Монголын парламентад “дүрсгүй” нэг гишүүн бий. Өөрийн хүсэлтээр бүрэн эрхээсээ түдгэлзэж хуулийн байгууллагаар шалгуулж байгаа нэгэн. Парламентаар хэлэлцэж буй асуудал өөрийнх нь баримталдаг зарчмаас хазайвал гишүүдтэй, хуулийнхантай, бусадтайгаа, бүр Намын даргатайгаа хүртэл, ингэхдээ хуулийн хүрээнд ам зөрж, шаардлага тавьж ирсэн тэрбээр өдгөө Цагдан хорих 461 дүгээр ангид хоригдож байна. Сонирхолтой ч гэх үү, тохуутай ч гэж хэлэх үү Хан-Уул дүүрэгт бие даан нэр дэвших эрхтэй болсон түүнийг сонгуульд өрсөлдөх албан ёсны батламжаа, өөрийн биеэр ирж авахыг Сонгуулийн ерөнхий хорооноос шаардсан тухай мэдээлэл нэр бүхий хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр түгэж эхэлсэн нь зарим нэг асуултыг дагуулж эхлээд байна.
Угтаа бол МАН-ын гишүүнээсээ чөлөөлөгдөхийн сацуу улс төрийн сонголтоо хийж, Хан-Уул дүүргээс бие даан нэр дэвших эрхтэй болсон түүний хувьд 32 мянга гаруй сонгогчдын гарын үсэг цуглуулж байсан нь саяхан.
Үүнийг нь Сонгуулийн ерөнхий хорооноос баталгаажуулж, нэр дэвшигчээр бүртгэсэн нь ердөө л долоо хүрэхгүй хоногийн өмнөх үйл явдал. Гэвч түүний нэр холбогдсон гэх шүүх хурлын урьдчилсан хэлэлцүүлэг төгсөх мөчид прокуророос гаргасан санал, хүсэлтийн дагуу ямар нэгэн өчиггүйгээр цагдан хорих шүүгчийн захирамж гарснаас даруй дөрөв хоног өнгөрчээ.
Гэтэл өрсөлдөгчийнх нь ашиг сонирхлын хүрээнд цагдан хорьсон гэх хардлагыг нийгэмд төрүүлж эхэлсэн түүнийг өөрийн биеэр ирж батламжаа ав хэмээн тулгаж буй нь хачирхалтай бөгөөд энэ асуудалд улс төрийн оролцоо бий гэдгийг улам лавшруулах мэт.
Уг нь холбогдох хууль, тогтоомжийн дагуу баримт, материалаа бүрдүүлсэн гэсэн үндэслэлээр бие даагчаар бүртгэж, нэр дэвших эрх олгосон байгууллага нь Сонгуулийн ерөнхий хороо.
Анхнаасаа хуулийн зөрчилтэй байсан бол нэр дэвшигчээр бүртгэхгүй байх бүрэн эрх нь Сонгуулийн ерөнхий хороонд байсан. Цаг хугацааны хувьд нь бүртгэхээс татгалзах хугацаа тэдэнд байв. Улс төр, нийгмийн хүрээнд маргаан дагуулах болсон Ерөнхийлөгч асан, МАХН-ын дарга Н.Энхбаярыг бүртгэхээс татгалзсан шиг түүнийг материалыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй гэдгээ илэрхийлэх хангалттай цаг хугацаа тэдэнд байсан хэрэг.
Тэгсэн атлаа Сонгуулийн хуулийн хүрээнд тус байгууллагаас зөвшөөрөл авахгүйгээр цагдан хорьсон, шүүхийн шийдвэрт ямар нэгэн, албан ёсны хариу өгөөгүй мөртлөө өөрийн биеэр батламжаа ирж ав хэмээсэн холбогдох байгууллагын шаардлага зүгээр ч нэг шаардлага биш бололтой.
2019 оны арванхоёрдугаар сарын 20-нд баталсан УИХ-ын Сонгуулийн тухай хуулийн 35.2.1-д “Эрүүгийн хариуцлагад татах буюу эрүүгийн хэрэг үүсгэх, баривчлах, саатуулах, албадан саатуулах, цагдан хорихыг хориглоно” хэмээн тодорхой заачихсан байхад анхнаасаа холбогдох тайлбарыг өгөөгүй, байр сууриа илэрхийлээгүй нь Сонгуулийн ерөнхий хорооны өөрсдийнх нь буруу.
Эндээс харахад Хан-Уул дүүрэгт бие даан нэр дэвших болзлоо хангасан түүнийг хуулийн байгууллагаас боорголох болсон нь, бүр цагдан хорьсон шүүхийн, шүүгчийн захирамж эхнээсээ бусдын, магадгүй өрсөлдөгчийнх нь захиалга гэдэг нь хэн бүхэнд улам тодорхой болж байх шиг.
Г.Эрхэс
Сэтгэгдэл (10)