2017 онд Эрүүгийн хуульд өөрчлөлт оруулж, хөөн хэлэлцэх хугацааг богиносгосноор олон хэрэгтэн тэр дундаа авлига, албан тушаалын хэрэгтнүүд ял завших боломжийг бүрдүүлсэн. Үүнийг ХЗДХ-ийн сайд Х.Нямбаатар буруутган “Би засна” хэмээгээд 2020 оны нэгдүгээр сарын 10-нд баталсан Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулиар хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан хэргүүдийг сэргээн шалгахаар болсон юм. Энэ нь хэт улстөржсөн шийдвэр гэдгийг тухайн үед хууль тогтоогчид, хуульчид эсэргүүцээд дийлээгүй юм. Тэгснээр хөөн хэлэлцэх хугацаа нь дуусгавар болсон Оюутолгой, Тавантолгойн гэх хэрэгтээ ял сонссон С.Баяр, С.Баярцогт, М.Энхсайханы болон Бондын, оймсондоо авлигын мөнгө нууж байгаад баригдсан МХЕГ-ын газрын дарга нарын, “Жаст”-ын Ш.Батхүү нарын, Зам тээврийн яамны газрын дарга асан Р.Ононгийн үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн гэх арав гаруй хэргийг сэргээн шалгасан билээ.
Гэтэл саяхан хуулийг буцаан хэрэглэж байсан хуулийн өөрчлөлтийг хүчингүй болгох шийдвэрийг ҮХЦ эцэслэн гаргачихлаа. Ингэснээр дээрх болон авлига, албан тушаалын олон хэргийг хэрэгсэхгүй болгох нөхцөл бүрдэж байгаа юм. Гэхдээ энэхүү шийдвэрийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараа гаргасан нь зүгээр нэг давхцал байгаагүйг хуульчид хэлж байна.
Х.Тэмүүжин: Жил хагас иргэнийхээ эрхийг хохироосон, хуулийг нулимсан маш буруу практик шүүхэд тогтоолоо
Хууль зүйн сайд асан, хуульч Х.Тэмүүжин: Сонгуулийн өмнө шийдэх боломж нэг жил хагасын хугацаанд байсан. Яагаад чадахгүй байсан гэхээр энэ шийдвэр нь эрүү шүүлттэй холбоотой Б.Хурц гэдэг ч юм уу албан тушаалын олон хэрэгтнийг шоронд аваачиж хийснээрээ би ийм шударга гэж цээжээ дэлдэж байгаа улс төрийн дүр төрхийг нь алга болгочих байсан учраас яаж ийж хойшлуулсаар байгаад сонгуулийн дараа сая шийдвэр гаргалаа. Жил хагас иргэнийхээ эрхийг хохироосон, хуулийг нулимсан маш буруу практик шүүхэд тогтоосон. Буруутан нь шүүх болоод дуусах байх. Улстөрчид харин цэвэр үлдэх байх л даа. Хамгийн гол нь буруу гэдгийг мэдсээр байж шийдвэр гаргасан хууль тогтоогчид хариуцлагаа яаж хүлээх нь тодорхойгүй үлдэж байна.
Баяраа: Хуулийн энэхүү гажуудал хүний эрхийг ноцтой зөрчиж буй юм
Өмгөөлөгч Баяраа хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа “Бүх шатны шүүхээр нэгэнт эцэслэн шийдсэн эрүүгийн хэргийн тухайд ял оногдуулах үндэслэл болсон хуулийн нөхцөл өөрчлөгдөх тул шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас шүүхийн шийдвэрийг хянах хуулийн үндэслэл болно. Хуулийн энэхүү гажуудал нь олон хүнийг хохироож, эрхийг нь ноцтой зөрчиж буйд гол нь байгаа юм” гэжээ.
Х.Мэргэн: ҮХЦ-д маргаан үүссэн тохиолдолд бүх шатны шүүх тухайн хуулийг хэрэглэж болохгүй
Хуульч Х.Мэргэн- Саяын энэ хуулийн хэрэгжилт урьд өмнө байгаагүй сонин практик үүсгэлээ. Өөрөөр хэлбэл, ҮХЦ-д маргаан үүссэн тохиолдолд бүх шатны шүүх тухайн маргаантай хуулийг хэрэглэж болохгүй хуультай. Дунд суудлын хуралдааны дүгнэлт гарчихвал хуулийг түдгэлзүүлээд бүр хэрэглэж болохгүй. Үүн дээр шүүх, шүүгчид дур зоргоороо аашилсан. Зарим нь түдгэлзүүлдэг, зарим нь түдгэлзүүлдэггүй. Зүгээр л өөрийнхөө үзэмжээр асуудалд хандаж ирсэн нь харамсалтай юм.
ХЗДХ-ийн сайд Х.Нямбаатарын зүтгүүлсэн хуулийн алдаатай энэхүү өөрчлөлтийг Үндсэн хуулийн Цэц засч, залрууллаа. Гэхдээ хамгийн том хохирол нь өнгөрсөн хугацаанд шүүгчид дур зоргоороо шийдвэр гаргаж, хуулийн өмнө хүн бүр тэгш эрхтэй гэсэн зарчмыг алдагдуулж, томоохон гажуудал үүсгэсэн явдал юм. Харин энэ бүхний хариуцлагыг ХЗДХ-ийн сайд Х.Нямбаатар хүлээх шаардлагатай болж байна.
У.Тэргэл
Сэтгэгдэл (14)