“УИХ-ын 2020 оны сонгууль болох уу, хойшлох уу” гэж мэр сэр яриад эхэлж байлаа. Ийм хүнд тахлын үед бараг л явагдахгүй байх гэж байтал өчигдөр гэнэт улс төр амилж, сонгууль тойрсон бужигнаан өрнөөд эхэллээ. “Популист амлалт өглөө”, “4 сарын 1 болчихсон юм уу”, “Ингэж попрохоо боль”, “Судалгаагүй амлалт байна”, “Тэр үед нь доллар хэдэн төгрөг болчихоод бид 3-5 сая төгрөгийн цалин авах вэ”, “Сонгуулийн солиорол”, “Намууд үлгэр ярьж байна” гэх мэтийн дүгнэлт, байр сууриуд цахим сүлжээг эзэллээ.
Яасан гэтэл, өчигдөр буюу 2020 оны гуравдугаар сарын 24-нд улс төрийн томоохон, нам эвслүүд ҮАГ-т мөрийн хөтөлбөрөө хүргүүлсний дараа мэдээлэл хийж, тэрийг нь дагасан шуугиан дэгдсэн нь энэ аж.
Учир юу хэмээвээс УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийн 38.5-д “Сонгуулийн жилийн гуравдугаар сарын 25-ны өдрөөс өмнө сонгуульд оролцох нам, эвслүүд мөрийн хөтөлбөрөө аудитын байгууллагад хүргүүлэх”-ээр заасан. Үүний дагуу улс төрийн нам, эвслүүд мөрийн хөтөлбөрөө Үндэсний аудитын газарт хүргүүлжээ.
УИХ-ын сонгуульд оролцох хэдэн нам, эвсэл мөрийн хөтөлбөрөө өгснийг өнөөдөр ҮАГ-аас мэдээлэх юм байна.
Юутай ч АН, МАХН хөтөлбөрөө өгчээ. Учир нь дуулиан шуугиан тариад байгаа гол зүйлүүд нь АН, МАХН-ын мөрийн хөтөлбөр дэх зорилт, намын төлөөллүүдийн хэлсэн үгс болоод байгаа юм.
АН-ын хувьд 2020 оны “Монгол өрх-Хөгжлийн бодлого” нэртэй мөрийн хөтөлбөр боловсруулжээ. УИХ-ын гишүүн, Ардчилсан намын дэд дарга З.Нарантуяа энэ талаар “ Манай намын мөрийн хөтөлбөрийн гол чиглэл нь монгол айл өрх бүрийн амьдралын чанарт эрс өөрчлөлт гаргаж, эдийн засгийн өсөлтийг авч ирэх хөгжлийн хөтөлбөр гэж тодорхойлж байгаа. Бид иргэдийн цалингийн доод түвшнийг гурван сая төгрөгт хүргэнэ. Иргэдийг үнэгүй орон сууцаар хангахыг урьтал болгохгүйгээр хөдөлмөрийн үр шимээр хамгийн тохилог орон сууцыг худалдан авах орлогыг бий болгохыг зорьсон” гэжээ.
Мөн МАХН, ИЗНН, МУНН хамтарсан “Та бидний эвсэл” мөрийн хөтөлбөрөө Үндэсний аудитын газарт өгсний дараа Нийслэлийн МАХН-ын дарга, “Та бидний эвсэл”-ийн дэд дарга Э.Эрдэнэжамъян хэлэхдээ “Эвслийн гол зорилго нь монгол хүний дундаж цалинг таван сая төгрөгт хүргэх зорилт дэвшүүлсэн. Өрх бүрийг орон сууцтай болгох хөтөлбөрийг бид өнгөрсөн жилээс эхлэн бүтэн жил явуулж судалгаа хийсэн. “Өргүй Монгол” хөдөлгөөнийг мөн өнгөрсөн жилээс зохион байгуулж бүртгэл явуулсан” гэлээ.
Харин МАН-ынхан мөрийн хөтөлбөрөө боловсруулж батлахдаа “Монгол улсын Тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал-2030”, “Алсын хараа 2050” Монгол улсын урт хугацааны хөгжлийн үзэл баримтлалын төсөл зэрэг бодлогын баримт бичгүүдийг үндэс болгосон гэлээ.
Мөрийн хөтөлбөртөө дээрх нам, эвслийнхтэй ижил агуулгатай анхаарал татсан зүйл нь нийгмийн даатгалын сангаар дамжуулж орон сууцжуулах ажлыг хийнэ. Үүнийг Сингапурын туршлагаар хэрэгжүүлнэ гэв. Мөн энэ нь “Алсын хараа 2050” хөтөлбөрт тусгагдсан байна.
Сингапурын иргэдээ орон сууцжуулсан тухайд товч дурдахад хувьд тус улс нь нийгмийн даатгалын сангаар хуримтлал үүсгэж, хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн иргэдээ орон сууцжуулсан байна. Өнөөдөр Сингапур улсын нийт иргэдийн 90 хувь нь орон сууц эзэмшдэг. Тэднийх нь 82 хувь Нийгмийн даатгалын хуримтлалын сангаас орон сууцны санхүүжилт авсан байдаг байна. Сингапурчууд нийгмийн даатгалын тогтолцоог бүрдүүлж буй хуримтлалын сан үүсгэсэн. Энэ сандаа бүрдсэн мөнгийг иргэн бүрийн нэр дээрх хуримтлалын дансанд шилжүүлдэг. Тэрхүү хуримтлалын дансыг энгийн зориулалтын данс, эрүүлийг хамгаалах данс, тусгай зориулалтын дансуудад хуваарилна. Энгийн зориулалтын данснаас нь тухайн иргэний орон сууцыг санхүүжүүлдэг байна.
“Алсын хараа-2050” хөтөлбөрт ч Орлогод нийцсэн орон байр зорилт гэсэн бүлэг бий. Түүндээ “ Худалдан авах чадварт нийцсэн өртөгтэй орон сууцны хэрэгцээг хангахад чиглэгдсэн хуримтлалтай дүйцүүлэх хөрөнгө оруулалт, хөнгөлөлтийн санг (matching fund, central provident fund) хослуулсан ипотекийн зээлийн уян хатан, олон хувилбарт бодлогыг хэрэгжүүлнэ” гэх зэргээр заажээ.
Ийн “нойрсож” байсан сонгогчдоо нам, эвслүүд нь нэг л өдөр сэрээлээ. Ингэхдээ өндөр цалин, үнэгүй орон сууц амласан, цочир сонин “бэлэг”-нүүдтэй мөрийн хөтөлбөр бэлдэж амыг нь ангайлгав. Гэвч олон нийт хэнийх нь бодитой, хэнийх нь үлгэр болохыг ялгаж салгаж байр сууриа илэрхийлж байгааг дээр дурдсан билээ.
С.Сүлд