зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.06
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Х.Бат-Ялалт: Надаар Монгол Улс дутахгүй

2024-2-28
0
ЖИРГЭХ

Монголын хүний төлөө намын дарга Х.Бат-Ялалттай ярилцлаа. Тэрбээр 2024 оны УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшихгүй гэх байр суурийг илэрхийлээд байгаа юм.


-Таны хувьд УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшихгүй гэх байр суурийг илэрхийллээ. Шударга бус сонгууль болно хэмээн урьдчилаад дүгнэчхэв үү? 

-Нам байгуулж ажиллана гэдэг бол эх оронч зүйл. Харин УИХ-д нэрээ дэвшүүлнэ гэдэг эх оронч үйлдэл. Гэхдээ Үндсэн хуулиа зөрчиж байна гэдэг шударга бус сонгуулийн эхлэл болно. Тухайлбал, өмнөх сонгуулиас эхлээд тойрог дээр зарцуулах мөнгөн дүнгийн доод хэмжээг тогтоосон. Энэ нь хөрөнгө чинээгээр хүнийг ялгаварлан гадуурхахгүй гэдэг Үндсэн хуулийн заалтыг зөрчиж байгаа юм. Бид ямар нам байхаас үл хамааран ягштал мөрдөх ёстой бичиг баримт бол Үндсэн хууль. МАН, АН-ын Үндсэн хууль гэсэн тусдаа баримт бичиг байхгүй. Харамсалтай нь, манай улсад хууль хэрэглээ болж төлөвшөөгүй байна.

-Энд хэлээд буй ягштал мөрдөх ёстой баримт бичгээ мэддэггүй дарга байхыг үгүйсгэхгүй юм?

-Байна л даа. Үндсэн хуулиа мэдэхгүй дарга байна гэдэг бол жолооны дүрэм мэддэггүй жолоочтой адил. Төрийн бага доод шатны албан хаагчид үндсэн хуулиа мэдэхгүй байгаа юм. Ямар үүрэгтэй, ямар хариуцлага хүлээдгээ ч мэдэхгүй дарга нар байна гэдэг хамгийн хариуцлагагүй зүйл. Тиймээс бид оюуны хувьсгал хийх юм сан. Тайван замаар ойлголцож зөв амьдрах юм сан гэж боддог. Бүгдээрээ хэлэлцвэл буруугүй, бүлээн усаар угаавал хиргүй гэх зүйр үг бий шүү дээ. Бүгдээрээ хэлэлцэх гээд байгаа шалтгаан бол юу зөв, юу буруу вэ гэдгийг л тогтоох асуудал. 

-Та УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшихгүй юм бол танай намаас өөр хүн нэр дэвших үү?

-Манай нам 2017 онд Улсын дээд шүүхэд бүртгэгдсэн. Эх орныхоо нийгмийг сайн сайхан болгох юмсан гэсэн хүсэл мөрөөдөлтэй хүмүүсийн нэгдэл л дээ. Бид улс төрийн намуудын дунд судалгаа хийсэн. Тэгэхэд гишүүдээ хөгжүүлж, системтэйгээр институт болон төлөвшиж буй нам байгаагүй. МАН-ын тухайд мөнгөө хуримтлуулсан хэмжээгээр нь удирдах зөвлөлөө байгуулдаг болсон. АН ч мөн энэ жишгээр л явж байгаа.

Харин Монголын хүний төлөө намын хувьд илүү их гишүүдээ хөгжүүлдэг бодлогын байгууллага байх юм сан гэдэг чиглэлээр ажилладаг. Нам гэдэг яг л хүнтэй адилхан. Хүмүүс хамтарч намыг байгуулдаг. Төлөвшил, ойлголцол гээд тодорхой цаг хугацааны шалгуурыг давах ёстой шүү дээ. Бид нэгдээд одоо долоон жилийн хугацаанд ажиллаж байна.

-Улс төрийн намын нэг томоохон зорилго нь УИХ-д суудалтай болох биш гэж үү?

-Манай нам МАН, АН хоёр шиг аймаг, сум, дүүрэгт хороо байгуулаагүй ч үзэл бодол нэгтэй хүмүүсээр цар хүрээгээ тэлэх байдлаар ажиллаж байгаа. Бидэнд нэр дэвшигчид байна. Соён гэгээрлийн ажил гэдэг цаг хугацаа шаардана. Тиймээс энэ удаагийн сонгуульд эрх баригч болно, бодитой томоохон өөрчлөлт хийнэ гэхээсээ илүү эрдэмтэн судлаачдаас олон хүн оруулах сан гэж бодож байна. Тухайлбал, УИХ-д сууж байх ёстой хүмүүсийн нэрсийг гаргаад, тэр хүмүүсийг дэмжиж ажиллах "сан" байгуулъя хэмээн ярьж байгаа.

Нэг мянган ухуулгын байр худалдаад авчихсан хүнтэй нэг ухуулгын байртай хүн яаж өрсөлдөх юм бэ.

-Өөр шалтгаан бий юу?

-Би нэр дэвшихгүй гэх юм бол бидний яриад буй зүйл үнэ цэнтэй болж байгаа юм. Хэрэв нэр дэвшинэ гээд яваад байвал адилхан л хулгайч болох гэж байна хэмээн яригдана.

Надаар Монгол Улс  дутахгүй. Улс төрийн намыг удирдаж буй нөхдүүд өөрөөр нь л Монгол Улс дуусчих  юм шиг, нар мандахгүйгээр төсөөлөөд байдаг.

Ийм улс төр хоцрогдчихсон. Сонгогчид хэн ч байсан ялгаагүй хулгайч гэх ойлголттой болчихсон байна.

-Энэ жилээс парламентад 126 гишүүн сонгогдоно. Энэ тал дээр ямар байр суурьтай байгаа вэ? Ер нь одоогийн УИХ-ын гишүүдийн нөхцөл байдлыг юу гэж дүгнэж байна вэ?

-Юуны өмнө бид УИХ-ын гишүүн гэдгийг маш сайн ойлгох хэрэгтэй.  УИХ-аас хууль гэдэг баримт бичиг гардаг. Тухайн хуулийг хэрэгжүүлэх үүднээс улсын төсвийг тавьдаг. Эргээд УИХ-ын гишүүд хуульд хяналт тавих үүрэгтэй байдаг шүү дээ. Гэтэл өнөөдөр УИХ нь Үндсэн хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ биелүүлэх чадамжгүй байгууллага болоод хувирчихсан. Одоо манай УИХ бол хөрөнгөлөг хүмүүсийн байдаг газар боллоо. Өөрийн ашиг сонирхолтой хуулийн төсөл дээр очиж оролцдог. Бусдад нь оролцдоггүй, бүр хуралдаа ч суудаггүй гишүүд олон бий. УИХ-ын гишүүн хуралдаа суухгүй байна гэдэг бол төлөөллийн систем алдагдаж буй хэрэг.

УИХ-ын гишүүд дунд хоёрхон минут бусдын үгийг анхааралтай сонсдог хүн байхгүй. Өөрийнхөө үгийг хэлчхээд л гараад явчихдаг. Гэтэл нэг УИХ-ын гишүүн 22 мянган хүний өмнөөс ярьж байгаа юм. Өрөөлийг сонсдоггүй хүнээс ямар л оновчтой үг гарах вэ дээ.

-Таны бодлоор ямар хүмүүс УИХ-д дэвшиж, сонгогдох учиртай гэж?

Хөрөнгө мөнгөгүй ч гэсэн улс эх орныхоо төлөө бодлогын баримт бичиг боловсруулах чадамжтай салбар салбарын эрдэмтэн мэргэд судлаачдыг УИХ-д оруулж байж бодлогын хувьд үсрэнгүй хөгжил гарах юм. Хууль боловсруулах нь судлаач зэрэг бичгийн хүмүүсийн хийх ажил байгаа юм. Гэтэл өөртөө ашиг хайсан хүмүүс УИХ-д оччихоод байгаа нь хамгийн том зөрчил болчхоод байна.

-Тэгвэл сонгууль хүртэлх хугацаанд ямар ажлуудыг хийх вэ?

-Үлдэж буй дөрвөн сарын хугацаанд бид чадах зүйлээ хийх хэрэгтэй. Зургаадугаар сарын 28-нд сонгуулийн үр дүн сайн гарах юм бол бид тайван замаар энэ хэдэн хулгайч нараасаа салчих гээд байна. Энэ өдрийг хүртэл муулах ажил хийх юм бол сайн үр дүн гарахгүй. Яагаад саналаа өгөх ёстой вэ, яагаад сонгох ёстой вэ гэдгийг хүмүүст ойлгуулах ажлыг сайн хийж чадвал цөөхөн хулгайч УИХ-д гарах болов уу.

Бид Ардчилсан нийгэм хэмээн яриад л байдаг. Гэхдээ ардчилсан нийгэм гэх тодорхойлолтоо буруу ойлгосон юм шиг. Ардчилсан нийгэм гэдэг бол хүмүүсийн оролцох эрх. Сонгууль ч мөн ард иргэдийн оролцоотой л хийгддэг зүйл шүү дээ. Сонгуульд ард түмэн ч хариуцлагатай оролцох хэрэгтэй. Сонгууль дууссаны маргааш худал хэлсэн хүмүүст хариуцлага тооцдог хүсэл эрмэлзэлтэй байх юм бол аливаа хүн эрх мэдэлтэй болох гээд улайран зүтгэх ямар хэрэг байна вэ.

-Сонгуулийн тойргийн хуваарилалтыг та ямар өнцгөөс харж байгаа вэ? Ихээхэн шүүмжлэлтэй хандаж байсан.

-Нэг аймагт 17 хоног сурталчилгаа хийж байхад, нөгөө талд дөрвөн аймгийн 80 орчим сумд мөн 17 хоногт сурталчилгаа хийхээр байгаа. Энэ бол харьцангуй ойлголт. Энэ хуваарилалт өөрсдөд нь ямар ашигтайг ч сайн ойлгохгүй байна. Дангаараа улс төр хийхийг боомилсон эерэг тал харагдаад байгаа юм.

Энэ удаагийн сонгууль их сонирхолтой сонгууль болно. Эрх баригчид өөрсдийн дүрмийг бидэнд тулгаж байхад, ард иргэд ч мөн өөрсдийн дүрмийг зохиох боломж байгаа шүү дээ.

-Ярилцсанд баярлалаа.

Д.Батчулуун

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Төсвийн хүрээний мэдэгдэл, төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийв
Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
“Монгол дархан: Өв, урлахуй” үзэсгэлэнгийн шилдгүүд тодорлоо
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (2)

  • Иргэн (203.23.199.2)
    гуцаа
    2024 оны 02 сарын 29 | Хариулах
  • zochin (98.214.171.138)
    zail myy bue unelegch
    2024 оны 02 сарын 28 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
    12 цаг 14 мин
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
    15 цаг 58 мин
  • Амралтын өдрийн жор: Зөөлөн, шүүслэг шорлог
    16 цаг 14 мин
  • Наадам айсуй: Түрүү жил айргийн тавд хурдалсан таван ШҮДЛЭН
    16 цаг 25 мин
  • ТАНИЛЦ: Зам хаах байршлууд
    16 цаг 33 мин
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
    16 цаг 50 мин
  • Улаанбаатарт 27 градус дулаан байна
    16 цаг 52 мин
  • Монгол тогооч нар дэлхийн аваргын хагас шигшээд оролцох эрхээ авлаа
    Уржигдар 18 цаг 13 мин
  • Наадмын нээлтийн тоглолтыг хоёр удаа тоглоно
    Уржигдар 17 цаг 40 мин
  • Голомт банкны кредит картаар Subscription үйлчилгээний эрхээ сунгаад буцаан олголт аваарай
    Уржигдар 17 цаг 28 мин
  • Тогтмол хэрэглээ бүрийг урамшуулах Big Loyalty хөтөлбөр үргэлжилж байна
    Уржигдар 17 цаг 26 мин
  • Төсвийн хүрээний мэдэгдэл, төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийв
    Уржигдар 17 цаг 20 мин
  • "Монгол дархан: өв, урлахуй" тусгай үзэсгэлэнд 60 уран бүтээлч 130 гаруй бүтээлээ дэлгэлээ
    Уржигдар 16 цаг 24 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжлүүлж байна
    Уржигдар 16 цаг 12 мин
  • Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
    Уржигдар 15 цаг 36 мин
  • Голомт банк 2024 оны Тогтвортой хөгжлийн тайлангаа нийтэллээ
    Уржигдар 15 цаг 14 мин
  • Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
    Уржигдар 15 цаг 02 мин
  • “Монгол дархан: Өв, урлахуй” үзэсгэлэнгийн шилдгүүд тодорлоо
    Уржигдар 14 цаг 28 мин
  • Сэлбэ хотын орон сууцжуулах төслийн шинэчилсэн таван багц тендерийг зарлалаа
    Уржигдар 14 цаг 03 мин
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
    Уржигдар 13 цаг 01 мин
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • Долоодугаар сарын эхэн өдрүүдийн цаг агаарын төлөв
  • ГАЗРЫН НАЙМАА: МУ-ын 2 га газрыг БНСУ-ын иргэд хууль бусаар 3 ТЭРБУМ ТӨГРӨГӨӨР заржээ
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #1: Аймгийн хурц арслан Д.Алтанцоож
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Засгийн газрын эмэгтэй сайд нарын ХОМ
  • Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
  • Х.Тэмүүжин: Хууль зүйн байнгын хороо яг л шүдгүй арслан шиг байна
  • Б.Энхбаяр: АН хуралд суудаггүй хүмүүсээ татаж ав
  • Ч.Ундрам: Өнөөдөр МУГТ болсон тамирчдад сар бүр 1 сая төгрөгийн урамшууллыг насан туршид нь олгоно
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
  • Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны үндсэн зарчим болох ёстой
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан эхэллээ
  • Б.Энхбаяр: АН хуралд суудаггүй хүмүүсээ татаж ав
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны үндсэн зарчим болох ёстой
  • Б.Батцэцэг: Манай дипломатууд цөөн хүчээр асар их ажлыг амжуулдаг
  • ГАЗРЫН НАЙМАА: МУ-ын 2 га газрыг БНСУ-ын иргэд хууль бусаар 3 ТЭРБУМ ТӨГРӨГӨӨР заржээ
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #1: Аймгийн хурц арслан Д.Алтанцоож
  • Засгийн газрын эмэгтэй сайд нарын ХОМ
  • Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
  • Ч.Ундрам: Өнөөдөр МУГТ болсон тамирчдад сар бүр 1 сая төгрөгийн урамшууллыг насан туршид нь олгоно
  • Х.Тэмүүжин: Хууль зүйн байнгын хороо яг л шүдгүй арслан шиг байна
  • Г.Дамдинням: Увс аймаг дахь асуудал “Алт” аяны хүрээнд яригдахгүй
24 баримт
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК