Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдоржоос дараах зүйлийг тодрууллаа.
-Танд Б.Содномдаржаагаас захидал ирүүлсэн гэсэн. Ямар утгатай захидал байв?
-Ерөнхийлөгч Ерөнхий сайд, Их Хурлын дарга болон надад захидал ирүүлсэн. Захидалд “Нэгдүгээрт, эрүүдэн шүүгдсэн. Хоёрдугаарт, 10 сар цагдан хоригдохдоо гурван удаа мэдүүлэг өгсөн. Гуравдугаарт, Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарын гурван хүн С.Зоригийн амь насыг хөнөөгөөгүй. Хэлсээр шийтгүүллээ. Дөрөвдүгээрт, одоо миний охиныг оролдож эхэллээ. Тухайн үед 13 настай байсан охин одоо нас биед хүрсэн. Тэр охинтой чинь хамт очиж уулзъя. Хамтдаа явъя гэх мэтээр тагнуулынхан хэлж байна. Миний өвөө хэлмэгдсэн хүн. Би 10 сар хоригдож, хохирлоо. Одоо миний гурав дахь үе рүү орж байна. Миний охиноор оролдохгүй байх арга хэмжээ авч өгөөч” гэж өргөдөл ирүүлсэн юм.
Эрүүдэн шүүсэн асуудлын тухайд өдөржин тагнуулын газар байцаагаад орой нь гэрээр чинь оръё гэхээр нь гурван хүнтэй гэртээ иртэл 20 орчим масктай залуус гэнэт хаалгыг нь онгойлгож орж ирээд баривчилсан. Тагнуулын байгууллагад буцаад ирэхэд нь Б.Булганыг өдөржин хоргоосон, Ц.Амгаланбаатарыг оруулсан. Ингээд Ц.Амгаланбаатар "Үнэнээ хэл" гэж баахан дарамталсан утга бүхий өргөдөл байсан. Тухайн үйл явдлыг харж байхад Б.Булганыг эрүүдэн шүүсэн болж таарсан. Ц.Амгаланбаатарыг Б.Булган дээр ороод Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарын өрөөнд ороод хэлж байсан тэр л зүйл байна лээ. Надад ийм өргөдөл ирэх үед уг хэргийг шалгаж байгаа газарт нь мэдэгдэж хүргүүлсэн. Айлын хашаанд нас барсан хүний цогцос аваачиж хаясан, мөн 300-аад мессеж шоронгоос бичиж Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарыг дарамталсан нь эрүүдэн шүүх ажиллагааны сэтгэл санааны хэлбэр шүү дээ. Ийм зүйл байсан учраас 2016 онд энэ нам ялсны дараа уг асуудлыг ярьж эхэлсэн. Намайг сонгуультай холбогдуулан өнөөдөр ярьж байна гэж зарим хүмүүс хэлэх гээд байх шиг байна. Тийм зүйл байхгүй.
-Б.Булганыг эрүүдэн шүүсэн бичлэгийг олон нийтэд цацах талаар зарим гишүүд ярьж байгаа?
-Ж.Батзандан гишүүн тийм юм ярьж байна лээ. Нэг хэргийн хоёр холбогдогчийг хамтад нь хорьдоггүй. Уг нь Төв аймгийн хорихын подволийг 2001 онд хаачихсан. Гэтэл зориуд тухайн подволийг урьдчилан бэлтгэж, техник суурилуулж, хүн хүч, хаалга нэмж хийсэн ажиллагаа. Энэ зүгээр нэг мэргэжлийн алдаа биш. Яг ийм байдлаар асуудлыг шийдвэрлэнэ гэж зохиол бичээд, бичигдсэн зохиолоороо эрүүдэн шүүж, хэрэг зохиосон ийм онцлогтой. Учир нь өөр хорих ангиуд камертай тул ажиллагаа явуулах боломжгүй л дээ. Хааяа сэжим буруу дэвшүүлэх мэргэжлийн алдаа гардаг. Энэ бол тийм алдаа биш. Урьдчилж зохион байгуулсан тамлалт юм.
-Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр бичлэг гаргасан нь бас зохиолын нэг хэсэг үү?
-Үүнийг Түр хороогоор Ж.Батзандан гишүүн ярьж байсан. Ер нь бол ил гаргачихсан бичлэг шүү дээ. 25 минутын бичлэгийг тагнуулаас сэргээсэн. Уг бичлэгийг Засгийн газар нууцаас гаргачихсан байсан юм.
-Хошууч генерал Б.Хурцыг цагдан хорьж байгаад сулласан. Түүнд холбогдох асуудал юу болсон бэ?
-Хэд хэдэн хүний асуудал яллах дүгнэлт үйлдүүлэхээр өчигдөр прокурорт шилжсэн. Эрүүдэн шүүсэн асуудалтай холбоотой найман хүн бий. Дотор нь прокурор, тагнуулын ажилтан зэрэг албан тушаалтнууд байна. Энд оролцоогүй албан тушаалтан байхгүй. Улсын Ерөнхий прокурорын газар тэр чигтээ оролцсон. Нас барсан хүнд хүртэл ял тогтоосон шүү дээ.
-Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарт холбогдох хэргийг задлах боломж байгаа юу?
-Хамгийн их сэтгэл зовоосон асуудал болоод байна. Хэрэв би Ерөнхий шүүгч байсан бол бүх Улсын Дээд шүүхийн шүүгчдийг яаралтай хуралдуулж, эдгээр хүмүүс эрүү шүүлт амссан байна. Тэдэнд гаргасан шийдвэрийг цуцалж, шийдвэрлэ гэдэг саналыг оруулах байсан. Шулуухан хэлэхэд би Улсын Ерөнхий прокурор байсан бол аль хэдийн ийм санал оруулах байсан юм. Хуулийн эрх нь тэдэнд байгаа. Нарийн хэлбэл, Ц.Амгаланбаатар ч асар их дарамт шахалтын дунд энэ ажиллагаанд оролцсон. Хоригдол хүн худлаа хэрэг үүрэх нь зөндөө бий. Гэтэл нэг хоригдлын аманд багтана гэдэг өрөвдөлтэй зүйл. Худлаа хэлчхээд дараа нь үнэнээ хэлэх гэсэн чинь шахалт, дарамт үзүүлэн яргалдаг аргуудаа хэрэглэсэн байна. Энэ хүмүүсийг шууд суллах асуудлыг Ерөнхий шүүгч, прокурор хөндөж гаргах ёстой асуудал. Мөн ар гэрт нь учирсан сэтгэл санааны дарамт аймшигтай. Энэ их зодуур, яргаллыг давж гараад амьд байгаад нь бахархсан.
-Станбулийн консулын газрын дэд консул 70 кг геройн ХБНГУ-ын хилээр гаргах гэж байгаад баригдлаа. Монголын хууль хяналтын байгууллага энэ талаар анхаарал хандуулах уу. Монголын тагнуулынхан оролцож барьсан гэдэг нь үнэн үү?
-Энэ бол туйлын ноцтой асуудал. Өмнө нь хар тамхины наймаа их явагддаг байсан бол одоо хар тамхины наймааны асуудал анхаарал татаж байна. Мөнгөний хувьд ч тэр, хэмжээний хувьд ч тэр өндрөөр үнэлэгдэх ийм хэрэг гарсанд харамсаж байна.
-Хар тамхи хэрэглэдэг залуусын тоо нэмэгдэж байна гэсэн судалгаа байна. Энэ асуудалд яамнаас ямар бодлого баримталж ажиллаж байна вэ?
-Асуудал төвөгтэй байгаа нь үнэн. Өнгөрсөн жил цагдаагийн байгууллагын бүтцэд өөрчлөлт хийж хар тамхитай тэмцэх тусгай алба байгуулсан. Энэ алба гайгүй ажиллаж эхэлж байгаа. Хяналтаас гарчих гээд байдаг төвөгтэй асуудал.
-Нэр бүхий сэтгүүлчдийн дансны мэдээллийг та гаргуулж шалгуулсан юм уу. Тийм асуудал яригдаад байна. Энэ талаар тайлбар өгнө үү?
-Би та нарыг юуг нь шалгах юм бэ. Энэ бүгдийг нь мэднэ. Энэ мэдээлэл худлаа.
-10 сая ам.долларын авлига авсан сайдын асуудал юу болсон бэ?
-Энэ талаар ямар ч мэдээлэл алга. Нэг сонин дээр худлаа мэдээлэл гаргаад үнэн болгох гэж баахан зовлоо шүү дээ. Худал мэдээлэл тараачхаад ийм зүйл болгоод байна. Хамгийн гол нь сайдын нэр, авсан мөнгөний баримтыг нь гаргаад хуулийн байгууллагад өгчихвөл асуудал цэгцлэгдэнэ.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (18)