Хаврын тэнгэр хартай бас хахир гэх нь бий. Урин дулааны цаг хаяанд ирэхтэй зэрэгцэн хүн ам олноор суурьшсан газруудад халдварт өвчин ихээр гарах нь түгээмэл аж. Тодруулбал, жилийн өдийд салхин цэцэг, улаан бурхан өвчин тархах цикл үе тохиодог бол үүнээс илүүтэй гэдэсний халдварт өвчний эрсдэл хамгийн их аюул дагуулдаг байна. Учир нь нийслэл Улаанбаатар хотын дийлэнх нь гэр хороолол. Үүнийг дагаад боловсон бие засах газрын хүрэлцэн хангалттай бус нь нууц биш.
ХӨСҮТ-өөс өгсөн мэдээллээр хоолны хордлого авсан байх гэсэн өгүүлэмжтэй ирсэн иргэдийн олонх нь гэдэсний халдварт өвчин буюу бохир орчин, бохир агаар дуслын замаар халдварладаг нянгаар өвчилсөн болох нь тогтоогддог байна.
Энэ сарын 9-ний байдлаар дүүргүүдийн Нэгдсэн эмнэлэг, өрхийн эмнэлгээр үйлчлүүлж байгаа иргэдийн олонх нь хөнгөн зэргийн ханиад хүрснээ тоогоогүй, эс бөгөөс гэдэс өвдөж, бөөлжиж, гүйлгэсэн шинж тэмдгийг хоолны хордлого гэж андуурснаас болж буруу эмчилгээ хийж, хүндрүүлсэн байв.
Энэ талаар Нийслэлийн эрүүл мэндийн газраас тодруулахад “Орчны бохирдлоос болж гэдэсний халдварт өвчин үүсгэгч нянгаар халдварлах тохиолдол ихсэх хандлагатай байна. Нөгөөтэйгүүр, томуугаар өвчилсөн үедээ гэдэсний халдвар давхар авснаас болж цусан суулгаар өвчлөх нь олширч байна. Үүнийгээ хоолны хордлого гэж андуурч буруу эмчлэх тохиолдол их байгаа учир эхлээд эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ авах хэрэгтэй. Түүнчлэн ариун цэврийн шаардлага хангаагүй цайны газраар аль болох үйлчлүүлэхгүй байх, ил задгай худалдаалж буй хүнсний бүтээгдэхүүнийг худалдаж авахгүй байх хэрэгтэй" гэсэн юм.
Гэдэсний халдварт өвчин ханиадтай хавсарсан тархалт их болжээ
Гэдэсний халдварт өвчнөөр ханиад болон бусад өвчинтэй, эсвэл дархлаа сул иргэд өртөмтгий байдаг юм байна.
Жишээлбэл, томуугийн халдвар, гэдэсний халдвартай өвчтэй хүмүүсийг тухайн дүүргийн Нэгдсэн эмнэлэгт тусад нь тусгаарлаж, эмчилдэг байна. Учир нь дээрх өвчин нь ахуйн болон амьсгалын замаар халддаг. Гэтэл эцэг, эхчүүд хүүхдээ сайн харж хандаагүйн улмаас ханиад, гэдэсний халдвартай хүүхдүүд өөр хоорондоо өвчнөө “солилцдог” аж. Дээр нь сахиурууд тамхи татах, дэлгүүр, аптек орохдоо эмнэлэгт өмсөж байсан углааштай гардаг байна. Ингэснээр орчны бохирдлыг эмнэлэгт авчирснаас болж гэдэсний халдвар тархах, дагаад гэр бүлийнхэндээ халдвар халдаах эрсдэл нүүрлэх болжээ.
Түүнчлэн энэ төрлийн өвчний шинж тэмдэг дөнгөж дарагдсан даруйд томчууд ажилдаа явж, хүүхдүүд сургууль, цэцэрлэгтээ явдаг. Гэтэл яг энэ үедээ тухайн өвчин бусдад халдварлах эрсдэлтэй хэвээр байдаг бөгөөд жаахан л даарах, ядарсан үед дахин сэдэрч, халдвар тараадаг аж. Яг ийм жишгээр өнөөдрийн нийгэмд гэдэсний халдварт өвчин бидний дунд тархаж байна. Хамгийн гол нь шинж тэмдэг тэр даруйдаа илэрдэггүй бөгөөд ханиад хүрэх, дархлаа сулрах төдийд гэдэс өвдөх, гүйлгэх зэрэг шинж тэмдэг илэрдэг гэдгийг мэргэжлийн эмч нар онцолж буй. Тиймээс илэрсэн шинж тэмдгийг бүрэн тодорхойлох, эс бөгөөс яаралтай эмнэлгийн тусламж авахгүй бол хордлого авчихаж гээд гэдэсний эм уугаад нэмэр болохгүйг энд дурдах нь зүйтэй биз ээ.
Гэр хороололд гэдэсний халдварт өвчин их байна
Нийслэлийн Эрүүл мэндийн газраас мэдээллэснээр гэр хороололд амьдардаг иргэд тэр дундаа бага насны хүүхдүүд гэдэсний халдварт өвчин, цусан суулгаар өвчлөх нь нэмэгдсэн гэлээ. Шалтгаан нь мөн л гэртээ гуталтайгаа явах, гарын ариун цэвэр сахихгүй байх, гэртээ өмсдөг углааштайгаа хашаандаа явснаас болдог гэдгийг онцолж байна. Тэр бүү хэл, нэг айлын гурван хүүхэд цусан суулга өвчнөөр өвчилсөн тохиолдол хүртэл гарчээ. Бага насны хүүхдийн бие организм насанд хүрсэн хүнийг бодвол илүү мэдрэг байдаг учир ханиад хүрэх, гэдэсний халдварт өвчин авсан нь тэр даруй илэрдэг аж. Харин насанд хүрсэн хүний бие организм “муу бүхэнтэй” тэмцсээр байгаад дасан зохицох чадвар нь илүү сайжирсан байдаг гэнэ. Тиймдээ ч бага насны хүүхэд ханиад, гэдэсний халдварт өвчин тусвал тэр даруйдаа илэрдэг бол насанд хүрсэн хүнд арай илүү урт хугацаа зарцуулдаг байна.
Тиймдээ ч нийслэлийн хамгийн олон хүн амтай дүүрэг болох Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын Тамгын газраас эрүүл мэнддээ анхааръя уриатай аяныг эхлүүлээд байна. Учир нь “Иргэдийн дунд эрүүл мэндийн боловсрол дутмаг байгаагаас болж ямар өвчин ямар замаар халдварладагийг мэдэхгүй иргэн олон байна. Гэр хорооллын айл өрхийн 99 хувь нь ил жорлон ашигладаг. Гэтэл эндээс гэдэсний халдварт өвчин тархах эрсдэл нэмэгддэг. Энэ бол бүх нийтийн асуудал. Тиймээс иргэдийн эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлэх үүднээс энэ аяныг зохион байгуулж байна” гэдгийг тус дүүргийн Нэгдсэн эмнэлгийн дарга Ж.Болортуяа хэлсэн юм.
Энэ мэтчилэн орчны бохирдол нэмэгдсэн дагаад хаврын улирал болж иргэдийн дархлаа суларсан өнөө цагт гараа тогтмол угааж, ахуйн ариун цэврийг сайтар сахихгүй бол гэдэсний халдварт өвчнөөр халдварлах эрсдэл ойрхон гэдгийг иргэдэд анхааруулъя.
Дүүргийн Нэгдсэн эмнэлэг болоод нийслэлийн Эрүүл мэндийн газраас зөвлөж буйгаар энэ төрлийн өвчин нь ханиадтай хавсарснаар цусан суулгаар өвчлүүлэх нь олширчээ.
Тиймээс хаврын улиралд дархлаагаа дэмжиж, амин дэм хэрэглэх, дулаан хувцаслах. Хамгийн гол нь хувийн ариун цэвэр сахих хэрэгтэйг анхаарууллаа.
Г.Эрдэнэ
Сэтгэгдэл (3)