэсэн хоёр талд хуваагдчихаад байгаа үед Г.Баясгалан хүчний харьцааг өөрийнхөөрөө “хөдөлгөж” байгаа сурагтай. Одоо тайлбарлая.
Угтаа бол Цэц Үндсэн хуулийг сахиулах үүрэгтэй байгууллага. Цэцийн дээр зөвхөн хөх тэнгэр л байх ёстой гэж ярьдаг. Тэгвэл өнөөдөр Цэцийн дээр Г.Баясгалан завилж суучихаад Үндсэн хуульд бус, улстөрчдийн эрх ашигт үйлчилж явна. Нөгөө буцах эхнэрт тугал нийлэх хамаагүй гэдэг шиг тэр хүссэн ч, эс хүссэн ч хийх учиртай Үндсэн хуулийг сахих үүргээ умартаж яваа юм. Тахиа өндгөө дардаг шиг л Цэцэд ирсэн гомдлуудыг хэлэлцэхгүй дарсаар явааг өөрөөр тайлбарлах арга алга.
126 гишүүнтэй энэ парламентад Үндсэн хууль зөрчсөн эсэхийг нь тогтоох шаардлагатай гишүүдийн тоо 10 хол давжээ. Өөрөөр хэлбэл, гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх хэмжээний Үндсэн хууль зөрчсөн тухай гомдлууд Цэцэд ирсэн боловч Г.Баясгалан дарга хэлэлцэлгүй хав дарсаар хагас жилээр өөрийнхөө хугацааг сунгаж суугаа юм байна.
Жишээ нь, Хөгжлийн банкны хэргээр шүүхээс ял сонссон УИХ-ын гишүүн Дав.Цогтбаатарын бүрэн эрхтэй холбоотой асуудал бол хэн бүхний мэдэж байгаа баримт. Гэвч энэ асуудлаар ирсэн гомдлыг Цэц өнөөдрийг хүртэл хэлэлцсэнгүй. Дав.Цогтбаатараас гадна Ерөнхий сайд асан Л.Оюун-Эрдэнэтэй холбоотой гомдлууд ч Цэцэд ирсэн гэх мэдээлэл байна. Мөн баруун бүсээс сонгогдсон УИХ-ын гишүүн Э.Болормаагийн гадаадын компаниас сонгуулийн хандив авсан гэх, УИХ-ын гишүүний хавсарч гүйцэтгэж болохгүй ажил буюу МАН-ын Хяналтын хорооны даргаар ажилласаар байгаа, бүр намын гишүүдээ хөөх шийдвэр гаргаж яваа Б.Баярбаатар нар дээр Үндсэн хууль зөрчсөн гэх гомдол ирсэн гэх. Ингээд зогсохгүй УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэбат дээр ч Үндсэн хууль зөрчсөн тухай гомдол ирсэн бөгөөд нийтдээ 10 гаруй гишүүний бүрэн эрхийн асуудал Цэцийн, бүр тодруулбал Г.Баясгалангийн шүүгээнд хав дарагджээ.
Эндээс харахад Үндсэн хуульд л үйлчлэх учиртай Г.Баясгалан УИХ-ын гишүүдийн бүрэн эрхтэй холбоотой асуудлуудыг хав дарж, нөгөө хуулийнхний ярьдгаар “хэрэг наймаалцаад” яваа юм биш үү?!
А.Болдбаатар
