Франц, Итали, Испани зэрэг улсуудад COVID-19 халдварын улмаас олон мянган иргэн амь насаа алдаад байна. Испани улсад Монгол Улсын 2000 гаруй иргэн суралцаж, ажилладаг. Эдгээр иргэдийн хувьд өөрийн болоод үр хүүхдүүдийнхээ амь нас, эрүүл мэндийг бодвол Монгол руугаа буцмаар байна. Гэвч эрсдэл өндөртэй улс орноос эрсдэл дагуулж очихыг хүсэхгүй байна. Гэхдээ ядаж үр хүүхдүүдээ эх оронд нь буцаах юмсан гэдэг хүсэлтэй байгааг Испаин улсад оршин суугаа Монгол Улсын иргэн Б.Наранбаатар хэлсэн юм. Ингээд түүнтэй цөөн хором ярилцсанаа хүргэе.
-Испани улсад коронавирусний тархалт өндөр байгааг ДЭМБ-аас мэдээллээ. Тус улсад амьдарч байгаа иргэдийн хувьд нөхцөл байдал ямар байна вэ. Та бүхэн өөр хоорондоо хэр холбогдож байна уу?
-Бид сошиалаар холбогдож мэдээллээ солилцож байна. Энд оршин суудаг монгол иргэдийн хувьд Испани улсын Засгийн газраас гаргасан дүрэм, журмыг дагаж мөрдөж хариуцлагатай байгаа.
-Испанид 2000 гаруй монгол иргэн ажиллаж, суралцдаг гэсэн. Эдгээрийн дундаас эх орон руугаа буцах хүсэлт гаргасан иргэн бий болов уу?
-Одоогоор буцах хүсэлт гаргасан хүн байхгүй. Харин аялалаар ирээд хорионд орсон 19 хүн бий. Иргэдийн хувьд Испанид халдвар өндөр байгаа учир Монголдоо эрсдэл дагуулж очоод яах вэ гэсэн байх суурьтай байна лээ. Ихэнх нь шүү. Харин зарим нь ядаж хүүхдээ нутаг буцаах юмсан гэж байгаа харагдсан.
-Аялалаар очоод хорионд орсон иргэд буцах хүсэлтээ Франц дахь Элчин сайдын яаманд гаргасан юм болов уу?
-Элчин сайдын яаманд хүсэлт гаргах анкет гаргасан гэсэн мэдээлэл бий.
-Халдварын тархалт Испанийн эдийн засагт хэр хүндрэл үүсэж байна вэ. Ажил хийдэг гадаад иргэд ажлын байраа алдахгүй байх, орлоггүй болохгүй гэсэн баталгаа гаргаж өгсөн юм болов уу?
-Халдвар ѳдрѳѳс өдѳрт хурдацтай тархаж байна. Энд гадаад, дотоод гэлтгүй бүх иргэн адил тэгш эрхтэй байдаг. Ажлын байраа алдах тохиолдол их бий. Испани улсад өнөөдрийн байдлаар 302 мянга 365 хүн халдварт өвчний улмаас ажлийн байраа бүр мѳсѳн алдсан. Энэ дунд Монгол хүн ч бий. Харин ажлын байрны түр чѳлѳѳлөлт гэсэн заалтанд 1.5 сая хүн хамрагдсан. Эдгээр хүн энэ хорио тавигдахаар ажилдаа буцаж орох нѳхцѳлтэй. Мѳн Засгийн газраас энэ сараас эхлэн иргэдийг, ажлын байрнаас халж болохгүй гэсэн шийдвэр гаргасан. Испани, Франц, Итали зэрэг улсуудад үнэхээр хүнд цаг үе тулгараад байна.
-Нас баралт маш өндөр байна. Испанид ажиллаж амьдардаг иргэдийн сэтгэл санаа хэр байна вэ?
-Хэцүү шүү дээ. Испани улс одоогоор 10 мянган иргэнээ алдаад байна. Ѳглѳѳ босоход л олон зуун хүн үхсэн мэдээ угтаж байна. Аймшигтай. Бидэнтэй л адилхан хүний эмээ, ѳвѳѳ, аав ээж, ах эгч нь амь үрэгдэж байна.
Хамгийн эмгэнэлтэй нь эдгээр хүмүүсийг тусгаарласнаас хойш хэн нь ч хайртай хүмүүстэйгээ дахиж уулзаж чадаагүй. Цаг үргэлж битүүмжилсэн хувцастай эмч нартай өдөрт гуравхан удаа уулзаад л тэдний гар дээр ѳнгѳрч байна.
Үрэгдсний дараа улсын зардлаар чандарлаж, үнсийг нь үгүй хийж байна. Эмч ажилчид хүрэлцэхгүй, амрах завгүй ажилж байна. Испани улс даяар эмч, сувилагч, асрагчийн мэргэжилтэй хүн бүрийг сайн дураараа ажиллахыг уриалан дуудаж байна. Тэтгэвэрт гарсан ажилтнуудаа хүртэл авч ажиллуулаад ч хүн хүрэлцэхгүй байгаа гэсэн. Эмнэлэг даацаа дийлэхгүй болсон учир спорт цогцолборуудыг эмнэлгиин зориулалтаар ашигласан. Гэвч хүрэлцэхгүй байна. Ѳнѳѳдрѳѳс цэргийн ангиудыг ашиглаж эхэлсэн.
Ядарч, цѳхѳрсѳн, итгэл найдвараа алдсан эмч эмнэлгийн ажилчид, хэн нэгнээ алдсан гэр бүл, хэзээ үхэхээ мэдэхгүй хэвтээ ѳвчтѳнүүд, хэзээ хэнээс халдвар авчих бол гэсэн айж сэрдсэн харц.
Ийм аймшигтай зүйлийн дунд Монгол Улсын нэгээхэн эд эс ширхэг нь болсон бид үлдсэн. Гэхдээ биднийг ирээд аваач гэж гуйхгүй. Улсынхаа эдийн засгийг сөхрүүлж, ард иргэдээ эрсдэлд оруулахыг хүсэхгүй байна. Тиймээс монголчууд минь дор бүрнээ ухамсартай, хариуцлагатай байгаарай гэж захимаар байна.
-Маш харамсалтай. Та бүхэн эрүүл мэндээ сайн бодоорой. Ажилгүй болсны улмаас байрны түрээсээ төлж чадахгүй болсон монгол иргэд бий юү?
-Энэ хамгийн том асуудал болоод байна. Ихэнх иргэд авсан цалингаа түрээсийн тѳлбѳрт ѳгдѳг. Гэтэл одоо орлогогүй болсон учир яах учраа олохгүй сууж байна. Гэхдээ мөнгөгүй болчихлоо, нутаг буцая гэж хэлээгүй шүү. Испанийн Засгийн газраас гаргах шийдвэрийг хүлээж байна. Ѳнѳѳдѳр Засгийн газраас байрны түрээс болон хүнсний бараа худалдан авч чадахгүй болох эрсдэлтэй иргэдэд зориулж банкнаас хүүгүй зээл ѳгѳх шийдвэр гаргасан. Тус зээлийг хорио цээрийн дэглэм цуцлагдсанаас хойш зургаан сарын дотор барагдуулах нѳхцѳлтэй.
-Халдвар авсан монгол хүн байгаа юү. Эсвэл сэжигтэй тохиолдлоор бүртгэгдэж, тусгаарлагдсан?
-Азаар ийм зүйл тохиогүй байна.
-Ашгүй дээ. Испанид ойролцоогоор хэчнээн бага насны хүүхэд бий вэ. Ядаж хүүхдээ Монгол руугаа буцаах юм сан гэсэн хүн бий гэсэн. Ийм бодолтой хэр олон хүн байгаа юм бол?
-Испани улсад ойролцоогоор 400 орчим хүүхэд бий. Хүүхдээ буцаах юмсан гэж бодож явдаг, ингэж хүсэж байгаа эцэг, эхчүүд цөөнгүй бий. Харамсалтай нь тийм боломж даанч байхгүй шүү дээ. Элчин сайдын яамнаас Европоос Монгол иргэдээ татах шийдвэр хараахан гаргаагүй гэж мэдэгдсэн. Хэрвээ Монгол Улсын Засгийн газраас зорилтот бүлгийн иргэдийн авна гэвэл хамгийн түрүүнд хүүхдүүдээ өгч явуулах байх.
-Тэгэлгүй яах вэ. Үхтэл үр харам гэж үг байдаг шүү дээ. Та гэр бүлийнхэнтэй хамт амьдардаг байх аа?
-Тийм ээ. Би эхнэр, хүү хоёрын хамт амьдардаг. Энд ажиллаж амьдраад 16 жил болж байна. Манай ажил одоогоор зогсоогүй учир мужийнхаа холбогдох газраас зөвшөөрлийн бичиг авч хотоор чѳлѳѳтэй зорчиж байгаа. Гадуур шалтгаангүй явахыг бүр мөсөн хориглосон. Хууль, дүрэм их чанга. Хэрвээ зөрчвөл торгохоос эрлээд шоронд хорих заалттай.
-Хэрвээ нутаг буцаах шийдвэр гаргавал буцах уу?
-Яг хэлж мэдэхгүй байна. Гэхдээ хүүгээ өгч явуулах байх.
-Франц дахь Элчин сайдын яамтай хэр холбоотой байна вэ. Холбогдож чадаж байна уу?
-Миний хувьд байнга холбоотой байгаа. Франц дахь Элчин сайдын яам маш хариуцлагатай ажиллаж мэдээ мэдээллийг цаг тухай бүрт цахим хуудсаараа мэдээлдэг. Энэ боломжийг ашиглан Элчин сайдын яамны ажилчдадаа баярлаж байгаагаа илэрхийлье.
Ташрамд монголчууддаа хандаж хэлэхэд улсаас гаргасан дүрэм журмыг ухамсарлаж, дор бүрнээ дагаж мѳрдѳж, аюултай нөхцөл байдлыг даван туулна шүү гэж хэлмээр байна.
Г.Нацаг-Эрдэнэ
Сэтгэгдэл (26)