зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.11
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Шинэ түүх бичих хоёр дахь “эрх” нь У.Хүрэлсүхэд иржээ

2020-7-06
0
ЖИРГЭХ

Улс төрд түүх давтагдах нь бий. Санаж байгаа бол Ардчилсан хувьсгалын үр дүнгээр шинэ Үндсэн хуулиа баталж, хүчин төгөлдөр мөрдөж эхэлсэн 1992 оны сонгуулиар тухайн үеийн МАХН 70 суудлыг авч байв. Зах зээлийн нийгэмд шилжээд удаагүй, нийтээрээ картын бараанд шилжсэн энэ үед төр, нийгмийн зүтгэлтэн П.Жасрайг 17 дахь Ерөнхий сайдаар томилж байлаа.

Өөрөөр хэлбэл, шинэ цагийн Монголын анхны Үндсэн хуулийн дагуу томилогдсон Ерөнхий сайд нь П.Жасрай байсан хэрэг.

П.Жасрай гуайн тухай үр хойч нь бичиж, тэмдэглэн үлдээсэн “Миний өвөө” номонд “Ерөнхий сайдын албыг хүлээн авахад 1990 оноос эхлэн эдийн засаг жил тутам унан, арван жилээр ухарсан. Инфляци жилийн 320 хувьд хүрсэн. Санхүүжүүлж чадаагүй зардал тухайн үеийн ханшаар 160 сая төгрөг, гадаад өр 115 сая доллар болж, лангуу хоосорч, иргэд картаар бараа авдаг болсон байв. Энэ үед хар гоймон, шороон давснаас өөр зүйл лангуун дээр байхгүй байсан даа. П.Жасрай гуайн кабинет үнэ ба гадаад валютыг чөлөөлж, хувьчлалыг эрчимжүүлж, ОУВС-гийн Стэнд бай хөтөлбөрт хамрагдсанаар энэ бүх хүндрэлээс гаргаж, 1996 оны хавар гэхэд улсын санд 5,5 тонн алттай, 120 сая ам.доллартай байснаар барахгүй, одоо ч яригддаг “алдарт” үгийг хэлсэн юм.

“ИЙМ ШИЙДВЭРТЭЙ АРГА ХЭМЖЭЭ АВЛАА. ГАШУУН Ч ГЭСЭН ЭНЭ ЭМ ЭДИЙН ЗАСГИЙГ САЙЖРУУЛНА. ҮҮНИЙ ДАРАА ХОНГИЛЫН ҮЗҮҮРТ ГЭРЭЛ ХАРАГДАНА” гэж хэлжээ.

Хонгилын үзүүрт гэрэл харагдана, яваад очтол Жасрай зогсоно гэх мэтээр хошигнодог “хонгилын үзүүрт гэрэл харагдана” гэдэг үг ийн дэлгэрчээ. Их тооцоотой. Энгийн байдлыг эрхэмлэдэг хүн байж. Конторт нь засвар хийе гэхэд “Зардал их гарна” гээд хавьтуулаагүй юм гэдэг” хэмээн хожим дурсан бичжээ.

1992 оны долдугаар сарын 21-нд байгуулагдсан П.Жасрайн Засгийн газар Ерөнхий сайдын орлогч Ч.Пүрэвдорж, Монгол Улсын сайд бөгөөд Ерөнхий сайдын дэргэдэх Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Ч.Улаан, Байгаль, орчны сайд З.Батжаргал, Барилга, хот байгуулалтын сайд Ц.Дамиран, Батлан хамгаалахын сайд Ш.Жадамбаа, Гадаад харилцааны сайд Ц.Гомбосүрэн, Зам, тээвэр, холбооны сайд Р.Сандалхан, Сангийн сайд Д.Даваасамбуу, Соёлын сайд Н.Энхбаяр, Түлш, эрчим хүчний сайд Б.Жигжид, Худалдаа, үйлдвэрийн сайд Ц.Цогт, Хууль зүйн сайд Н.Лувсанжав, Хүн ам зүйн бодлого, хөдөлмөрийн сайд Э.Гомбожав, Хүнс, хөдөө аж ахуйн сайд Ц.Өөлд, Шинжлэх ухаан, боловсролын сайд Н.Өлзийхутаг, Эрүүл мэндийн сайд П.Нямдаваа, Геологи, эрдэс баялгийн сайд Д.Цогбаатар гэсэн бүтэц, бүрэлдэхүүнтэй ажилласан байдаг.

Үүнээс хойш, түүнээс цааш ардчиллыг “тунхаглаж” ирсэн АН-ын шошготой М.Энхсайхан, Ц.Элбэгдорж, Ж.Наранцацралт, Р.Амаржаргалын Засгийн газрыг 1996-2000 онд эмхлэн байгуулж, Н.Энхбаяр, Ц.Элбэгдорж, М.Энхболд, С.Баяр, С.Батболд, Н.Алтанхуяг, Ч.Сайханбилэг, Ж.Эрдэнэбат хүртэл Ерөнхий сайдыг томилж, тодорхой хугацаанд ажиллажээ.

Гагцхүү 1992 онд баталсан Ардчилсан Үндсэн хуулийн хүрээнд байгуулж асан П.Жасрай гуайн Засгийн газраас хойшхи 28 жилийн хугацаанд дахин шинэ дүрмээр явах хууль зүйн боломжийг хэрэгжүүлэх боломж У.Хүрэлсүхэд иржээ.

1996-2000 онд сөрөг хүчин явсан МАН-ын Бүлгийн болон Намын даргаар ажиллаж байгаад удаахь сонгуульд нь үнэмлэхүй олонхи буюу 72 суудалтай болгоход голлох нөлөө үзүүлсэн хүн нь мэдээж Н.Энхбаяр. Түүнээс хойш эсвэж, хамтарч явсаар 2016 оны сонгуульд дахин 65 суудалтай болгосон нь М.Энхболдын гавьяа.

Н.Энхбаярын даргалдаг МАХН-ыг МАН-аас салгаж харах боломжгүй шиг 2000, 2016 оны сонгуулийн ялалтыг тухайн үеийн дарга нараас холдуулах нь өрөөсгөл.

Харин 2016 онд үзүүлсэн Намынхаа амжилтыг бататгаж, С.Баяраас хойш хоёр дахь удаагаа өөрөө Ерөнхий сайд, Намын даргаар улиран ажиллах хувь тохиол нь У.Хүрэлсүхийнх байв. Ялгаатай нь, 2019 оны арваннэгдүгээр сард баталж, өнгөрсөн тавдугаар сарын 25-наас хүчин төгөлдөр мөрдөж эхэлсэн Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн хүрээнд танхимаа бүрдүүлэх боломж нь мөн л түүнийх болж байна. Хуульд заасны дагуу Ерөнхийлөгч Х.Баттулгатай зөвшилцөхөөр хүргүүлсэн Засгийн газрын бүтэц, бүрэлдэхүүний прогзноз парламентад өргөн барьснаар ил болох учиртай.

Түүний дараа танхимынхаа сайд нарыг томилж, чөлөөлөх, огцруулах эрх нь У.Хүрэлсүхэд Үндсэн хуулиар нээгдэнэ. 

Хамгийн гол нь, зах зээлийн нийгэмд шилжиж, шинэ Үндсэн хуулиа баталсан 1992 онд П.Жасрайг намынх нь удирдлагууд Ерөнхий сайдад нэрийг нь дэвшүүлэн томилуулж, Ерөнхий сайдаар ажиллуулж байсан шиг коронавирусийн цар тахлаас үүдсэн эдийн засгийн агшилт, төсвийн орлогын тасралттай амаргүй цаг үед У.Хүрэлсүх гүйцэтгэх засаглалын тэргүүнээр улиран ажиллахаар болж байна. Цар тахлаас үүдсэн хөл хорио, хориг арга хэмжээний нөлөөнд төсвийн орлогын голчлон бүрдүүлэгч хувийн хэвшлийн үйл ажиллагаа доголдож, эдийн засаг 10.7 хувиар агшсан нь араасаа олон сөрөг үр дагаврыг дагуулах болсон. 

Ирэх оноос төлж эхлэх дараалсан бондын төлбөрүүд ч үүнд "нэмэр" болох нь тодорхой. 

Ардчилсан Үндсэн хуулийн хүрээнд анхны Засгийн газрыг байгуулах "үүрэг"-ийг П.Жасрай гуайд ногдуулж байсан бол Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн хүрээнд танхимаа байгуулах эрхийг У.Хүрэлсүхэд олгосон нь энэ. 

Г.Эрхэс

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
УИХ-ын гишүүн У.Отгонбаяр дараах хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлжээ
УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
Д.Амарбаясгалан: Хараат бус байдал, шийдвэр гаргах чадамж, хариуцлагын тогтолцоог төгөлдөржүүлж парламентын засаглалыг бодит утгаар нь баталгаажуулж чадлаа
Японы Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито “Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (7)

  • Зочин (31.165.231.3)
    toriin luivarchidad zai tavij ogohgui shudarga yzeed baihad Hyrelsyh hezee neg zagt setgel amar hiisen umtai ner hyndtei ard tymendee hyndlegdsen hyn bolj nasnii amraltaa aih ayulgui ongoroohiin toloo l ajillah heregtei, ...
    2020 оны 07 сарын 06 | Хариулах
  • ард (103.26.194.42)
    ЯМАРТАЙ Ч УЛС ОРНОО БОДОХ Л ХЭРЭГТЭЙ ЮМ ГЭДГИЙГ ОЙРХНЫ ТҮҮХ ӨГҮҮЛЭЭД БАЙНА. СУРГАМЖТАЙ Л ЗҮЙЛ. НОЁН НУРУУГАА Л БАРЬЖ ЯВАХ НЬ ЗҮЙТЭЙ.
    2020 оны 07 сарын 06 | Хариулах
  • Irgen (192.82.73.142)
    За даа одоо ч итгэх ч юм алга даа. Хэдэн жилийн дараа Энхбаяр. Эрдэнэбат нарынх шиг хувь заяа энэ хунийг хулээж байж ч магадгуй л юм байна.
    2020 оны 07 сарын 06 | Хариулах
  • Зочин (103.212.116.221)
    залуу хүнд итгэл өгсөн ажиллана гэдэт бид итгэж байна
    2020 оны 07 сарын 06 | Хариулах
  • zochin0420 (192.82.67.210)
    shineer sanal tavin yarigdaj bgaa humuusees hamgiin shildeg gesen hedhen humuus bgaagiim neg ni Sodbaatar, Sarangerel
    2020 оны 07 сарын 06 | Хариулах
  • zochin1 (66.181.161.60)
    SODBAATAR BOL ASUUDLIIG BODIT TALAAS NI HARJ VNELELT DVGNELT HIIJ CHADDAG SHUDARGA HVN. YRIJ HELJ BAIGAA ZVIL NI ZOW L BAIDAG. IH YM HIIH HVN DEE DEMJIJ BAIGAA SHV SODBAATAR
    2020 оны 07 сарын 06 | Хариулах
  • zochin1 (66.181.161.60)
    СОДБААТАР ГИШҮҮННД ИХ ИТГЭЖ ЯВДАГ. ХИЙЖ БҮТЭЭСЭН АЖЛУУД НЬ МАШ МУНДАГ ШҮҮ. ӨШӨӨ ИЛҮҮ ОЛОН ХУУЛЬ БОЛОН БҮТЭЭН БАЙГУУЛАЛТ ХҮЛЭЭЖ БАЙГАА ГЭДЭГТ ИТГЭЖ БАЙНА. АМЖИЛТ
    2020 оны 07 сарын 06 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
    6 цаг 51 мин
  • ФОТО: УИХ-ын гишүүдийн наадмын гоёл
    7 цаг 40 мин
  • Наадмын өвөрмөц мэндчилгээнүүд
    11 цаг 38 мин
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
    12 цаг 13 мин
  • УИХ-ын гишүүн У.Отгонбаяр дараах хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлжээ
    Өчигдөр 17 цаг 59 мин
  • Наадам: Төв аймгийн Заамар сумын уяач Ж.Түмэн-Өлзийгийн бор хээр шүдлэн түрүүллээ
    Өчигдөр 17 цаг 10 мин
  • НИТХ-ын дарга А.Баярын урилгаар БНСУ-ын Сөүл хотын ИТХ-ын дарга Хо Жун Чой Улаанбаатар хотод айлчилж байна
    Өчигдөр 15 цаг 39 мин
  • Д.Цахилгаан “Илиада”, “Одиссэй”, “Тэнгэрлэг туульс” бүтээлийн орчуулгаар нь Төрийн шагнал хүртлээ
    Өчигдөр 14 цаг 42 мин
  • Наадам: Тод манлай уяач Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
    Өчигдөр 13 цаг 16 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжилж, зөвшөөрөгдсөн зам гүүрээр зорчихыг зөвлөв
    Өчигдөр 12 цаг 58 мин
  • Д.Жаргалсайханы Төрийн шагнал хүртэж байгаа ГУРВАН дуу
    Өчигдөр 12 цаг 41 мин
  • Цэргийн ёслолын жагсаалд хууль сахиулах байгууллагын 1500 гаруй алба хаагч оролцлоо
    Өчигдөр 12 цаг 39 мин
  • Тэдний "Чингис Жагаа"-гийн "Төрийн шагнал" хүртэж байгаа уран бүтээлд дайн үлдээсэн үгс
    Өчигдөр 11 цаг 48 мин
  • АЖ Д.Жаргалсайхан гурван дуугаараа өнөөдөр Төрийн шагнал хүртэнэ
    Өчигдөр 11 цаг 15 мин
  • Улсын баяр наадамд зодоглох Улсын цолтой 102 бөх
    Өчигдөр 10 цаг 48 мин
  • Наадам айсуй: Түрүү жил айргийн тавд хурдалсан таван АЗАРГА
    Өчигдөр 09 цаг 10 мин
  • Баримт: Төрийн наадамд завсаргүй 4 түрүүлсэн Дархан мэргэн Х.Оюунчимэг
    Өчигдөр 09 цаг 02 мин
  • Улаанбаатарт өдөртөө 24 хэм дулаан
    Өчигдөр 08 цаг 31 мин
  • "Эрдэнэс Тавантолгой" ХК-д онцгой дэглэм тогтоож, Бүрэн эрхт төлөөлөгчөөр У.Бямбасүрэнг томиллоо
    Уржигдар 23 цаг 11 мин
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
    Уржигдар 21 цаг 08 мин
  • "Бүх цэргийн наадам"-аар шөвгөрсөн найман бөхийн допингийн хариу иржээ
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Наадмын өвөрмөц мэндчилгээнүүд
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
  • Улсын цолон ойрхон бөх #8: Аймгийн заан С.Доржпалам
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #9: Аймгийн хурц арслан М.Еркебулан
  • Улсын баяр наадамд зодоглох Улсын цолтой 102 бөх
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • Б.Энхбаяр: ХЭҮК-ын тайланг хэлбэр төдий сонссон болоод өнгөрдөг байсан асуудал түүх болсон
  • Г.Тэмүүлэн: Төсвийн тодотголыг хэлэлцэхдээ 126 гишүүний ирцтэй байх ёстой
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы хуралдаан үргэлжилж байна
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы хуралдаан үргэлжилж байна
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
  • ТАНИЛЦ: Ирэх долоо хоногт УИХ-аар хэлэлцэх асуудлууд
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
  • Наадмын нээлтийн тоглолтыг 7 дугаар сарын 11-ний 21:00 цагт дахин тоглоно
  • Улсын цолон ойрхон бөх #8: Аймгийн заан С.Доржпалам
  • Г.Тэмүүлэн: Төсвийн тодотголыг хэлэлцэхдээ 126 гишүүний ирцтэй байх ёстой
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Б.Энхбаяр: ХЭҮК-ын тайланг хэлбэр төдий сонссон болоод өнгөрдөг байсан асуудал түүх болсон
  • "Багануур" ХК-ийн ажилчид ТУЗ-ийн зөвлөлийн шийдвэрээ эсэргүүцэж, ажил хаялт зарлахаа мэдэгдээд байна.
  • Д.Амарбаясгалан: Хараат бус байдал, шийдвэр гаргах чадамж, хариуцлагын тогтолцоог төгөлдөржүүлж парламентын засаглалыг бодит утгаар нь баталгаажуулж чадлаа
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
  • Наадам айсуй: Төрийн наадамд ганц ч сум алдалгүй 40 онон түрүүлсэн Хөдөлмөрийн баатар, Дархан мэргэн Ш.Даваахүү
  • Ойрын өдрүүдийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
24 баримт
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК