УИХ-ын гишүүн, Зам тээвэр, хөгжлийн сайд Б.Энх-Амгалантай ярилцлаа.
-Ирэх жилүүдэд хэрхэн ажиллах вэ?
-МАН-ын мөрийн хөтөлбөр бүх эрдэмтдийг цуглуулж улсын бодлогыг богино болон дунд, урт хугацаанд хөгжүүлэхээр гаргасан хөтөлбөр юм. Ирэх дөрвөн жил “Хөгжлийн хөтөлбөр 2050” төслийг хэрэгжүүлэхийн төлөө ажиллана. Энэ удаа улс төрийн хувьд иргэд итгэл үзүүлж У.Хүрэлсүхийн багийг багаар нь сонголоо. Тиймээс иргэдийн итгэлийг зүтгэлээр хариулах ёстой. Энэ утгаар хийж хэрэгжүүлэх гэж буй олон хөтөлбөрөө үе шаттайгаар хийнэ. Ялангуяа хөдөө орон нутаг руу чиглэсэн олон бүтээн байгуулалтын ажил бий. Сонгуулийн өмнө гарсан хөтөлбөр учраас хэрэгжүүлэхийн төлөө ажиллана.
-Та УИХ-ын гишүүнээр хоёр дахь удаагаа сонгогдон ажиллах гэж байна. Иргэд сонгогчдын зүгээс ямар захиас хэлсэн бэ?
-Нутгийн иргэд хоёр дахь удаагаа итгэл үзүүллээ. Баруун нутгийн хөгжлийн төлөө ажиллах үүрэг хариуцлага ирж байна. Говь-Алтай аймаг бол алслагдсан аймаг. Дэд бүтцийн хөгжил сул байдагтай холбогдуулан хэд хэдэн томоохон ажил хэрэгжүүлэхээр төлөвлөөд байна. Тухайлбал, “Нутгийн зам” хөтөлбөр, дулааны цахилгаан станц, үйлдвэр болон дэд бүтцийн олон ажил шат дараатай хийгдэнэ. Мөн алслагдсан сум сууринд ерөнхий агаарын тээврийг хөгжүүлэх хөтөлбөрийн хүрээнд жижиг оврын онгоц нисэж эхэлсэн. Ингэснээр алслагдсан хязгаар нутагт амьдарч байгаа иргэдийн аюулгүй орчинд зорчих төрийн үйлчилгээ хүрэх боломж бүрдэж байна гэж харж байна.
-МАН-ын мөрийн хөтөлбөрт зээлийн хүүг бууруулах, НДШ төлдөг иргэдийг орон сууцанд хамруулах, орон сууцны хүүг бууруулах зорилт тавьсан байсан. Зээлийн хүүг яаж бууруулах юм бэ?
-Үүний тулд банкны шинэчлэл хийгдэх ёстой. Ингэж байж зээлийн хүүг бууруулна. Мөн урт хугаацаны тогтвортой хөгжлийн зээл олгох асуудлыг шат дараатай шийдэх ёстой. Үүний дараа иргэдээ орон сууцжуулах, бага дунд иргэдээ ипотекийн зээлд хамруулах, хямд үнэтэй түрээсийн орон сууцаар хангах, бага зардлаар дэд бүтэцтэй болох, орлогод нийцсэн орон сууцтай болгох асуудлыг шат дараатай хийгдэх ёстой. Хөтөлбөрт тусгагдсан учраас дээрх ажлууд шат дараатай хийгдэнэ.
-Дагуул хотууд хэзээ баригдаж дуусах вэ?
-хөгжлийн хөтөлбөрийн хүрээнд дагуул хотууд баригдана. Бүсчилсэн хөгжилд анхаарч байж хөдөөнөөс төв рүү нүүдэллэсэн нүүдлийг төвөөс хөдөө рүү болно шүү дээ. Дагуул хотуудыг шат дараатай байгуулж эхэлнэ. Учир нь дэд бүтэц, ложистик зэрэг олон ажил бий.
-Зам тээврийн салбарыг хариуцаж ажилласан хүний хувьд цаашид хийж хэрэгжүүлэх ёстой ямар ажлууд үлдсэн бэ?
-Зам тээврийн салбар 133 томоохон төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлж дуусч байна. Бүх аймгуудаа автозамаар холбоод дуусч байна. Томоохон бүтээн байгуулалт ар араасаа үргэлжлээд явна. Одоо Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн зам дууссаны дараа Алтанширээт-Сүхбаатар-Дорнод чиглийн хэвьээ тэнхлэгийн төмөр замын ажил эхэлнэ. Мөн баруун босоо тэнхлэгийн төмөр замын ажлууд эхэлнэ. Энэ мэт зам тээврийн салбарт хийгдэх олон ажил хийгдэнэ. Эдгээр ажлууд уламжлалаа дагаад шат дараатай хийгдэнэ.
-Гол яригдаж байгаа асуудал нь Дарханы зам байна. Дарханы замын ажил хэзээ эхлэх вэ?
-Дарханы замын хувьд нэг л асуудал байна. Мөнгө нь бий. Олон улсын төсөл хөтөлбөр учраас Засгийн газартай байгуулсан гэрээнийхээ дагуу явна. Ерөнхий гүйцэтгэгч нь байгаа. Туслан гүйцэтгэгч нь өнгөрсөн онд 21 компани байсан. Энэ онд 24 компани саналаа өгсөн. Харамсалтай нь, дэлхий нийтийг хамарсан цар тахлын улмаас гол санхүү, хөрөнгө мөнгө, технологио мэддэг хүмүүс орж ирж чадаагүй. Эдгээр хүмүүс орж ирж байж төсөл хөтөлбөр үргэлжилнэ. Түүнээс биш олон улсын компаниас шууд аваад хэн нэгэн компанид өгөх боломжгүй байдаг. Олон улсад хэрэгждэг төсөл хөтөлбөр өөрийн гэсэн дүрэм журамтай шүү дээ. Үүний дагуу явна. Ажил нь зогсоод эсвэл хойшлоод байгаа зүйл биш.
-Энэ удаагийн парламент шинэ Үндсэн хуулиар ажиллах гэж байна. Нэмэлт, өөрчлөлтөөр хийсэн чухал заалтын нэг нь Их Хурлын гишүүд гишүүд тойрог руугаа их мөнгө татах байдлаар төсөвт их оролцдог байсныг болиулсан шүү дээ?
-Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг зоригтой хийсэн. Үүгээр дордуулсан долоон заалт алга болсон. Засаг 1.8 жилийн настай байсан бол тогтвортой болсон. Ерөнхий сайд кабинетаа мэдэж байгуулах, Их Хурлын гишүүд давхар дээлтэй байдаг асуудлыг цэгцэлсэн. Мөн Их хурлын гишүүд төсөвт их оролцож тойрог руугаа төсвөө их татдаг байсан нь өөрчлөгдөж, шүүх засаглалын ажиллагаа тогтвортой болсон. Шүүхийн тогтвортой, хараат бус байдлыг тусгаж хууль бус үйлдэл хийж байгаа шүүгч нар татагдах нөхцөл байдал үүссэн.
-Их Хурлын анхдугаар чуулганыг Ерөнхийлөгч товлон зарлах ёстой. Үүнтэй холбогдуулан дөрвөн суудал горилсон. Тохиролцоонд хүрч чадахгүй байгаа гэсэн яриа гарсан. Танд энэ талаар мэдээлэл бий юу?
-Ерөнхийлөгч дөрвөн сайдын суудал авна гэсэн тохиролцоо хийсэн эсэх талаар ямар ч мэдээлэл байхгүй байна.
-Мэргэжлийн Засгийн газар байгуулагдахаараа онцлог шүү дээ. Зам тээврийн салбарыг удирдаж байсан хүний хувьд сайд нар ямар хүмүүс байгаасай гэж та хүсэж байна вэ?
-МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх сонгуулиар нэгдүгээрт, ёс зүйтэй хоёрдугаарт, өндөр боловрол гуравдугаарт, төрийн ажлын дадлага туршлагатай хүмүүсийг сонгож багаа гаргасан. Энэ багт ч иргэд итгэлээ. Одоо мэргэжлийн Засгийн газар, мэргэжлийн сайд нар ажиллах байх. Дээр нь Сангийн яам, Гадаад харилцааны яам зэрэг дөрвөн бодлогын яам давхар дээлтэй байна.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (7)