зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.09.06
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлс

2020-1-10
0
ЖИРГЭХ

Монгол Улсын мөнгөн дэвсгэртийн чадвар нь бусад улсын валюттай хэрхэн харьцаж чангарч байгаагаар тодорхойлогдоно. Валютын ханш гэдэг бол нэг улсын мөнгөн нэгжийг нөгөө улсын мөнгөн нэгжтэй харьцуулсан харьцаа юм. Энэ харьцаанаас бидний Монгол төгрөг, АНУ-ын нэг ам.доллартай хэрхэн тэнцэж байгаагаар долларын ханшийг ойлгодог. Ам долларын ханш 2012 оноос хойш өссөөр байгаа бөгөөд 2020 оны 1-р сарын 8-ны байдлаар 2,737.43 төгрөгт хүрсэн байна. Он гарсаар валютын ханшид төдийлөн өөрчлөлт ороогүй. Харин өнгөрсөн онд ам.долларын ханш 3.4 хувиар өссөн. Тэгвэл Монгол төгрөг чангарч сулархад, валютын ханш буурч өсөхөд яг ямар хүчин зүйлс нөлөөлдөг вэ гэдгийг авч үзье.

АЛТ

Алт нь шууд валютаар арилжаалагддаг учир валютын нөөцийг нэмэгдүүлэх хамгийн чухал үнэт металл юм. Монголбанкнаас алт худалдан авалтыг нэмэгдүүлэх зорилтын хүрээнд шат дараатай олон арга хэмжээ авч ажилласны үр дүнд алт тушаалт 2018 онд түүхэндээ байгаагүй  өндөр хэмжээнд буюу 21.9 тоннд хүрч байв. Ингэхдээ Монголбанк нь Лондонгийн үнэт металлын захын үнээр иргэд, аж ахуйн нэгжүүдээс алтыг худалдан авч байсан нь ч түлхэц болж байж. Харин АМНАТ-ын хувь хэмжээг нэмэгдүүлснээр алт тушаалтын хувь, хэмжээ буурч, 2019 онд нийт 15.2 тонн үнэт металл худалдан авчээ. Энэ үзүүлэлт нь өмнөх жилүүдтэй харьцуулхад бууралттай тоо ч гэлээ валютын нөөцөд эерэгээр нөлөөлж, улмаар гадаад валютын нөөцийг мөн л түүхэн дээд хэмжээнд нь буюу 4,2 тэрбум ам.долларт хүргээд байна. Гадаад валютын нөөц нь аливаа улсын эдийн засгийн дархлаа болж байдаг. Аливаа улс хэр хэмжээгээр гадаад валютын нөөцөө нэмэгдүүлж чадна, төдий хэмжээгээр гадны болон дотоод сөрөг савлагаанаас эдийн засгаа тогтвортой барих дархлааг бүрдүүлдэг.

ДЭЛХИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙН НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ

Дэлхийн нийт эрэлт, нийлүүлэлт нь ханшинд нөлөө үзүүлдэг. 2020 онд дэлхий даяар эдийн засгийн өсөлт багахан буурсан байдалтай байгаа. Тухайлбал, манай улсын худалдааны гол түнш орон болох БНХАУ-ын эдийн засгийн өсөлт манай улсын эдийн засагт ихээхэн хамааралтай байдаг. ОУВС, Дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банк тэргүүтэй олон улсын санхүүгийн донор байгууллагууд БНХАУ-ын эдийн засаг хумигдах эрсдэл өндөр хэвээр байгааг анхааруулж буй. Дэлхийн банкны таамаглалаар Хятадын эдийн засгийн өсөлт 2020 онд үргэлжлэн саарч, 5.9 хувьд хүрэх магадлалтай гэж үзжээ. Гэвч том эдийн засгийн хувьд 5.9 хувь гэдэг бол ихээхэн өндөр үзүүлэлт юм.  Тэгвэл ОХУ-ын эдийн засаг 2018 оноосоо 2019 он нь бууралттай байсан. Харин 2020 онд 1.6 хувийн өсөлттэй байх төлөвтэй байгаа бөгөөд өмнөх оноосоо илүү гарах эерэг хүлээлттэй байна. Цаашдаа ч энэ өсөлт тогтвортой нэмэгдэнэ гэж шинжээчид харж байна. Түүнчлэн манай улсын гурав дахь том худалдааны түнш болох евро бүсийн эдийн засаг 2020 онд 1 хувийн өсөлттэй байж, буурахаар байгаа юм. Харин Монгол Улсын хувьд 2019 оны 3-р улирлын байдлаар 6.3 хувийн өсөлттэй байна.

ТҮҮХИЙ ЭДИЙН ХАНШ

Монгол Улс уул уурхайн гол экспортлогч улс учраас түүхий эдийн ханш өсөх нь бидний валютын орох урсгалыг нэмэгдүүлдэг сайн талтай юм. Дэлхийн зах зээл дээрх 1 унц алтны дундаж үнэ 2019 оны 11 дүгээр сард 1,470 ам.долларт хүрч, өмнөх оны мөн үеэс 20%-иар өссөн хэдий ч өмнөх сараас 1.7%-иар буурсан байна. “А” зэрэглэлийн цэвэршүүлсэн зэс болон төмрийн хүдрийн дундаж үнэ тайлант сард харгалзан 5,860; 85 ам.долларт хүрч өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад зэс 5%-иар буурсан бол төмрийн хүдэр 16%-иар өссөн, зэс өмнөх сараас 1.8%- иар өссөн бол төмрийн хүдэр өмнөх сараас 4%- иар буурлаа. Чулуун нүүрсний экспортын хилийн үнэ 11 дүгээр сард 80 ам.долларт хүрч өмнөх оны мөн үеэс 8%-иар өссөн бол өмнөх сараас 5%-иар буурсан зэрэг  үзүүлэлттэй байна.

ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ, ЗЭЭЛ, ТУСЛАМЖ, ГАДААД ХУДАЛДАА

Монгол Улсын Засгийн газраас Олон Улсын Валютын Сантай хамтран хэрэгжүүлж буй “Өргөтгөсөн Санхүүжилтийн Хөтөлбөр”-ийн хүрээнд донор байгууллагуудаас Монгол Улсын Засгийн газарт 2019 онд нийт 200 сая ам.долларын санхүүжилтийг олгосон. Тухайлбал, 2019 оны 12 дугаар сард Азийн Хөгжлийн Банк 100 сая ам.доллар, 2020 оны 1 дүгээр сарын 3, 6-ны өдрүүдэд Дэлхийн банкнаас нийт 100 сая ам.доллар орж ирлээ. Монгол Улсын гадаад худалдааны ашиг 2019 оны эхний 11 сард 1.5 тэрбум долларт хүрч өслөө. Ийнхүү гадаад худалдааны ашиг нэмэгдсэн нь гадаад валютын албан нөөц (ГВАН) хуримтлагдахад эерэгээр нөлөөлж байна.

АЯЛАЛ ЖУУЧЛАЛ

Аялал жуулчлалын салбар нь валютын орох урсгалыг дэмждэг бас нэгэн чухал салбар юм. 2018 оны байдлаар төсөвт 596 сая орчим ам.доллар буюу 1.5 их наяд гаруй төгрөгийн орлого бүрдүүлж, эдийн засгийн гол тулгуурын нэг гэдгээ харуулсан. Өнгөрсөн жил буюу 2019 онд Монгол Улсад нийт 577,300 жуулчин иржээ.

ИРГЭДИЙН ХҮЛЭЭЛТ

Валютын ханш нь зах зээлд оролцогчдын хүлээлтээс шалтгаалан гадаад валютын эрэлт, нийлүүлэлт өөрчлөгдөж байдаг тул богино хугацаанд валютын ханшид хүлээлтийн хүчин зүйлс нөлөөлдөг. Оновчтой, зөв хүлээлт бүрэлдэхэд санхүүгийн мэдлэгээ нэмэгдүүлж, зах зээлийн мэдээллийг баттай эх сурвалжаас шуурхай авах, түүнийг боловсруулах чадвар чухал.

Дээрх гол хүчин зүйлс нь валютын ханшинд нөлөө үзүүлж байдаг юм. Валютын ханш огцом хэлбэлзсэн, эсвэл хэлбэлзэх дарамт зах зээлд үүссэн тохиолдолд Төв банкнаас ханшийн огцом хэлбэлзлийг зөөлрүүлэх, саармагжуулах зорилгоор гадаад валютын дуудлага худалдаагаар дамжуулан валют худалдах, худалдан авах үйл ажиллагааг явуулдаг. Иймд төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш нь макро эдийн засгийн суурь нөхцөлтэй нийцтэй, уян хатан тогтох зарчмыг Монголбанк баримталдаг байна.

Д.Баттуул

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
"Есдүгээр сарын 01" дэлхийн түүхэнд ямар өдөр вэ?
В.Путин эв найрамдлын эсрэг "салаавч" гаргав уу?
23 настай этгээд сүмд зэвсэгт хадлага хийсний улмаас хоёр хүүхэд нас барж, 17 хүн шархаджээ
200 км/цагийн хурдтай "Кажики" хал салхи Вьетнамын ард түмнийг айлгаж байна
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан БНКУ-ын Ерөнхийлөгч К.Токаевт бараалхав
    5 цаг 0 мин
  • Монгол Казахстан хоёр улсын хэлэлцээний үр дүнд шинжлэх ухаан, технологи, сансар судлалын хөгжлийг эрчимжүүлнэ
    5 цаг 4 мин
  • Авто машингүй өдрөөр зах, худалдааны төвүүд ажиллахгүй
    8 цаг 43 мин
  • М.Энхжаргал ялалт байгууллаа
    8 цаг 46 мин
  • Австралийн төрийн тэргүүн Саманта Мостин Монголын талаар юу хэлэв?
    9 цаг 15 мин
  • Улсын Их Хурлын шийдвэрийн биелэлтийг хуулийн хугацаанд тайлагнах ёстойг анхаарууллаа
    9 цаг 21 мин
  • Амралтын өдрийн жор: Амттай wrap
    9 цаг 27 мин
  • Улаанбаатарт 13 градус дулаан байна
    9 цаг 31 мин
  • Монгол Улсын Засгийн газар болон "Газпром" НХН хоорондын хамтран ажиллах тухай санамж бичигт гарын үсэг зурлаа
    Өчигдөр 17 цаг 48 мин
  • Төрийн банк “Тогтвортой өсөлт, хамтын түншлэл” арга хэмжээг зохион байгууллаа
    Өчигдөр 17 цаг 41 мин
  • ТАНИЛЦ: Явган зорчигчдод зам тавьж өгөөд баруун эргэх 11 уулзвар
    Өчигдөр 17 цаг 38 мин
  • С.Амарсайхан: Франц улстай Онцгой байдлын салбарт хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлнэ
    Өчигдөр 17 цаг 27 мин
  • “Автомашингүй өдөр” энэ сарын 13-нд болно
    Өчигдөр 17 цаг 10 мин
  • Ирэх сараас МИАТ ТӨХК Баянхонгор чиглэлд нислэг үйлдэнэ
    Өчигдөр 17 цаг 02 мин
  • Толгойт хотыг орон сууцжуулах газар чөлөөлөлт эхэллээ
    Өчигдөр 16 цаг 52 мин
  • Э.Бат-Амгалан: Барилгын салбарын 100 жилийн ойг салбарын хөгжил, шинэчлэлийн стратегийн эргэлтийн цэг болгоно
    Өчигдөр 16 цаг 50 мин
  • П.Баярцэнгэл: Аавдаа өгсөн амлалтаа маргааш биелүүлэх гэж байгаадаа баяртай байна
    Өчигдөр 16 цаг 36 мин
  • Ерөнхий сайд Г.Занданшатар “Газпром” НХН-ийн Удирдах зөвлөлийн дарга А.Б.Миллерийг хүлээн авч уулзлаа
    Өчигдөр 16 цаг 27 мин
  • Ө.Сумъяабаатар: БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Засгийн газрын тэтгэлэгт Баянгол дүүргээс 10 хүүхэд тэнцсэн
    Өчигдөр 16 цаг 27 мин
  • А.Амартүвшин: Сандал, ширээ байхгүйн улмаас 5-6 мянган хүүхэд сургууль, цэцэрлэгтээ явж чадахгүй байна
    Өчигдөр 15 цаг 32 мин
  • Хүүхдийн төлөө Үндэсний зөвлөлийн хуралдааны үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс ОНЦЛОХ 15 эшлэл
  • Монголоор дамжин өнгөрөх "Сибирийн хүч-2" хийн хоолойн тухай та юуг мэдэх ёстой вэ?
  • БАРИМТ: Дэлхийн анхны "дархан цаазат" газар буюу Богдхан уулыг тахиж ирсэн түүх
  • БАРИМТ: Дорнодын өргөн талаас Төв цэнгэлдэхийн тайзнаа...
  • Шинэ Зеландын Парламентын Төлөөлөгчдийн танхимын дарга Жерард Браунли гэж хэн бэ?
  • POETRY: Намрыг угтах найман шүлэг
  • 24 БАРИМТ: 15 жилийн дараа ДАШТ-д шөвгөрсөн Японы эмэгтэй шигшээ баг
  • ФОТО: Ардчилсан намын даргаар УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга О.Цогтгэрэл сонгогдлоо
  • А.Амартүвшин: Сандал, ширээ байхгүйн улмаас 5-6 мянган хүүхэд сургууль, цэцэрлэгтээ явж чадахгүй байна
  • БӨХ: Намрын улирлын нээлтийн барилдаан энэ сарын 13-нд болно
  • П.Баярцэнгэл: Аавдаа өгсөн амлалтаа маргааш биелүүлэх гэж байгаадаа баяртай байна
  • Австралийн төрийн тэргүүн Саманта Мостин Монголын талаар юу хэлэв?
  • ХОМ: Ардчилсан намын "шинэхэн" дарга О.Цогтгэрэл
  • "Rhyme" уран сайхны киног үзэх ТАВАН шалтгаан
  • Энэ сард ордуудын амьдрал хэрхэн өрнөх вэ?
  • Нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгийг 8.9 тэрбум төгрөгөөр арвижуулжээ
  • 2026 оны төсвийн төсөлд дүгнэлт өгөх нийцлийн аудитыг эхлүүлжээ
  • Д.Баттүвшингийн удирддаг Хөтөлийн “Цемент шохой” ТӨХК-ийн ашиг 564 дахин буурчээ 
  • Монголбанк 8 дугаар сард 690.1 кг үнэт металл худалдан авлаа
  • Г.Занданшатар: Уул уурхай, нүүрс, алтны үнэ өсөхөөр л дагаад урсгал зардлаа нэмдэг жишгийг халснаараа хэмнэлтийн төсөв боллоо
  • Монголоор дамжин өнгөрөх "Сибирийн хүч-2" хийн хоолойн тухай та юуг мэдэх ёстой вэ?
  • "Rhyme" уран сайхны киног үзэх ТАВАН шалтгаан
  • БАРИМТ: Дэлхийн анхны "дархан цаазат" газар буюу Богдхан уулыг тахиж ирсэн түүх
  • 24 БАРИМТ: 15 жилийн дараа ДАШТ-д шөвгөрсөн Японы эмэгтэй шигшээ баг
  • БАРИМТ: Дорнодын өргөн талаас Төв цэнгэлдэхийн тайзнаа...
  • А.Амартүвшин: Сандал, ширээ байхгүйн улмаас 5-6 мянган хүүхэд сургууль, цэцэрлэгтээ явж чадахгүй байна
  • Шинэ Зеландын Парламентын Төлөөлөгчдийн танхимын дарга Жерард Браунли гэж хэн бэ?
  • POETRY: Намрыг угтах найман шүлэг
  • ФОТО: Ардчилсан намын даргаар УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга О.Цогтгэрэл сонгогдлоо
  • П.Баярцэнгэл: Аавдаа өгсөн амлалтаа маргааш биелүүлэх гэж байгаадаа баяртай байна
  • ХОМ: Ардчилсан намын "шинэхэн" дарга О.Цогтгэрэл
  • Хүүхдийн төлөө Үндэсний зөвлөлийн хуралдааны үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс ОНЦЛОХ 15 эшлэл
  • Нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгийг 8.9 тэрбум төгрөгөөр арвижуулжээ
  • 2026 оны төсвийн төсөлд дүгнэлт өгөх нийцлийн аудитыг эхлүүлжээ
  • Ө.Сумъяабаатар: БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Засгийн газрын тэтгэлэгт Баянгол дүүргээс 10 хүүхэд тэнцсэн
  • Монголбанк 8 дугаар сард 690.1 кг үнэт металл худалдан авлаа
  • Г.Занданшатар: Уул уурхай, нүүрс, алтны үнэ өсөхөөр л дагаад урсгал зардлаа нэмдэг жишгийг халснаараа хэмнэлтийн төсөв боллоо
  • "Хүүхдүүдэд илгээсэн захидал бол зөвхөн Г.Занданшатарынх биш, Засгийн газрын захидал" гэв
  • Д.Баттүвшингийн удирддаг Хөтөлийн “Цемент шохой” ТӨХК-ийн ашиг 564 дахин буурчээ 
  • У.Хүрэлсүх: Монгол, Австралийн хооронд шууд нислэг үйлдэж эхэлснээр аялал жуулчлал, бизнесийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлнэ
24 баримт
  • Австралийн төрийн тэргүүн Саманта Мостин Монголын талаар юу хэлэв?
  • А.Амартүвшин: Сандал, ширээ байхгүйн улмаас 5-6 мянган хүүхэд сургууль, цэцэрлэгтээ явж чадахгүй байна
  • 24 БАРИМТ: 15 жилийн дараа ДАШТ-д шөвгөрсөн Японы эмэгтэй шигшээ баг
  • Монголоор дамжин өнгөрөх "Сибирийн хүч-2" хийн хоолойн тухай та юуг мэдэх ёстой вэ?
  • БАРИМТ: Дэлхийн анхны "дархан цаазат" газар буюу Богдхан уулыг тахиж ирсэн түүх
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК