Энэ сарын 2, 3 буюу өнгөрөгч амралтын өдөр Эрдэнэт хотод нэгэн сонирхолтой тэмцээнийг зохион байгуулжээ. Ерөнхий ивээн тэтгэгчээр “Орхон Эмпати” сургууль оролцсон уг тэмцээнд нийслэл, орон нутгийн 95 багийн 250 оюутан, сурагч, технологийн багш нар оролцжээ. Олон улсын дүрмээр зохион байгуулсан уг тэмцээнд Радио удирдлагатай сумо робот, Автомат удирдлагатай сумо робот, Лего сумо робот, Мини сумо робот, Зураас дагагч робот гэсэн төрлөөр ерөнхий боловсролын болон их дээд сургууль, робот хөгжүүлэгч клубууд оролцсон нь энэ. Орон нутгийн хэмжээнд анх удаа зохион байгуулсан гэдгээрээ онцлогтой тэмцээнд ШУТИС-ийн Мэдээлэл холбооны сургууль, Механик тээврийн сургууль, Үйлдвэрлэлийн технологийн сургууль, Дархан-Уул аймаг дахь технологийн сургууль, Коосэн технологийн коллежийн оюутнууд болон ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчид оролцсоноос харахад чанар чансаа нь ямар гэдгийг харж болохоор.
Орхон Эмпати сургуулийн захирал О.Энх-Амгалан “Роботын тэмцээний ангилал таван төрөлд хуваагддаг. Эхнийх нь зураас дагадаг, хоёр дахь нь мега сумо. Мега сумо нь гар удирдлагатай, автомат гэсэн хоёр төрөлтэй. Мини сумо. Нөгөөх нь Лего сумо. Эдгээр таван төрлөөс аваад үзэхээр зөвхөн лего сумод насны ангилал заадаг. Бусад төрөлд заадаггүй. Хэн ч оролцох боломжтой гэсэн үг. Тиймдээ ч бага, дунд, их, дээд сургуулийн оюутан болон инженерүүд оролцсон. Орхон Эмпати сургуулиас гурван багийн зургаан хүүхэд оролцсон. Мини сумод, зураас дагадаг, лего сумод оролцсон” гэсэн юм.
Лего сумо роботын тэмцээнийг эс тооцвол бусад төрөлд насны ангилал зааж өгөхгүй болохоор өрсөлдөөн нэлээд ширүүн явжээ. Орон нутаг анх удаа зохион байгуулсан роботын тэмцээний санаачилгыг Монгол робот сонирхогчдын холбооны өөр нэгэн салбарыг үүсгэн байгуулсан Батзаяа гэдэг хүн анх гаргажээ.
Тэрбээр хөдөө орон нутагт тэмцээн зохион байгуулах зорилготой явсан ч түүнийг дэмжээд ажиллах хувь хүн, албан байгууллага хараахан гараагүй байна. Харин “Орхон Эмпати” сургуулийн захиргааны зүгээс түүнтэй уулзаж, ажилтай нь нэгбүрчлэн танилцсаны үндсэн хамтарч ажиллахаар болжээ. Аравдугаар сарын эхээр болсон уг яриа сарын сүүлийн хоёр долоо хоногт албажсан байна. Улмаар “Орхон Эмпати” сургуулийн зүгээс тэмцээнийг зохион байгуулах заал, оролцогчдыг байрлуулах байраар хангаж, ерөнхий ивээн тэтгэгчээр оролцсон юм байна.
Хоёр өдрийн турш зохион байгуулсан уг тэмцээний хамгийн залуу оролцогч нь есөн настай. Эрдэнэт хотын Орос 19 дүгээр сургуулийн сурагч тэрбээр Лего сумо роботын төрөлд амжилттай оролцож хоёрдугаар байр эзэлсэн байна. Бусад төрөлд насны ангилал байхгүй учир бага ангийн сурагчдаас эхлүүлээд дунд, ахлах, их, дээд сургуулийн оюутнууд төдийгүй 35-40 насны инженерүүд хүртэл оролцжээ.
“Хүүхдийн зохион бүтээх ур чадварыг багаас нь хөгжүүлэх нь чухал. Эмпати сургуулийн сургалтын хөтөлбөрийн нэг цөм нь энэ” гэдгийг “Орхон Эмпати” сургуулийн захирал О.Энх-Амгалан онцолсон. Тэрбээр “Бидний хувьд зөвхөн академик мэдлэг олгохоос гадна чадварыг нь хамт суулгахыг зорьдог. Чадвар гэдэг нь мэдлэгт суурилдаг. Түүнийг бүтээлч байдлаар суулгах ёстой. Чадвартай, мэдлэгтэй иргэнийг нийгэмд бэлдэж гаргая. Зөвхөн ерөнхий боловсрол мэдлэг авахаас гадна их, дээд сургуульд орохдоо чадвартай, мэдлэгтэй болох стратеги баримталж байгаа юм” гэв. Үнэхээр ч тийм. Ерөнхий боловсролын сургуульд дан ганц суурь мэдлэг олгоод зогсохгүй бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх чухал. Дэлхий нийтийн чиг хандлага ч тийш чиглэх болоод удаж байна.
Улмаар тэрхүү чадварыг эзэмшүүлэх, бүтээлч сэтгэлгээг багаас нь хэвшүүлэх зайлшгүй нэг шаардлага нь робот хөгжүүлэлт гэдгийг хаа хаанаа хүлээн зөвшөөрөх болсон цаг. Бээжин, Европ, Өмнөд Америкийн орнуудад “Robotech” нэрийн дор тэмцээн зохион байгуулж, түүндээ ач холбогдол өгдөг болсон нь үүний нэгээхэн жишээ. Технологид суурилсан мэдлэгийг багаас нь суулгаж гэмээн хүүхдийн төсөөлөн бодох чадвар нэмэгддэг гэдэг.
Байгалийн шинжлэх ухааны болон технологийн хичээлийг нийлүүлээд бүтээл гаргаж байна гэдэг нь асар их хүч, хөдөлмөр мэдлэг шаарддаг. Суралцагч хүүхдүүдээ тэр хэмжээний мэдлэгийг олгох нь “Эмпати” сургуулийн нэг онцлог гэдгийг энд тодотгох хэрэгтэй. Энэ хүрээнд хөдөө орон нутагт “Robot Challenge Erdenet 2019” тэмцээнийг анх удаа зохион байгуулсан хэрэг.
Энгийгээр тайлбарласан олон улсын “Робокон” тэмцээний жижигрүүлсэн хувилбар гэсэн үг. “Робокон”-ыг пирамид гэж үзвэл түүнийг суурь “Robot Challenge” юм. Энэхүү санаачилга зөвхөн Эмпати сургуулиар хязгаарлагдахгүй бусад сургууль ач холбогдол өгөөд явбал, чадварлаг үеийг бэлдэх суурийг тавих учиртай гэдгийг О.Энх-Амгалан захирал хэлнэ лээ.
Монгол Улсад 18 дахь удаагийн “ABU Robocon 2019 Mongolia” олон улсын роботын тэмцээнийг анх удаа зохион байгуулсан нь саяхан. Тэмцээнд Монгол Улсын хоёр баг оролцсоноос ШУТИС-ийн Мэдээлэл, Холбооны Технологийн Сургуулийн “Их өртөө” баг тэргүүн байрт шалгарсан нь түүхэн амжилт болсон билээ. Харин энэхүү амжилтыг буухиалах, улам ахиулах үндэс нь ерөнхий боловсролын сургуулиас эхлэх. Эмпати сургуулийнхан манлайлж, үлгэрлэж байна. Уг сургууль технологийн чиглэлээр хичээл заадаг Энэтхэг багштай юм билээ. Тэрбээр сумогийн татамигаа /робот/ аваад боломжтой гэсэн сургуулиудаар явж үзүүлдэг аж. Зорилго нь сурагчдадаа багаас нь технологийн мэдлэг, түүнээс улбаалсан чадварыг эзэмшүүлэх дадалтай болгох гэнэ.
Үнэхээр ч аж үйлдвэрийн IV хувьсгал эхэлсэн энэ цаг үед технологийн хурдацтай хөгжил хүссэн ч, эс хүссэн ч биднээс цаг үетэйгээ хөл нийлүүлэн алхахыг шаардаж буй ч Эрдэнэт хотод зохион байгуулсан тэмцээний үр дүнгээр ийнхүү суурийг нь тавьжээ. Уламжлал болгон зохион байгуулахаар төлөвлөсөн уг тэмцээнд ирэх жилээс Хөвсгөл, Говь-Алтай зэрэг аймгаас оролцох боломжтой болно. Цаашлаад баруун бүсийг хамарсан томоохон тэмцээн болохыг үгүйсгэхгүй. Ямар ч байсан ийм нэгэн жишгийг “Орхон Эмпати” сургуулийнхан тогтоогоод байна. “Бидний хийж байгаа ажил, зөвхөн тэмцээн зохион байгуулснаар хязгаарлагдахгүй. Улс үндэстнээрээ мэдлэг түгээх зорилготой чухал” гэдгийг О.Энх-Амгалан захирал онцолсныг энд тодотгоё.
С.Сүлд
Тэмцээнд үзүүлсэн оролцсон баг, гаргасан амжилтын дурдвал:
Радио удирдлагатай сумо робот төрөлд 14 баг оролцсоноос:
I байр – Механик тээврийн сургуулийн ProMech клубийн баг (Олон улсын эрх)
II байр -Механик тээврийн сургуулийн X`Elect баг
Тэмцээний Автомат удирдлагатай сумо робот төрөлд 7 баг оролцсоноос:
I байр – Механик тээврийн сургуулийн ProMech клубийн баг (Олон улсын эрх)
II байр - Механик тээврийн сургуулийн “Master Sumo” баг
Тэмцээний Мини сумо робот төрөлд 13 баг оролцсоноос:
I байр – Орхон аймгийн Маргад сургуулийн “Маxium” баг
II байр – Төмөр замын дээд сургуулийн баг
III байр – ШУТИС-ийн Механик тээврийн сургуулийн “W Robot” баг
Тэмцээний Лего сумо робот төрөлд 38 баг оролцсоноос:
I байр – Улаанбаатар хотын 1 дүгээр сургуулийн баг
II байр – Орхон аймгийн 19 дүгээр сургуулийн баг
III байр – Улаанбаатар хотын Монгол тэмүүлэл сургуулийн баг
Тэмцээний зураас дагагч робот төрөлд 51 баг оролцсоноос:
I байр – Увс аймгийн 1 дүгээр сургуулийн баг
II байр – Шинэ Монгол технологийн сургуулийн баг
III байр – Өсвөрийн зохион бүтээгчдийн лаборатори ахлах сургуулийн багууд шалгарчээ.