зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.09.13
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

УИХ-ын дарга Г.Занданшатар шинжлэх ухааны байгууллагатай танилцлаа

2019-5-13
0
ЖИРГЭХ

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар өнөөдөр үдээс өмнө (2019.05.13) Мал эмнэлгийн хүрээлэнгийн үйл ажиллагаатай танилцав.

Монгол Улсад орчин үеийн шинжлэх ухаан хөгжөөд 95 жил болж байна. 1950-аад оноос эхлэн Монгол Улс эрдмийн зэрэг хамгаалсан өөрийн судлаачидтай болж, 1961 оноос чухал хэрэгтэй салбаруудын лабораториуд байгуулагдсаны нэг нь Мал эмнэлгийн хүрээлэн юм.

Улс орны хөгжлийн түвшин шинжлэх ухааны салбартаа оруулж буй хөрөнгө оруулалт,  ДНБ-д эзлэх хувиар тодорхойлогддогийг эрдэмтэд хэлдэг. Бүх шатанд шинжлэх ухааны тооцоо судалгаанд суурилсан үндэслэлтэй бодлого шийдвэрүүдийг гаргадаг болох ёстойг УИХ-ын дарга Г.Занданшатар ажлаа авсан эхний өдрөөсөө уриалсаар байгаа билээ.

Мал эмнэлгийн хүрээлэнгийн эрдэмтэд шүлхий өвчний вакциныг гарган авчээ

Мал эмнэлгийн хүрээлэн нь улсын хэмжээнд мал, амьтан, нийтийн эрүүл мэнд, хүнсний аюулгүй байдалд нөлөөлж болох халдварт, празиттах болон халдваргүй өвчнийг оношлох, эмчлэх, сэргийлэх арга технологи боловсруулах, малын эрүүл мэндийг сахин хамгаалах шинжлэх ухааны үндэслэлийг боловсруулахад чиглэсэн судалгааны ажлуудыг хийж гүйцэтгэдэг. 2019 оны байдлаар Засгийн газрын суурь судалгаа, инновац, шинжлэх ухааны 22, олон улсын хамтарсан 10 гаруй төслийг хэрэгжүүлж байгаа юм байна. Манай улсын эрдэмтэн судлаачдын бүтээл олон улсад 4, Монгол Улсад 38 патент эзэмшиж, олон улсын импакт фактортой мэргэжлийн сэтгүүлд 120 гаруй эрдэм шинжилгээний өгүүлэл хэвлүүлсэн байна. 

Монголын эрдэмтэд суурь судалгааны бүтээлийн тоо, чанарын үзүүлэлт болон мэргэжлийн ур чадвараараа олон улсын хэмжээнд хүлээн зөвшөөрөгдөх хэмжээнд хүрсэн ч төрөөс шинжлэх ухааны салбарт үзүүлэх дэмжлэг муу, хөрөнгө оруулалт дутмагаас болж бүтээлүүдээ амьдралд хэрэгжүүлэх боломжгүй болдгийг тус хүрээлэнгийн захирал Б.Батцэцэг хэлж байлаа.

Төсвийн санхүүжилтийн 80 гаруй хувь нь ажилтнуудын цалин, нийгмийн даатгал, байрны ашиглалтын урсгал зардалдаа таардаг. Нэмэлт санхүүжилтийг өөрсдөө төсөл бичих, тендерт оролцох зэргээр зохицуулж иржээ. Тус хүрээлэн 12 орны 30 гаруй эрдэм шинжилгээний байгууллага, хүрээлэнтэй хамтран ажилладаг байна. Нийт 11 мэргэшсэн лабораторитой, 88 судлаачтай үйл ажиллагаа явуулдаг.

Мал эмнэлгийн шинжлэх ухааны ач холбогдол, улс орны эдийн засагт үзүүлэх мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн нөлөөг харгалзан 2018 онд төсвийн хөрөнгө оруулалтаар орчин үеийн түвшинд судалгаа хийх зориулалттай лабораторийн шинэ байртай болсон нь сүүлийн 20 жилд шинжлэх ухааны салбарт оруулсан томоохон хөрөнгө оруулалт болжээ.

    Мал эмнэлгийн хүрээлэнгийн эрдэмтэн судлаачид шүлхий өвчний вакциныг гарган авч, турших ажилдаа орсон байна. Мөн адууны нийлүүлгийн үеийн түргэн оношлуурыг бүтээжээ. Энэ мэт өөрсдийн эрдэмтдийн хийсэн оюуны томоохон, импортыг орлосон бүтээлийг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах зорилгоор гарааны 5 компанийг байгуулсан байна. Гэхдээ эдгээр компанийн үйл ажиллагааг дэмжихэд хууль, эрх зүйн орчныг сайжруулах, төсөв санхүүгийн асуудлыг шийдвэрлэх шаардлага үүсээд байгааг мэргэжилтнүүд УИХ-ын даргад уламжилсан юм.

 

Шинжлэх ухааны салбарын хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх нь зүйтэй гэж үзэж байгаагаа илэрхийлэв

Үргэлжлүүлэн УИХ-ын дарга Г.Занданшатар тэргүүтэй албаны хүмүүс Шинжлэх Ухааны Академийн Хими, химийн технологийн хүрээлэнд ажиллалаа.

-Энэ оны эхнээс цалин нэмсэн ч цалингийн сүлжээнээс үүдэлтэй өр үүссэн, шинжлэх ухааны салбарын дундаж цалин олон улсын дунджаас  доогуур хэвээрээ. Иймээс сайн судлаач, эрдэмтэд ирэхгүй байна. Дээр нь төсөвт эзлэх эрдэм шинжилгээний үйл ажиллагааны санхүүжилт маш бага. 2001 онд НҮБ-аас хөгжиж байгаа орнууд ДНБ-ийхээ 1.0 хувиас багагүйг шинжлэх ухааны салбартаа хуваарилж  байвал улс орныхоо хөгжилд бодитой хувь нэмэр оруулна гэсэн дүгнэлт хийсэн байдаг. Өндөр хөгжилтэй орнууд дээд тал нь ДНБ-ийхээ 4.3 хувийг зарцуулдаг, ер нь улс орнууд  дунджаар 3.0 хувийг зориулдаг. Гэтэл манай улс дөнгөж 0.1 хувийг зарцуулдаг тул шинжлэх ухаанаа ашигладаггүй улсын тоонд ордог байна. Судлаачдын тоо жил ирэх тусам буурсан. Нийт төсвийн 90 гаруй хувийг цалин, бусад үйл ажиллагаанд зарцуулдаг, эрдэм шинжилгээний зардал  нь 20 орчим хувь байдаг байна. Бага мөнгө авдаг ч гэсэн манай эрдэмтэд зүгээр суухгүй байгаа. Олон улсын түвшинд бид сүүлийн гурван жил дараалан дэлхийн нэр хүндтэй сэтгүүлүүдэд хэвлэгдсэн  өгүүлэл, түүнээс авсан эшлэлийн тооны өсөлтөөр Азийн 46 улсаас 19 дүгээрт явж байна. Гуравхан сая хүнтэй, дотроо хоёр мянга хүрэхгүй эрдэм шинжилгээний ажилтантай улсын хувьд энэ бол өндөр үзүүлэлт. Ийм учраас онолын судалгаанд монгол эрдэмтдийн үзүүлж буй түвшин хангалттай сайн байгаа гэж ямар ч эргэлзээгүй хэлж болно гэж Шинжлэх Ухааны Академийн ерөнхийлөгч  Д.Рэгдэл хэллээ.

“Мэргэжилтнүүдийн онолын суурь судалгаагаар манай улсын судлаачид дэлхийд гологдохооргүй болсон ч нөгөө талд үйлдвэрлэлд нэвтрүүлж бүтээгдэхүүн гаргах талдаа хоцроод байна. Энэ нь манайд үйлдвэрлэлийн бааз муу байгаатай холбоотой учраас шинжлэх ухааны салбарын нээлт ололтыг хувийн хэвшлийн салбартай уялдуулах шаардлагатай. УИХ-аар Шинжлэх ухаан технологийн тухай, Инновацын тухай хуулиудад нэмэлт өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг хэлэлцэхээр бэлтгэж байна. Энэ хүрээнд эрдэмтэн судлаачид та бүхний саналыг сонсох, газар дээр нь ажиллаж бодит нөхцөл байдалтай танилцахаар ирсэн юм. Шинжлэх ухааны судалгааны байгууллагуудад нийтлэг тулгамдсан асуудлууд байгаа нь харагдлаа. Төсөв санхүүгийн асуудлыг 2020 оны төсвийг хэлэлцэх үеэр анхаарч ажиллана. Шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангах, хуваарилах зэрэг зохион байгуулалтын асуудлыг дотоод нөөц бололцоогоо ашиглаад шийдэх боломжтой гэж харж байна. УИХ-аас шинжлэх ухааны салбарт онцгой анхаарал хандуулж, бүхий л талаар дэмжиж ажиллана. Шинжлэх ухааны салбарын хөрөнгө оруулалтын ДНБ-д эзлэх хувь хэмжээг 1.0 хувьд хүргэхийг зорьж ажиллана. Гэхдээ эдийн засгийн бодит нөхцөл байдалдаа нийцүүлэн хамгийн багадаа 5 дахин нэмэгдүүлэх ёстой. Ойрын хугацаанд Засгийн газар, салбарын яаманд чиглэл өгнө” гэж УИХ-ын дарга Г.Занданшатар энд хэлсэн үгэндээ онцлов.

Улсын хэмжээнд нийт төрийн өмчийн 23 эрдэм шинжилгээний байгууллага байдгаас Шинжлэх ухааны академийн харьяа 10, их дээд сургуулийн 9, БСШУСЯ-ны 2, Эрүүл мэндийн яамны 1, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн харьяа 1 байгууллага үйл ажиллагаа явуулдаг аж. Эдгээр байгууллагуудад 1750 гаруй эрдэм шинжилгээний ажилтан байна.

 

Шинжлэх ухааны академийн Хими, химийн технологийн хүрээлэн 1968 онд байгуулагдсан. 10 лабораторитай, 127 ажилтантайгаас 104 нь эрдэм шинжилгээний ажилтан аж. 36 хувь нь доктороос дээд зэрэгтэй. Мөн л тоног төхөөрөмжийн хоцрогдол, төсвийн хангалтгүй байдал, эрдэмтэн судлаачдын нийгмийн асуудал орхигдсон зэрэг асуудал тулгамджээ. Тус хүрээлэнгийн эрдэмтэд эх орны 120 гаруй эмийн ургамалд химийн судалгаа хийж, 200 гаруй байгалийн шинэ нэгдлийг нээн илрүүлж, 5 шинэ бүлэг нэгдэл, тэдгээрийн анхны төлөөлөгчдийг илрүүлжээ. Эрдэмтдийн оюуны бүтээлийг амьдралд нэвтрүүлэх зорилгоор 3 гарааны компанийг байгуулсан байна.

Харин Ерөнхий болон сорилын биологийн хүрээлэнд 158 хүн ажилладгаас 140 нь эрдэм шинжилгээний ажилтан байна. 14 лабораторитой бөгөөд ажилтнуудын дундаж нас 35 гэнэ. Ботаникийн хүрээлэн 30 гаруй га газартай байсан ч одоо 20 гаруй га болтлоо багасчээ. Үйл ажиллагаа нь зогсонги байдалд орж, орох, гарах гарц ч үгүй болсноо УИХ-ын даргад уламжилж байна.

Шинжлэх ухааны байгууллагуудыг судалгаа, шинжилгээний ажилдаа бүрэн анхаардаг болгож, тэдний гаргасан оюуны бүтээлийг амьдралд нэвтрүүлэх, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах тогтолцоог бий болгож өгөхийг эрдэмтэн судлаачид хүсэж байгаа юм.

1990 оноос хойш ШУА-д Төрийн өндөрлөгүүдээс нэг ч хүн очиж байгаагүй, 30 шахам жилд салбарын сайд нь ганцхан удаа ирсэн, энэ өдөр хоёр дахиа (Ё.Баатарбилэг) ирж байгаа гэнэ. Төр нь эрдэмтдээ “тоож” буйд эрдэмтэн, судлаачид баяртай байна.

 

УИХ-ын даргыг дагалдан УИХ-ын гишүүн Б.Саранчимэг, БСШУС-ын сайд Ё.Баатарбилэг болон албаны бусад хүмүүс ажиллав гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв. 

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Шахмал түлшийг "Hotula" аппликейшнээр борлуулна
“Дулаан гэр-цэвэр агаар 2025” үзэсгэлэн болж байна
Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлж байна
ТАНИЛЦ: Сургуулийн орчинд худалдаалахыг хориглосон хүнс
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Шахмал түлшийг "Hotula" аппликейшнээр борлуулна
    10 цаг 26 мин
  • "Улаанбаатар Трам" төслийн ТЭЗҮ-г нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэхийг дэмжлээ
    10 цаг 58 мин
  • “Дулаан гэр-цэвэр агаар 2025” үзэсгэлэн болж байна
    11 цаг 8 мин
  • Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлж байна
    11 цаг 41 мин
  • Геологийн төв лабораторийн уулзварт нүхэн гарц барих ажилд “Хэт Моторс” ХХК газар чөлөөлөлт дээр зөвшилцөхгүй гурван жил болж байна
    12 цаг 1 мин
  • ТАНИЛЦ: Сургуулийн орчинд худалдаалахыг хориглосон хүнс
    12 цаг 26 мин
  • Улирлын томуугийн эсрэг дархлаажуулалтад дараах иргэд үнэ төлбөргүй хамрагдах боломжтой
    12 цаг 43 мин
  • Ирэх даваа гарагт УИХ-ын намрын чуулган нээлтээ хийнэ
    12 цаг 57 мин
  • Ухаалаг камерын тусламжтайгаар татвараа төлөөгүй тээврийн хэрэгслийг илрүүлэн, зөвлөмж хүргүүлж байна
    13 цаг 22 мин
  • Монголын парламентын 35 жилийн түүхэн хөгжил, ололт амжилт, сорилт, алдаа сургамжийн талаар хэлэлцүүлэг өрнүүлэв
    13 цаг 29 мин
  • Маргааш томоохон зах, худалдааны төвүүд ажиллахгүй
    13 цаг 54 мин
  • Ирэх өдрүүдэд ихэнх нутгаар бороо, нойтон цас орно
    14 цаг 6 мин
  • Р.Гончигдорж: Улсын Бага Хурал төрт ёсны уламжлал, улс төрийн соёл, шударга ёсны үнэ цэнийг эрхэмлэж ажилласан
    14 цаг 49 мин
  • Даваа, гүвээнд халтиргаа, гулгаа үүсэх нөхцөл бүрдэж байгааг онцгойлон анхаарууллаа
    14 цаг 54 мин
  • "Автомашингүй өдөр"-өөр томоохон зах, худалдааны төвүүд амарна
    14 цаг 55 мин
  • Маргааш “Автомашингүй өдөр" болно
    15 цаг 16 мин
  • “Номын баяр” есдүгээр сарын 19-нд эхэлнэ
    15 цаг 28 мин
  • Ц.Туваан: Ашигт малтмалын тухай хууль "сэглэгдсэн" хууль болчхоод байна
    15 цаг 53 мин
  • Эмгэнэл
    15 цаг 58 мин
  • Ж.Чинбүрэн: 11 сард томуугийн өвчлөл, улаанбурханы өвчлөлтэй хавсраад нэлээд ноцтой болж болзошгүй байна
    15 цаг 59 мин
  • “T-ARA”-гийн таны мэдэхгүй байж мэдэх БАРИМТУУД
  • Австралийн төрийн тэргүүн Саманта Мостин Монголын талаар юу хэлэв?
  • Хэт нимгэн, уйтгар төрүүлэхгүй "iPhone 17 Air" загварын тухай бидний мэдэх ёстой зүйлс
  • Дэлхийн анхны Дархан цаазат уул буюу Богдхан уулын тухай 24 баримт
  • Н.Батбаяр: Би хэлмэгдсэн ч шударга ёсны төлөө бууж өгөөгүй
  • Зэсийн шинэ орд болох ОЮУТ ордын талаарх онцлох баримтууд
  • БАРИМТ: Богдхан уулын тэнгэрийг тайх ёслолын үеэр дагах дэг журам, ЦЭЭРЛЭХ үйл
  • Хамтдаа дуулсан дуунууд- С.Жавхлан, Т.Баясгалан
  • “Автомашингүй өдөр”-өөр дараах гудамж, замуудыг хаана
  • Хубилай хааны мэндэлсний 810 жилийн ойд зориулсан бөхийн барилдаан хойшилжээ
  • Б.Батбаатар сайд төрийн яамыг төрлийнхөө хүмүүсээр дүүргэх нь ээ... 
  • Улсын төсөвт их хэмжээний хохирол учруулсан, мөнгө угаасан гэх хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ
  • П.Наранбаяр: Сурах бичгээр бүрэн хангаж байгаа
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаар гаргасан шийдвэрүүд
  • Ө.Шижир: МАН-ынхан зарлаж байгаад хулгай хийдэг болох нь ээ, монголчууд та бүхэнд хариуг чинь барина аа
  • ТАНИЛЦ: Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын зөвлөхүүд
  • Байгалийн дурсгалт газруудын хилийн заагийг тогтоосноор хамгааллын менежментийг хэрэгжүүлэх боломж бүрдэнэ
  • Дулааны V цахилгаан станцыг “Митайм Интернэшнл” ХХК өөрийн хөрөнгөөр барина
  • М.Цэрэндаш: Энэ асуудлыг улс төрийн зорилгоор ашиглаж байгаад харамсаж байна
  • Реппер FAT JOE тайзны ард 30 сая төгрөгийн зоогтой ширээнд тухална
  • Австралийн төрийн тэргүүн Саманта Мостин Монголын талаар юу хэлэв?
  • “T-ARA”-гийн таны мэдэхгүй байж мэдэх БАРИМТУУД
  • “Автомашингүй өдөр”-өөр дараах гудамж, замуудыг хаана
  • Зэсийн шинэ орд болох ОЮУТ ордын талаарх онцлох баримтууд
  • Мэргэжлийн байгууллагуудын төлөөлөл хагас коксоор хийсэн шахмал түлшний үйлдвэрт ажиллалаа
  • Байгалийн дурсгалт газруудын хилийн заагийг тогтоосноор хамгааллын менежментийг хэрэгжүүлэх боломж бүрдэнэ
  • Хубилай хааны мэндэлсний 810 жилийн ойд зориулсан бөхийн барилдаан хойшилжээ
  • Б.Батбаатар сайд төрийн яамыг төрлийнхөө хүмүүсээр дүүргэх нь ээ... 
  • Төмөрлөгийн үйлдвэр байгуулах төслийн судсыг атгаж байсан ГОЛ ХҮН шүүхээс том болсон уу?
  • Дэлхийн анхны Дархан цаазат уул буюу Богдхан уулын тухай 24 баримт
  • Нийслэлийн цэцэрлэгт хамруулах хоёрдугаар шатны цахим бүртгэл маргааш дуусна
  • А.Амартүвшин: Зам дагуу түлш борлуулахгүй, түүхий нүүрсийг Улаанбаатарт огт нэвтрүүлэхгүй
  • П.Наранбаяр: Сурах бичгээр бүрэн хангаж байгаа
  • Ард түмний нийтлэг эрх ашиг дээр бид нэгдэж чаддаг байсан
  • ФОТО: Төрийн соёрхолт, Ардын зураач Ү.Ядамсүрэнгийн 120 жилийн ойг угтан “Урлахуйн өв” үзэсгэлэн...
  • ТӨСӨВ 2026: Нийгмийн халамжийн хөнгөлөлт, тусламж, үйлчилгээнд 2 их наяд төгрөгийг зарцуулна
  • Улсын хэмжээнд анхны Лаг хатааж шатаах үйлдвэрийг 2025-2027 онд барина
  • ТАНИЛЦ: Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын зөвлөхүүд
  • Т.Ням-Очир: Сурах бичгийг сурагчдад олгохдоо сугалаа сугалуулж яасан ч болохгүй
  • Б.Чойжилсүрэн: Нар болон салхиар цэнэглэдэг станцад хөрөнгө оруулагч олдохгүй байна
24 баримт
  • “T-ARA”-гийн таны мэдэхгүй байж мэдэх БАРИМТУУД
  • Г.Дамдинням: Уурхайчдын нөр их хөдөлмөрийг үнэгүйдүүлж, салбараа улстөрчдийн золиос болох вий гэдэгт санаа зовниж явдаг
  • Н.Батбаяр: Би хэлмэгдсэн ч шударга ёсны төлөө бууж өгөөгүй
  • Дэлхийн анхны Дархан цаазат уул буюу Богдхан уулын тухай 24 баримт
  • БАРИМТ: Богдхан уулын тэнгэрийг тайх ёслолын үеэр дагах дэг журам, ЦЭЭРЛЭХ үйл
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК