Төлөвлөгөөт эдийн засагтай, нийгэм улстөрийн захиргаадалтын системтэй тогтолцооноос зах зээлийн нийгэм рүү шилжсэн эхэн үед одоогийн томоохон бизнес эрхлэгчид ганзгын наймаанаас бизнесээ эхлүүлж байсан гэж хуучилцгаадаг. Гэхдээ менежмент төлөвлөөтэй явж чадсан нь л ийн амжилтад хүрсэн гэж онцлох нь зөв байх. Учир нь ганзгын наймаа эрхэлсэн хүн бүр амжилттай ажлаагүй, дампуурсан нь олон.
Яг л ийм зарчмаар Б.Одсүрэн бизнесийн гараагаа эхэлжээ.
Өдгөө тэр монголын зах зээлд өөрийн гэсэн нэрийн хуудастай болсон эрхэм юм. Тэрбээр амжилтад хүрэхийн тулд сахилга бат хамгаас чухал гэж нэгэн хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа онцолсон байдаг. Магадгүй олон жилийн хичээл зүтгэл, сахилга бат нь түүний амжилтын үндэс байх. Ингэхэд Б.Одсүрэнгийн гэж яг хэн юм бэ. Яг юу хийсэн, ямар бизнес эрхэлдэг хүн бэ гэж уншигч та асуулт эрж буй байх. “Метро Девелопмент” группийг үндэслэгч гэвэл уншигч танд дөхөж байна уу. Үгүй бол эхнээс нь ярьж өгье.
Тэр наймдугаар ангиасаа эхлэн ахтайгаа хамт монгол савхин хүрэм, гутал зэргийг Улсын их дэлгүүрээс худалдан авч Оросод зарж эхэлжээ. Ингэж л анх худалдаа наймааны талаар ойлголттой болсон аж. Тухайн үед Оросын үйлдвэрүүдийн үйл ажиллагаа доголдоод зарим нь дампуурсан учраас барааны хомсдолд ороод байсан үе. Мөнгөтэй хэрхэн харилцах, санхүүгийн сахилга бат гээд л их ярьдаг.
Харин Б.Одсүрэнгийн хувьд бага наснаасаа эхлүүлсэн хувийн жижиг бизнес ганзгын наймаа нь ойлгуулжээ. Магадгүй эндээс л менежментийн хүн гэдгээ ойлгосон байх л даа.
Тэр ахтайгаа хамт гутал, савхи зараад худалдсан мөнгөөрөө даавуу авчирна. Авчирсан бараагаа борлуулаад дахиад л ийм байдлаар явна. Ингэж 5-6 жил ганзгын наймаанд явж цугларсан мөнгөөрөө “Монгол карт системс” гэх мэдээлэл технологийн чиглэлийн анхны компаниа байгуулжээ. 20 дөнгөж гарч яваа оюутан ахуй насандаа компани байгуулсан хүн лав ховор байх. Түүний хувьд цахим карт хэрэглээнд нэвтрүүлэхийг зорьжээ. Бүх шатны үйлчилгээнд цахим карт нэвтрээгүй, хэзээ нэвтрэх нь ч тодорхойгүй энэ үед карт нэвтрүүлнэ гээд хэвлэдэг машиныг нь оруулаад ирнэ гэдэг том эрсдэл. Гэхдээ л бүх шатанд нэвтрүүлж чадсан гэхгүй ч Төв номын сангаас эхлэн үүслийг нь тавьж чадсан эргээд харахад ярих зүйлтэй нэгэн. Төв номын санд ном хайхад зарцуулдаг олон цагийг хөнгөвчилж карт руу шилжүүлнэ хэмээн 30 ам.доллараар шаардлагатай бүх техникийг нь авчирж хөрөнгө оруулалт хийж байсныг нь мэдэх хүн цөөнгүй.
Бизнесийн чухал зарчим бол ашиг. Тэр шинийг санаачилсан ч ашиггүй ажиллаж байсан учраас уг салбараас гарч улмаар агаарын тээвэр зуучлал, реклам сурталчилгаа, үүрэн телефоны худалдаа, такси үйлчилгээ болон худалдааны олон чиглэлээр ажиллаж үзжээ. Мөн л амжилт олоогүй. Гэвч тэр зогсолтгүй ажилласан. Энэ тухай “Насан туршдаа суралцахуй” номдоо ч онцолсон байдаг юм. “Хүн үргэлж ирээдүй рүү чиглэж, урагшаа харж амьдрах ёстой” гэж. Энэ зарчим нь түүнийг зогсолтгүй ажиллах цаашлаад амжилтад хүргэхэд түлхэц болжээ.
Б.Одсүрэнгийн тасралтгүй ажиллаж, шинийг эрэлхийлсэн хичээл зүтгэлийн үр дүнд байгуулсан “Метро Девелопмент” групп барилга, хайгуул шинжлэл, боловсрол, худалдаа, үл хөдлөх салбарт нийт 400 гаруй ажилтантай.
Бизнес эхлүүлдэг хүн олон. Шантраад орхидог нь мөн л олон. Тэгвэл “бүү шантар” гэх түүний алтан дүрмийг танд хэлж өгье. Манай улсад амины орон сууц буюу “хаус”-ны техник технологийн ямар ч ойлголтгүй байх үед Б.Одсүрэн энэ талаар сурж ирээд барьж эхэлжээ. Худалдах гэж сурталчилж, олон явсан ч гурван сарын хугацаанд “үгүй” гэсэн хариулт тэр оргилж байсан гал нь бага багаар буурч эхэлж. Гэсэн ч итгэлээ л алдахгүй, шантрахгүй гэж бодсон ч хийсэн аижл нь амжилт олоогүй тул найдвар нь буураад л байж. Яг нугарахын даваан дээр нэг байшин нь зарагдаж, улмаар нэг нь 10, 10 нь 100 болж зарагдаж эндээс л “битгий шантар” гэдэг үгний үнэ цэнийг ойлгож эхэлсэн гэдэг.
Тиймээс хэрэв уншигч та аль нэг чиглэлээр бизнес эхлүүлэхээр зорьж байсан ч эхлэл нь үргэлж хэцүү гэдгийг санаж шантрахгүй байхыг гол дүрмээ болгохыг зөвлөе.
А.Сүх