Дорноговь аймгийн Алтанширээ суманд бүтээн байгуулах газрын тосны үйлдвэрийн талаар УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайханаас зарим зүйлийг тодрууллаа.
-Дорноговь аймагт бүтээн байгуулах газрын тосны үйлдвэрийн дэд бүтцийн ажлыг хэд хоногийн өмнө дууссан. Бүтээн байгуулалт бий болсноор аймгийн хувьд ямар боломж, гарц нээгдэнэ гэж үзэж байна вэ?
-Дорноговь аймаг өөрийн онцлогтой. 1949-1957 онд Зүүнбаянгийн газрын тосны үйлдвэр баригдаж анхны газрын тосыг боловсруулж байсан түүхтэй. Мөн хоёр дахь үйлдвэр манай аймагт баригдаж байна. Дорноговьчууд бид их азтай хүмүүс.
Алтанширээ суманд баригдах үйлдвэрийн газрын тосыг Тамсаг булгаас зөөвөрлөх юм. Ингэхдээ хоолой, төмөр замын аль нэгээр дамжуулан зөөвөрлөнө гэж тооцоолж байна. Гэхдээ энэ талаар Засгийн газар ямар нэгэн шийд хараахан гаргаагүй байна. Хамгийн сүүлд Ерөнхийлөгч Энэтхэг улсад хийсэн айлчлалаар 236 сая ам.долларын нэмэлт хөрөнгө оруулалт шийдэж өглөө. Уг хөрөнгийг байнгын хороогоор хэлэлцүүлэх ёстой. Ер нь газрын тосны үйлдвэр баригдсанаар Дорноговь төдийгүй улсын хэмжээнд иргэд, хэрэглэгчдийг нефтиэр хангана. Үүнийг дагаад олон үйлдвэр бий болно. Зарим ажил нь сууриа тавиад эхэлсэн. Мөн нефтийн үйлдвэрийг дагаад 650 айлын орон сууц шав тавьж, ажлыг эхлүүлээд байна.
-Газрын тосны үйлдвэр ашиглалтад орсноор улс гэлтгүй Дорноговь аймаг стратегийн бүс нутаг болно гэж яриад байгаа?
-Дорноговь аймаг таван замын уулзвартай болж байна. Нэгдүгээрт, Зүүнбаян-Тавантолгой, Сайншанд-Тамсаг булаг, Зүүнбаян-Хангимандал, Улаанбаатар-Сайншанд, Замын-үүд-Сайншанд зэрэг таван замын томоохон уулзвар бий болж байна. Дэд бүтцээ дагаад цаашид хүнд аж үйлдвэрийн том бүс нутаг болох стратегийн төлөвлөгөөтэй байгаа. Энэ нь мөн хэрэгжээд явж байна.
-Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замын ажлыг бүрэн дуусгаагүй байж Зүүнбаян руу 414 км зам тавих шийдэл яагаад гаргасан юм бэ?
-Энэ том мега төслийг дагаад иргэдийн амьжиргаа сайжирч, орлого нэмэгдэнэ. Зөвхөн Дорноговь аймгийн иргэд ажилтай, орлоготой болохоос гадна бусад аймгуудаас ч гэсэн ажиллах хүчин нэмж авахгүй бол хүн хүч хомсдолтой байна. Хоёрдугаарт, дээрх бүтээн байгуулалтуудаас гарах үр өгөөж нь нутгийн иргэдэд төдийгүй манай улсад маш чухал. Томоохон хөрөнгө оруулалт орсноор татвар нэмэгдэх эерэг талтай. Цаашид монгол улсыг чирж явах тулгуур аймаг болох нь гарцаагүй.
-Зүүнбаян- Хангимандал чиглэлийн төмөр замыг яагаад барихаар болов. Уг замыг бүтээн байгуулснаар бидэнд ямар ашигтай юм бэ?
-Зүүнбаян-Хангимандал чиглэлийн төмөр зам нийт 267 км байна. Эрээн-Замын үүдийн боомт дээд цэгтээ тулчихсан. Транзит болон экспортынхоо ачааг дийлэхгүй байгаа учраас хоёр дахь том гарц нь Хангимандал-Зүүнбаян юм. Энэ гарц нээгдвэл Монгол Улс жилд 50 сая тонн транзит ачаа нэмэгдэх боломжтой болно. Бүтээн байгуулалтын ажил нь ирэх хавар эхэлнэ. Оросын талтай ярьчихсан байгаа.
-Орон нутгийн иргэдийг орон сууцжуулах асуудлыг та ярьж байгаа. Эрэлт, хэрэгцээ бий гэж та үзэж байна уу?
-Өнгөрсөн жил Дорноговь аймагт 1080 айлын орон сууц ашиглалтад оруулсан. Ам метр нь 650 мянган төгрөгөөр худалдаалсан. Энэ ажил цаашид жишиг болж явах байх гэж байна. Учир нь Дорноговь аймаг ард иргэдээ орон сууцжуулах зорилго тавин ажиллаж байна. Үүний тулд өртөг багатай байх шаардлагатай шүү дээ. Хамгийн сүүлийн ээлжийн орон сууц энэ сарын 15-нд ашиглалтад орох гэж байна. Энэ хөтөлбөрийг цаашид хэрэгжүүлнэ. Учир нь Дорноговьд гаднаас ирэгсдийн тоо маш их болж байна. Маш олон ажлын байр бий болж байгаа учраас гаднаас ирэгсдийн тоо механикаар өсч байна. Сүүлийн үед авсан мэдээллээр бусад орон нутгаас 7 мянан иргэн нүүж ирээд байна. Хөдөө орон нутагт ажлын байр бий болгож, төвлөрлийг саармагжуулах ажлын хүрээнд уг ажил амжилттай хэрэгжиж байна. Зөвхөн төмөр зам ашиглалтад орсноор урьдчилан төлөвлөснөөр 17 мянган ажлын байр хэрэгтэй. Нефтийн үйлдвэр ашиглалтад орвол инженер техникийн 800 гаруй ажилчин хэрэгтэй гэсэн тооцоо гаргасан. Төмөр зам дагаад коксын үйлдвэр байна. Төмөрлөгийн баяжуулах болон хорголжин хийх үйлдвэр байна. Эхлэлээ тавьчихсан. Үүнийг дагаад ажлын байр нэмэгдэнэ.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (16)