зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.02
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Загас агнуурын салбарт авлига өргөн хүрээ хамарч байна

2020-5-31
0
ЖИРГЭХ

Авлига нь загас агнуур, загасан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн нэмүү өртгийн сүлжээний томоохон асуудал юм. Авлигын үр дагавар нь хууль бус загас агнуурын асуудлаас илүү өргөн хүрээтэй, ноцтой юм. Загасан бүтээгдэхүүн нь хүн амын өдөр тутмын хэрэглээ болоод байна. Сүүлийн 60 жилийн хугацаанд дэлхийн хүн амд ноогдох загасны хэрэглээ 9.9 кг байснаас 19.2 кг болсон. Хүмүүс ихэнхдээ өөрийн газар нутагт байдаг загасыг хэрэглэдэг боловч олон хүн дэлхийн нөгөө өнцгийн загасыг идэх нь бий. Загасан бүтээгдэхүүний дэлхийн худалдааны эргэлт 1976 оноос 2010 онд жилдээ 3.9 хувь юм. Тус салбараас 60 сая хүн шууд, 70 сая хүн шууд бусаар орлого олдог. Энэ нь нөгөө талаас далай тэнгисийн усны нөөцийг хадгалах, ашиглахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Иймд бидний далай тэнгис, гол, мөрөн болон хүнсний хангамжийн сүлжээний таатай байдлыг хангахад загасны аж ахуйн үр ашигтай удирдлага ач холбогдолтой юм. Гэвч авлига үүсэх боломжууд нь загасны худалдаа, хэрэглээг ядуурлын эх сурвалж, тогтвортой байдлын аюул болгодог.

Гурван мэдэгдэхүүн

Загас агнуурын салбар дахь хууль бус, мэдэгдээгүй, зохицуулагдаагүй үйл ажиллагааны талаар судалгаа хийгдэж байсанч тус салбар дахь авлигын асуудал төдийлөн судлагдаагүй юм. Үүнээс гурван үндсэн асуудлыг тодруулж болно. Нэгдүгээрт, загасны аж ахуйн үе шат бүрт, эсхүл загасан бүтээгдэхүүний нэмүү өртөг бий болгох сүлжээнд авлигын олон төрөл оршиж буй талаар НҮБ-ын Мансууруулах бодис, гэмт хэрэгтэй тэмцэх албаны “Өмхийрсэн загас: загасны аж ахуй дахь авлигатай тэмцэх зөвлөмж” тайланд дурдсан байна. Хоёрдугаарт, хууль бус загас агнуураас авлигын үр дагавар илүү ноцтой юм. Өмнөд Африкаас эхлэн Номхон далайн арлууд хүртэлх газар нутгийн нөхцөл байдлаас үзэхэд авлига нь хууль сахиулах үйл ажиллагааг сулруулж, экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалахад хүндрэл учруулж, хууль бус үйл ажиллагааг өөгшүүлж, сайн засаглалыг сулруулж, загас агнуурын хамтарсан удирдлагын хууль ёсны байдлыг бууруулж байна. Түүнчлэн хүний наймаа, боолчлолд боломж үүсгэж байна. Гуравдугаарт, авлига нь зарчмын хувьд өөр юм. Нийтийн албан тушаалтнууд хувийн ашиг хонжооны зорилгоор хууль бус үйл ажиллагааг санаатайгаар үл тоох, эсхүл хөхүүлэн дэмжих нөхцөлд үүсдэг. Гэсэн хэдийч загас агнуурын хууль бус, мэдэгдээгүй, зохицуулагдаагүй үйл ажиллагаа, эсхүл авлига ч бай бүтцийн ижил төстэй сул талууд ажиглагддаг. Үүнд, хууль сахиулах үйл ажиллагааны хяналт сул, загас барих квот хэмжээний хориг, загасны нөөц буурсан зэргээс үүдэлтэй загас агнуурын аж ахуйнуудын ядуурал юм. Загас агнуурын салбар дахь авлигын асуудлыг ойлгохын тулд тус салбарын авлигын асуудлын талаарх олон улсын байгууллагуудын шинжлэх ухааны бүтээл, хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслийн мэдээлэл, тайлан зэргийг Лондонгийн Эдийн засгийн сургууль болон Аделайдын их сургуулийн эрдэмтэд судалжээ. Үйлдвэрлэлийн үе шат бүр дэх авлигын төрлүүдийн талаарх олон тохиолдлуудыг судалсан байна. Эдгээр нь авлига нэг цул зүйл,  нэг төрөл эсхүл нэг цаг үе/орон зайд бус гэдгийг харуулж байна. Авлига нь төрөл бүрийн зөвшөөрөл олгох, улс төрийн авлига, мөнгө угаах, татвараас залилан, хүний наймаа болон бусад асуудалд илэрч байна. Авлигын үйл ажиллагаа нь дэлхийн бөмбөрцөгийн өмнөд хэсэг, эсхүл хөгжингүй орнуудаар хязгаарлахгүй байна. Төрөл бүрийн зөвшөөрөл олгох, гэрээ, хэлцлийн эрх, мөнгө угаах, эсхүл татварын залилангийн асуудал зөвхөн хөгжингүй баян улсад төдийгүй ядуу орнуудад гарч байна. Үүнээс гадна дээрх үйл ажиллагаа нь орон нутгийн эсхүл үндэсний түвшнээс давж олон улсын хэмжээнд үр дагавар нь илэрч байна. Загас агнуурын үйл ажиллагааны авлигын асуудлыг нарийн судалснаар тэдгээрийг илрүүлэх ач тустай юм.

Шинэ хандлага

Загас агнуурын салбар дахь ноцтой авлигын асуудал нь үндсэн, зарим үед сул хэрэгждэг дүрмүүдээс давсан иж бүрэн авлигын эсрэг арга хэмжээ шаардлагатай байгааг харуулж байна. НҮБ-ын Авлигын эсрэг конвенцид ихэнхи улс орнууд нэгдсэн ба хууль бус загас агнуурыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэдэгт санал нэгдсэн. Иймд хууль тогтоомж, гэрээ хэлцлийг нэмэгдүүлэх бус харин асуудлыг тогтоож, хууль, дүрмийг чанд сахиулах нь чухал юм. Зөвхөн гэмт хэрэгтэй тэмцэх, хууль сахиулах явдлыг нэмэгдүүлэхэд анхаарах нь бусад хүчин зүйлс, бодлогын хэрэгслүүдийг орхигдуулахад хүргэдэг. Тухайлбал, зөвшөөрлийг олон нийтэд нээлттэй болгох, засгийн газруудын цахим-порталд барьсан загасны хэмжээг ил зарлаж байх зэрэг нь ил тод байдал, хариуцлагатай байдлыг нэмэгдүүлэх ач холбогдолтой юм. Худалдан авагч, хэрэглэгчдэд загасны гарал үүслийг мэдэх нь чухал байдаг. Ихэнхдээ албан тушаалтнуудын цалин бага, өөрсдийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх нөөц хангалтгүй байдаг. Авлигад автсан удирдах албан тушаалтнууд нь ямар нэгэн хариуцлага хүлээхгүй байгааг ажиглаж буй албан тушаалтнууд шударга бус байдал, ёс суртахууны доройтолд ордог.

Загас агнуурын салбар дахь авлигын тархалт, нарийн түвэгтэй байдалд бүтцийн тодорхой хандлагаар хандахгүй байх нь загасны нөөц, экологийн асуудал, загасчдын амьжиргаа зэрэгтэй холбоотой тус салбарын тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд сорилт хэвээр байх болно. Хэрэв эдгээрийг үр ашигтай шийдэхгүй бол үр дагаврууд дээр одоо тулгарч буй загасны хэт их агнуур, цаг агаарын өөрчлөлт, далай, тэнгисийн шүлтлэг байдал алдагдах зэрэг экологийн эрсдлүүд нэмэгдэж улам хүндрэх болно.

Хэдийгээр дэлхий дахины улс төрчид энэхүү сорилтыг ухамсарлаж буй ч энэхүү үзэгдлийн талаар илүү тодорхой ойлголтод тулгуурласан бодлогын иж бүрэн, тохирсон хэрэгслүүдийг боловсруулан ашиглах цаг нь ирсэн байна. Эдгээр нь тухайн улсын соёл, нийгэм, улсад нэвшсэн авлигын үндсэн шалтгааныг устгахад чиглэсэн байх ёстой.

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Тагнуулын мэдээ: АНУ Ираны "цөмийн амбиц"-ыг дарж чадаагүй юу?
Иранчууд Израилыг дөрөв дэх өдрөө бөмбөгдөж байна
Их Британи улсын тагнуулын албыг түүхэндээ анх удаа эмэгтэй хүн удирдана
АНУ Хятадтай худалдааны хэлэлцээр байгууллаа
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Улсын цолон ойрхон бөх #2: Аймгийн хурц арслан Н.Өсөхбаяр
    15 мин
  • ТЭЦ-5 төслийн хувийн хэвшлийн түншлэгчийг сонгох урьдчилсан шалгаруулалтад дотоод, гадаадын найман ААН оролцлоо
    21 мин
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
    46 мин
  • Үндэсний их баяр наадмын худалдаа, үйлчилгээний зөвшөөрлийн хүсэлтийг цахимаар авч эхэллээ
    1 цаг 17 мин
  • Засгийн газрын хуралдаан болж байна
    1 цаг 39 мин
  • Д.Баатаржав: Аав минь М.Цэвэндорж начны цолонд хүрээрэй гээд хул даага бэлэглэсэн нь санаанаас гардаггүй юм
    1 цаг 42 мин
  • Дараах байршилд цахилгаан хязгаарлана
    1 цаг 50 мин
  • Шинэ тойрог авто зам төслийн нэгдүгээр тойрог замын ТЭЗҮ-ийг Зам, тээврийн яамнаас дэмжиж, баталлаа
    1 цаг 52 мин
  • ӨНӨӨДӨР: Шинэ намыг татан буулгах хүсэлтийг бүртгэхээс татгалзсантай холбогдуулан мэдээлэл өгнө
    2 цаг 5 мин
  • Улаанбаатарт өдөртөө 34 хэм хүрч хална, оройдоо хотын зүүн хэсгээр бороо орно
    2 цаг 15 мин
  • Цаг агаарын мэдээ, мэдээллийг тухай бүрд нь хүлээн авч байхыг зөвлөв
    17 цаг 19 мин
  • ДЦС-4-ийн зүүн урд талын уулзвараас Наадамчдын авто замыг Эрчим хүчний гудамжтай холбосон уулзвар хүртэлх замыг хааж шинэчилнэ
    17 цаг 50 мин
  • Улаанбурханы эсрэг дархлаажуулалтад хамрагдаж байгаагүй болон тун дутуу 15 хүртэлх насны хүүхдүүдийг вакцинжуулна
    17 цаг 59 мин
  • Хөдөө аж ахуйн салбар 35.6 хувиар өсчээ
    18 цаг 6 мин
  • 100 айлын уулзвараас Дарь-Эхийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ
    18 цаг 13 мин
  • Х.Нямбаатар: Өмчлөлийн болон ашиглалтын шаардлага хангахгүй газруудаа дуудлагаар худалдаж, санд орлого хуримтлуулна
    19 цаг 0 мин
  • Т.Баярхүү: Ой хээрийн түймэр 75.9 хувиар, хээрийн түймэр 116.9 хувиар өссөн
    19 цаг 16 мин
  • ТББХ: Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ
    19 цаг 21 мин
  • “Мишээл Экспо” орчмын явган хүний замын засвар, шинэчлэлийн ажлыг наадмаас өмнө дуусгана
    20 цаг 5 мин
  • ДАШТ-ээс мөнгөн медаль хүртсэн тамирчдад МУГТ цол олгоно
    20 цаг 12 мин
  • Манай улсад айлчилж буй Казахстаны Гадаад хэргийн сайд Мурат Нуртлеу гэж хэн бэ?
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • Үргэлжилсэн бороотой өдрүүдэд уншвал зохих шүлгүүд
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • АМЕРИКТ СУРСАН ГЭХ ХУУРАМЧ ДИПЛОМТНУУД ТӨРД ОЛШРОХ ВИЙ
  • С.Цэнгүүн: Төрдөө үнсүүлнэ гэж ярьдаг ч үнэндээ татвар төлөгчдийн мөнгөөр л одон медаль өгч байгаа
  • С.Бямбацогт: Яамдын дарга нарын тоог цөөлнө
  • Интермед: Танилтай нь урдуур орж, танилгүй нь ард үлддэг асуудал манай эмнэлэгт байхгүй
  • Даншиг наадмын барилдаанд Улсын арслан Э.Оюунболд, гарди Б.Гончигдамба нар манлайлна
  • Л.Энх-Амгалан: Боловсролын сайд П.Наранбаярын "гөлөг төөрүүлсэн" мэдэгдэлд зориулж хэдэн үг хэлье
  • 3х3: Монголын эрэгтэй шигшээ баг ДАШТ-ийг өндөрлүүллээ
  • Монголын газар нутаг шатаад байна, Х.Баттулга аа
  • А.Ариунзаяа: Жендерийн гэдэг үгийг ад үзээд байгааг ойлгохгүй байна
  • Долоодугаар сард болох үндэсний бөхийн барилдааны хуваарь
  • BLAST.tv Austin Major 2025 тэмцээний плей-оффын үр дүн: The MongolZ-ийн анхны финал ба Vitality-ийн ялалт
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • 3х3: Өнөөдөр эрэгтэй шигшээ баг хэсгийн сүүлийн хоёр тоглолтоо хийнэ
  • Долоодугаар сарын эхэн өдрүүдийн цаг агаарын төлөв
  • ТББХ-ны даргаар Ц.Сандаг-Очирыг сонголоо
  • С.Бямбацогт: Яамдын дарга нарын тоог цөөлнө
  • 3х3: Монголын эрэгтэй шигшээ баг ДАШТ-ийг өндөрлүүллээ
  • Үргэлжилсэн бороотой өдрүүдэд уншвал зохих шүлгүүд
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • С.Цэнгүүн: Төрдөө үнсүүлнэ гэж ярьдаг ч үнэндээ татвар төлөгчдийн мөнгөөр л одон медаль өгч байгаа
  • BLAST.tv Austin Major 2025 тэмцээний плей-оффын үр дүн: The MongolZ-ийн анхны финал ба Vitality-ийн ялалт
  • 3х3: Өнөөдөр эрэгтэй шигшээ баг хэсгийн сүүлийн хоёр тоглолтоо хийнэ
  • Интермед: Танилтай нь урдуур орж, танилгүй нь ард үлддэг асуудал манай эмнэлэгт байхгүй
  • Манай улсад айлчилж буй Казахстаны Гадаад хэргийн сайд Мурат Нуртлеу гэж хэн бэ?
  • АМЕРИКТ СУРСАН ГЭХ ХУУРАМЧ ДИПЛОМТНУУД ТӨРД ОЛШРОХ ВИЙ
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • А.Ариунзаяа: Жендерийн гэдэг үгийг ад үзээд байгааг ойлгохгүй байна
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • Монголын газар нутаг шатаад байна, Х.Баттулга аа
  • С.Ганбаатар: Г.Ёндонгийн энэ олон тендер дээр У.Хүрэлсүхийн түрийвч байна
  • Ж.Энхбаяр: Хонь, ямаа, адуун сүргийг бууруулж, үхэр болон тэмээн сүргийг нэмэгдүүлэх шаардлага байгаа
  • ГАЗРЫН НАЙМАА: МУ-ын 2 га газрыг БНСУ-ын иргэд хууль бусаар 3 ТЭРБУМ ТӨГРӨГӨӨР заржээ
  • Засгийн газрын эмэгтэй сайд нарын ХОМ
24 баримт
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК