МАН-д хоёр том толбо бий. Тэр нь “60 тэрбум” гэх хэрэг, ЖДҮ-ээс зээл эсэх асуудал. Ялангуяа ЖДҮ-тэй өнгөрсөн парламентын танхимын бараг тал гишүүд нэр холбогдсон нь баримтаар нотлогддог.
Уг асуудалд холбогдуулан АТГ-аас ХХААХҮ-ийн сайдаар ажиллаж байсан Б.Батзоригийг албан тушаалын давуу байдлаа ашиглан ЖДҮХС-гаас өөрийн хамаарал бүхий ААН-д зээл олгосон асуудлаар шалгаж, хэргийг шалган шийдвэрлэхэд гишүүний бүрэн эрх нь саад болж байгааг үндэс болгосон тухайгаа Улсын Ерөнхий прокурор асан М.Энх-Амгалан чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оруулсан ч танхимын нөхөд нь хир халдаагаагаагүй.
Сайд асан Б.Батзориг иргэдийн тэмцлийг улам хурцатгаж, арга ядан өөрийн хүсэлтээр өргөдлөө өгсөн.
Үүний дараа эрх мэдлээ ашиглан, өөрийн хамаарал бүхий этгээдээрээ дамжуулан ЖДҮ-ээс зээл авсан Г.Солтан, Д.Дамба-Очир, Г.Ундармаа, Л.Энхболд нарын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх санал оруулсан. Гишүүд хүлээж аваагүй явсаар чуулган хөшгөө хаасан хэрэг.
Хуулийн байгууллага авлигад идэгдсэн, шударга ажилладаггүй гэх иргэдийн шүүмжлэл байдаг нь нууц биш. Эндээс хуулийн гэх тодотголтой “Хонгилын үзүүр”-т бага зэрэг гэрэл асаасан хүн нь М.Энх-Амгалан болж таарах нь. Юу гэвэл чуулганы индрээс хатуу үгийг хулгалгүй хэлж чадсан түүний үг “Энэ улс хуультай шүү” гэдгийг сануулсан нэгэн хэлбэр болсон юм. Эргэн сануулахад 2018 оны арваннэгдүгээр сарын 7-ны өдөр УИХ-ын гишүүн Б.Батзоригийн бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх эсэх хуралдаанаар чуулганы танхимаас “Шударга ёс гэдэг чинь энэ танхимаас эхлэх ёстой. Хаана байгаа юм тэр шударга ёс чинь” хэмээн гишүүдээс шударга ёс нэхэж, шаардаж байсан удаатай.
Тэр үнэнийг нэхэж, шаардаж чадсанаараа гавьяа “зүүх” эрхтэй. Уншигч та санаж байгаа бол түүний ийн хэлсний дараа УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэг Ерөнхий прокурор руу зандчиж “Та үнэхээр том байна. Бид хуулиараа таньд асар их эрх мэдэл өгсөн юм байна. Та бидэнд ажлаа тайлагнах ёстой. Гишүүдийг загнаад үнэхээр том эрх мэдэлтэй байна” хэмээн хуулийн дагуу үйл ажиллагаа явуулж буй Ерөнхий прокурорыг гишүүний эрх мэдлээрээ далайлгаад авсан. Түрүүлж дуугарсан хөхөөний ам хөлддөг нь түүний энэ үйлдлээс харагдана. Үүгээрээ тэр “овлигогүй” гэх нэр зүүхэд хүрсэн юм.
Энэ мэтчилэн хуулийн байгууллагаас зугтааж байсан тэдний бүрэн эрх дууслаа. Өмнөх парламентад хууль тогтоогчоор ажиллаж байсан дөрвөн гишүүний нэг нь ял сонсож, нөгөө нь таслан сэргийлэх арга хэмжээ авахуулахаар болов. Нэг хэрэг нь шүүх дээр, үлдсэн өөр нь прокурорын байгууллагын хяналтад явна.
Тодруулбал, гишүүн асан Г.Солтан гурван жилийн ял сонсож, Д.Дамба-Очирыг дуудсан цагт ирэгүй, шүүхийн үйл ажиллагаанд саад учруулсан гэж үзэн таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдаад байна. ЖДҮ-дсэн гишүүдээс ял авсан эхний гишүүн Г.Солтан болсон бол удаах гишүүн Д.Дамба-Очир болох нь тодорхой болсон. Харин гишүүн асан Г.Ундармаагийн хэрэг шүүхийн шатанд, Л.Энхболдод холбогдох хэрэг прокурорын байгууллагын хяналтад явж байна.
М.Энх-Амгалангийн хэлснээр шударга ёс хууль тогтоогчдоос эхлэх ёстой. Эдгээр гишүүдийг шалгахад тэдгээрийн бүрэн эрх нь саад болж байна гэсэн нь үнэн байжээ. Үнэн байсны илрэл нь эхнээсээ ял үүрээд эхэллээ. Нэмж хэлэхэд УЕП асан М.Энх-Амгалан ингээд хэлчихвэл албан тушаалаас минь чөлөөлчих болов уу гэж айгаагүйг дахин дурьдах хэрэгтэй бөгөөд тэр шударга байж чадсан. Ажлаа хүлээлгэн өгөх хүртлээ шударга ёсны төлөө үйл хийж чадсан нь эндээс харагдаж байна.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (21)