Д.Дагвадоржийг монголчууд мэднэ ээ. Гурван сая хүнээр хязгаарлагдахгүй долоо орчим тэрбум хүнтэй дэлхий түүнийг танина. 130 орчим сая хүнтэй Япон улс түүнийг сүмогийн их аваргаар нь хүлээн зөвшөөрдөг. Нисээд буухад нь цай цүү бэлдэхгүй ч их аваргын хэмжээнд хүлээж авдаг юм. Угаас сүмогийн их аваргаа хүлээн авах, хүндлэн харьцах Япон улсын, хүний сэтгэгдэл, сэтгэхүй тэр хэрээрээ хойч үедээ ийм хэмжээнд уламжлагдаж үлдсэн болохоор. Ид хав, ширүүн харц, зоримог барилдаан, шийдтэй мэхээрээ цагтаа шуугиулж, хүн бүрийг сэтгэлийг огшоож явснаараа тэр өөрийн мөрөө үлдээсэн, эргээд харах, түүнийг ярих сэдэвтэй үлдээсэн. Үүнийг хэн ч үгүйсгэхгүй. Гэвч “Өглөөний Хөх луу” хэмээн нэрийдэж явсан тэрбээр нэг л өдөр зодог тайлж, ирлэж, хурцалж, хөгжөөж, баясгаж явсан үзэгчдээ орхин сумогийн дэвжээнээс албан ёсоор зодог тайлж буусан нь олон хүний халаглах шалтгаан болсон юм. Ир бяр, элдэвтэй мэх нь мохоогүй явсан “Өглөөний Хөх луу”-г зодог тайлах, тайлуулах шалтгааныг тухайн үед гадаад, дотоодын хэвлэлээр олон талаас нь тайлбарласан ч өдгөө тэрбээр жирийн Монгол хүний замналаар явж байна. Ялгаатай нь, улстөрийн.
Түүнээс хойш юу болж өнгөрөв. Сүмогийн дэвжээнээс бууж, эх орныхоо хөрсөн “буух”-аар хичээж явна хэмээн “Монгол тулгатны 100 эрхэм” нэвтрүүлэгт орохдоо учирласан их аварга маань хэрхэн өөрчлөгдөв. Ямар ч байсан мэргэжлийн сүмогийн 68 дахь их аварга Асашёорюү Д.Дагвадорж АН-д элсэж, намын харьяалалтай болсон нь 2013 он. Түүний хувьд харьяаллаараа нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн АН-ын хороонд өргөдөл гаргаж тэндээсээ батлахаа гардах үед дүүргийн намын хорооны дарга Батбилэг, УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга нар байлцаж байв.
Тэрбээр намын гишүүн болсныхоо дараа “Миний хувьд түүхэн сонголт хийлээ” гэсэн байдаг. Түүнээс хойш зургаан жил өнгөрчээ. Харин түүхэн сонголт хийсэн их аваргын шийдвэр өнөөдрийг хүртэл хугацаанд хэрхэн биеллээ олов? Түүхэн байж чадсан уу?.
Намын харьяалал уу, Х.Баттулга өөрийг нь улс төрд татан оруулсан уу, гэхдээ л Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшихэд нь “Аса станц” гэсэн тодотголыг нийгмийг сүлжээнд нэвтрүүлсэн. Тэр нь ч үр дүнд хүрсэн. Намын гишүүн жүдогийн холбооны ерөнхийлөгч Х.Баттулга Монгол Улсын Төрийн тэргүүн болсныхоо дараа захирамж гаргаж, Монгол Улс, Япон улсын хамтын ажиллагааны асуудал хариуцсан бие төлөөлөгчөөр томилсон юм. 2017 оны наймдугаар сард. Шагнал болгож өгсөн албан тушаал уу, хувь хүмүүс хоорондын итгэлцэл үү гэдгийг хэлж мэдэхгүй, цаг хугацаа л харуулна.
Харин өнөөдөр Аса аварга нэг л биш ээ. Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын гадаад дотоод айлчлал, албан томилолтод дагаж, дагуулж явдгийг эс тооцвол Монгол Улс, Япон улсын хамтын ажиллагааны асуудал хариуцсан бие төлөөлөгчөөр томилсны ашиг хараахан гараагүй л байна, бараг гарсангүй. Энэ хооронд Ерөнхийлөгчийн Сонгинохайрхан дүүрэгт иргэдтэй хийсэн уулзалтын үеэр эсрэг намын сайд, нийслэлийн намын хорооны дарга ахыгаа шүүмжилснийг эс тооцвол тэр “Аса станц” шигээ байж чадсангүй.
Зүгээр л Ерөнхийлөгчийн бүрэлдэхүүнд багтдаг, хүлээн авалтад оролцдог нэгэн болж байх шиг. Чин үнэндээ Япон, Монгол хоорондын худалдаа, эдийн засгийн харилцаанаас эхлээд хамтын ажиллагаа чиглэсэн олон асуудалд эрхэлж байгаа албан тушаалынхаа хүрээнд Аса аварга гүүр болох учиртай баймаар.
Гэвч хаа нэгтээ өнөөх “Аса станц” тодордгийг, өөр бусдыг шүүмжилж буруутгадгаас биш их аваргын үндсэн ажил тодорсонгүй. Нэг үгээр Ерөнхийлөгчийн бие төлөөлөгчөөр тохоон томилогдсон Аса Д.Дагвадорж Монгол Улс, Япон улсын хамтын ажиллагааны асуудлаар ямар ажил хийв гэдэг нь түүнийг томилсноос хойш өнөөдрийг хүртэл хугацаанд тодорч, гарч ирсэнгүй ээ. Угтаа бол гаргасан амжилт, үзүүлдэг нөлөөллийнх нь хувьд түүнийг Японд хамгийн элэгтэй, тэр хэрээрээ Монголыг холбох гүүр болохгүй гэж үү. Эцэст нь хэлэхэд түүхэн сонголт хийсэн Аса аварга маань Ерөнхийлөгчийн бие төлөөлөгч үү, эсвэл зүгээр ФОН уу?!.
Г.Эрхэс
Сэтгэгдэл (16)