У.Хүрэлсүхийн Засгийн газраас мэргэжлийн сайдын нэгээр тодроод байгаа нь Л.Халтар. Мэргэжлийн байхаас ч аргагүй. 1980 оноос УБТЗ-ын Удирдах газарт хашаа цэвэрлэгчээр ажлын гараагаа эхэлж, ачигч, багш, АБТЭМА-ын орлогч дарга, ОУТЗТ-ийн захирал, орлогч дарга, дэд сайд гээд түүний амьдралын 40 гаруй жил төмөр замтай холбогддог. Тиймдээ ч зам, тээврийн салбарын зовлон, жаргалыг мэддэг, гадарладаг хүн ирсэнд алга таших хүн олон.
Салбарын сайдад Л.Халтарын нэрийг УИХ-д танилцуулж, тангараг өргүүлсний дараа нэгэн яриа Ерөнхийлөгчийн албан уулзалтын өрөөнд өрнөсөн юм.
"Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Л.Халтар салбартаа олон жил ажилласан давуу талтай. Хэдэн онд төмөр замын бодлого батлагдсан бэ?" хэмээн эхэлсэн Ерөнхийлөгч Х.Баттулга, Зам, тээврийн сайд Л.Халтар нарын яриаг сийрүүлбэл:
Л.Халтар: 2010 онд батлагдсан. Одоо 10 гаруй жил боллоо. Гол нь төмөр замын салбарын хөгжлийн чиг хандлагыг тодорхойлсон. Хөрөнгө мөнгө, царигийн гол асуудал байсан. Өмнөх УИХ-ын отгон чуулганаар царигийн асуудлыг нэг мөр шийдсэн. Одоо бид нарт ажлаа явуулахад харьцангуй амар боллоо.
Х.Баттулга: 2010 онд батлагдсан бодлого яагаад яваагүй вэ?
Л.Халтар: Үндсэндээ 10 жил болжээ. Хөрөнгө мөнгө, царигийн маргаантай асуудлууд байсан. Ер нь өргөн, нарийн царигийн асуудал улстөржсөн.
Х.Баттулга: Бид 2010 онд “Нэг улс-Нэг цариг” гэдэг бодлого баталсан шүү дээ. Одоо төмөр замын ажил хэр явж байна вэ?
Л.Халтар: Зүүнбаян-Тавантолгой чиглэлийн төмөр замын далангийн ажил 93 хувьтай явж байна гэсэн мэдээллийг өчигдөр авлаа.
Х.Баттулга: Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замын ажил ямар явцтай байгаа вэ?
Л.Халтар: Тохирсон ёсоор төмөр замаа гар аргаар тавиад үндсэндээ ажил эхэлсэн. Зүтгүүрүүдээ аваачсан байна.
Х.Баттулга: Зүүнбаян-Тавантолгой, Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлд нийт 800 орчим км төмөр замыг монголчууд түүхэндээ анх удаа тавьж эхлээд, жил хүрэхгүй хугацаа өнгөрч байна. Далайд гарцгүй орны хувьд төмөр зам барих нь маш шаардлагатай ажил гэдгийг эдийн засгийн талаас нь мэдэж байгаа гэж итгэж байна.
Аль аль нь зам, тээврийн салбарыг мэддэг, магадгүй хамгийн нөлөөтэй оролцож ирсэн хоёр хүний хооронд өрнөсөн яриа бүрэн агуулгаараа ийм.
Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Зам тээвэр, барилга хот байгуулалтын сайдаар ажиллаж эхэлсэн 2008 оноос төмөр зам тойрсон царигийн маргаантай асуудалд нэр холбогдож ирсэн нэгэн. 2012-2014 онд Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн сайдын албыг хашиж явахдаа ч Монголын төмөр зам ТӨХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар томилогдсон М.Энхсайхантай зөрчилдөж, үүрэгт ажлаас нь чөлөөлүүлж байсан түүхтэй. Төмөр замын тойрсон асуудал нь туйлдаа хүрэхэд Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийн өрөөнд дуудагдаж жавтий хүртэж байсан нь түүний улс төрийн намтрын нэгээхэн хэсэг. 10 жилийн турш ашиглалтад оруулж чадаагүй яваа Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн 267 км төмөр зам төмөр замын автор.
Л.Халтарын хувьд доороос нь дээш шатлан дэвших замаар 40 гаруй жил уг салбарт ажилласан мэргэшсэн албан хаагч. Х.Баттулгыг салбарын сайдаар ажиллаж байхад УБТЗ-ын Нийгмийн асуудал хариуцсан орлогчоор ажиллаж байсан хүн.
Хэн хэнийхээ ажлын туршлага, арга барилыг эртнээс мэдэх хүмүүс гэсэн үг.
Ялгаатай нь, нэг нь Төрийн тэргүүн, нөгөөх нь салбарын сайдын хувиар нүүр тулан уулзав. Тэгэхдээ зам, барилга бус Монголын эдийн засгийг тэлэх гол судас гэгддэг төмөр замын бүтээн байгуулалтын асуудлыг голчилж хөндсөн хэрэг.
Үүнээс хамгийн эрчимтэй өрнүүлж буй нь Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн 414.6 км төмөр зам. Төмөр замыг барьж байгуулснаар Тавантолгой уурхайгаас коксжих нүүрс экспортлох, уул уурхай, аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний тээвэрлэлт, экспортыг нэмэгдүүлж, бүс нутгийн нийгэм эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих зорилготой. Тавантолгой нүүрсний уурхайн коксжих нүүрсийг ОХУ, БНХАУ руу экспортлох шинэ гарц бий болгохоос гадна жилд 15 сая тонн ачаа тээвэрлэх боломж бүрдэнэ гэж буй.
Харин 10 жилийн турш ашиглалтад оруулж чадаагүй яваа Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн замын нийт ажлыг 28 сарын дотор хийж дуусгахаар төлөвлөөд байгаа юм.
Ямартай ч, төмөр замын бүтээн байгуулалт тойрсон ажилд голлох нөлөөтэй оролцох болсон Ерөнхийлөгч Х.Баттулга, бодлого тодорхойлохоор үүрэг хүлээсэн сайд Л.Халтар нар хэрхэн хоршиж ажиллах вэ? гэдэг нь сонирхолтой сэдэв болж байна. Ерөнхийлөгч Х.Баттулга ч Зүүнбаян-Тавантолгой, Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замыг зориуд цохож, салбарын сайд Л.Халтарыг онцлоогүй нь лав.
Г.Эрхэс
Сэтгэгдэл (42)