“Хэрэв Монгол Улс Шанхайн Хамтын Ажиллагааны Байгууллага /ШХАБ/-ын бүрэн эрхт гишүүн болох шийдвэр гаргавал ОХУ дэмжинэ” гэж тус улсын Гадаад хэргийн дэд сайд Игорь Моргулов ТАСС агентлагт ярилцлага өгөхдөө мэдэгдсэн нь Монгол төдийгүй дэлхийн улс орны анхаарлын төвд ороод байна. Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж Төрийн тэргүүнээр ажиллаж байхдаа Байнга төвийг сахих санаачилга дэвшүүлж, Засгийн газрын тогтоол гаргуулж байсныг хүчингүй болгосон талаарх мэдээлэл өнгөрсөн долоо хоногт гарсан нь хэсэгтээ шуугих шалтгаан болсон.
Тодруулбал, энхийн цагт бусад улсын эсрэг хүч хэрэглэхгүй, дайн эхлүүлэхгүй, цэргийн эвсэл холбоонд нэгдэхгүй, гадаадын цэргийг нутаг дэвсгэртээ байрлуулахгүй байх, гадны халдлагад өртвөл өөрийгөө хамгаалах зэрэг нь нийтлэг зарчмыг барьж, 2015 оны есдүгээр сарын 14-нд Засгийн газрын 375 дугаар тогтоолыг гаргаж, тухайн үед Гадаад хэргийн сайдаар ажиллаж байсан Л.Пүрэвсүрэнд даалгаж байв.
Харин Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийн танхимаас өнгөрсөн тавдугаар сарын 6-нд 162 дугаар тогтоолыг гаргаж, 375 дугаар тогтоолыг хүчингүй болгосон нь ил болсон юм.
Улмаар Монгол Улс байнгы төвийг сахих бодлогыг сурталчлахгүй байх арга хэмжээ авахыг Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатарт даалгасан байдаг. Энэ тухай сайд Д.Цогтбаатар “Монгол Улс хэзээ ч төвийг сахих статустай байгаагүй. Хүмүүс андуураад байна. 2015 онд төвийг сахих статустай болох гэж оролдсон.
Гэвч манайхтай түнш орнууд ойлгохгүй байна. Монгол Улс өөрийн амжилттай явж ирсэн бодлоготой орон. Энд төвийг сахих нэг ч заалт байгаагүй.
Миний хувьд энэ статусыг дэмждэггүй. Монгол Улс өөрийнхөө байр суурийг хэрэгтэй үедээ илэрхийлэх эрх чөлөөгөө авч үлдэх ёстой. Үүнээс биш өөрийгөө хүлэх ёсгүй. Дэлхий дээр зургаа, долоон улс л төвийг сахих албан ёсны байр суурьтай байдаг” хэмээн тайлбарласан удаатай. Сонирхолтой нь, сонгуулийн үр дүнгээр МАН үнэмлэхүй олонхи болж, УИХ-ын гишүүд тангарагаа өргөж, 31 дэх Ерөнхий сайдаа томилсны дараа ОХУ-ын Гадаад хэргийн дэд сайд Игорь Моргулов Монгол Улс ШХАБ-д элсэх эсэх асуудлыг хөндөн ярьсан нь зүгээр ч нэг цаг хугацааны давхцал биш байв.
Эсрэгээрээ Байнга төвийг сахих статусыг сурталчлахгүй байх Засгийн газрын тогтоол гарснаас хоёр сар гаруйн хугацааны дараа тус байгууллагад элсэх, элсүүлэх эсэх асуудлыг хөндсөн нь ШХАБ тойрсон хардлага, эргэлзээг улам өрдөх шиг боллоо.
Учир нь, “ШХАБ-ын бүрэн эрхт гишүүн болохын ач холбогдлын талаар Монгол Улсад маш идэвхтэй хэлэлцэж байгаа. Уг шийдвэрийг дэмжигчид, эсэргүүцэгчдийн аль аль нь бий. Монгол найз нөхдийнхөө сонголтод нөлөөлөх санаа надад байхгүй, энэ бол тэдний бүрэн эрх. Гэхдээ ийм шийдвэр гаргавал ОХУ дэмжинэ гэдгийг хэлмээр байна.
ШХАБ-ын бусад гишүүн орон ч мөн өнөр гэр бүлдээ Монгол Улсыг хүлээж авахдаа баяртай байна гэж би бодож байна” хэмээн эрхэм сайд Игорь Моргуловын тодотгожээ. Сонгуулийн үр дүн, дараагийн сайд нар тойрсон асуудал нь монголчуудад чухал байгаа ч дотоодод нь ШХАБ-ын гишүүн орон болох сэдэл хэдийнэ өдөлснийг эрхэм сайд Игорь Моргуловын тодотгосон хэрэг.
ОХУ, БНХАУ, Энэтхэг тэргүүтэй найман орны нэгдэл бүхий ШХАБ-ын ажиглагчийн статусыг Монгол Улс 2004 онд Ташкент хотод болсон уулзалтын үеэр авч, түүнээс хойш уг байр суурьдаа 16 жилийн турш явж ирсэн байдаг.
Эцэст нь хэлэхэд "ШХАБ-д тогтоосон байр сууриа ахисан төвшинд аваачин, илүү идэвхтэй оролцоо, хамтын ажиллагаанд шилжих хэрэгтэй байна. Ингэснээр гишүүн найман оронтой нэн таатай нөхцлөөр харилцах боломж үүсэхийн зэрэгцээ олон жил яригдаж байгаа бүс нутгийн дэд бүтцэд холбогдох ажил хийгдэнэ гэж харж байна.
Ийм прагматик хандлага баримтлан гадаад худалдааны таатай нөхцлүүдийг бий болгож байж хөрөнгө оруулалтыг их хэмжээгээр татах дүр зураг харагдаж байна.
Нэгэнт тохирсон дэд бүтцийн тохироонууд, Эдийн засгийн коридорыг байгуулж чадвал Оюутолгойгоос дутахгүй орлого олох боломж байгааг судалгаа харууллаа.
Хятад, Оросыг холбосон, цаашлаад Хятад-Европыг холбосон транзит тээврийг хөгжүүлж байж бид мөчлөг дагасан, үхээнц эдийн засгаасаа салж чадна гэж бодож явдаг юм" хэмээн Монголын эдийн засгийн чуулганы индэрээс хэлж байсан Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын үг биеллээ олж, эцсийн цэг нь ШХАБ байх уу гэдэг нь цаг хугацааны асуудал болж байна.
Г.Эрхэс
Сэтгэгдэл (13)