зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.16
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

О.Мөнхсайхан: Б.Чимид агсан хууль дээдлэх ёсны 12 шинжийг тодорхойлсон нь ихээхэн ач холбогдолтой

2024-12-05
0
ЖИРГЭХ

Ардчилсан Үндсэн хуулийн эхийг баригч, Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, Ардын багш Б.Чимид агсны 90 насны ойд зориулан Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалангийн ивээл дор өнөөдөр зохион байгуулж буй олон улсын эрдэм шинжилгээний хуралд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн, доктор О.Мөнхсайхан “Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс” номын тухай илтгэл тавилаа. Б.Чимид агсны олон шилмэл туурвилуудын нэг болон уг ном “Ихэс дээдэс, хүн бүрд хандсан дөрвөн өчил” гэсэн тайлбар гарчигтай бөгөөд “Үндсэн хуулийн хөгжлийг шинэ хандлагаар судлах нь”, “Шинэ Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал бүрэлдэн тогтсон тухайд”, “Үндсэн хуулийн үзэл баримтлалын хураангуй”, “Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс” гэсэн дөрвөн бүлэгтэй.

Уг номын агуулгыг товчлон шинжилсэн илтгэлдээ Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн, доктор О.Мөнхсайхан монголчуудын төрт ёс, хууль дээдлэх ёсыг Б.Чимид агсан хаант ёс, социалист чиг баримжаатай Үндсэн хуульт ёс, ардчилсан эрх зүйт буюу хууль цаазат ёс хэмээн гурван их үед ангилж үзсэнийг дурдав. Б.Чимид агсан номдоо “Монгол дахь хууль дээдлэх ёсны үзэл санаа нь “Rule of law” буюу “эрх зүйт ёс”-ны, “Rechtsstaat” буюу “эрх зүйт төр”-ийн нэгэн хувилбар гэж болно” гэж бичсэнийг тэрбээр эшлээд, хууль дээдлэх ёс хэрэгжиж байгаа, эсэхийг нягтлах 12 шинжийг нарийвчлан тодорхойлсон нь ихээхэн ач холбогдолтой гэсэн юм. Үндсэн хуулиар Монголын нийгмийн улс төр, эдийн засаг, нийгэмшил, соёл оюуны үндэс шинэчлэгдсэн, мөн Үндсэн хуулийн гүйцэтгэх чиг үүрэг өмнөх нийгмийнхээс эрс өөрчлөгдөж, өсөн нэмэгдсэн гэх суурь шалтгаануудаар Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс нөхцөлдөх бөгөөд энэ нь хууль дээдлэх ёсны суурь болохыг Б.Чимид агсан номдоо тодорхой тайлбарласан байна. Үндсэн хуулийн чиг үүргийг холбогдох заалтаас эшилж нэг бүрчлэн тайлбарласны дотроос ард түмний туйлын хүслэн (ideal)-г тодорхойлох чиг үүргийг доктор О.Мөнхсайхан илтгэлдээ онцлон авч үзсэн юм. Нийгэмд оршин буй өөр өөр үзэл бодол, ард олны хүсэл зоригийг аль нэг нам, ямар нэгэн шашин бүхэлд нь төлөөлөн нэгтгэх боломжгүй бөгөөд түүнийг гагцхүү “Үндсэн хуулиар томъёолж, дагуулахаас өөр арга зам одоогоор нээгдээгүй”-г Б.Чимид агсан “Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс” номдоо тов тодорхой бичжээ.

Үндсэн хуулийг хэлэлцэж баталсан процедур болон гол агуулга нь түүнийг дээдлэн шүтэх нийгэм, сэтгэл зүйн үндэслэл болно гэдгийг доктор О.Мөнхсайхан уг номоос дүгнээд, Б.Чимид агсан Үндсэн хуулийг дээдлэх үзэл, дадлыг суулгах 10 аргыг 2006 онд санал болгосноос албан бус сургалтын хөтөлбөр хэрэгжүүлж, ойлгож дэмжих итгэл үнэмшил, соёл хандлага бий болгох, мушгин гуйвуулж, буруу ташаа тайлбарлахыг хүлцэн тэвчихгүй байх, Үндсэн хуулийг зөрчсөн тухай маргааныг хянан шийдвэрлэж, чандлан сахиулах Үндсэн хуулийн шүүхийн үйл ажиллагааны эрх зүйн үндсийг “үндсэн хуульчилсан акт”-аар дэлгэрүүлэн тогтоох, нэмэлт, өөрчлөлтийг улс төрийн аль нэг нам, бүлгийн явцуу сонирхол, албан тушаалын төлөөх шохоорхолд автахгүйгээр онол-мэргэжлийн өндөр түвшинд боловсруулсан, ард түмний олонхын санаа бодол, олон намын зүй ёсны нийтлэг сонирхолд буюу ашиг сонирхлын огтлолцолд тохирсон зайлшгүй” тохиолдолд л хийж болох тухай дөрвөн аргыг тусгайлан тайлбарлаж ярилаа.

Процедур талаасаа, Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг хангалттай судалгаанд тулгуурлан мэргэжлийн түвшинд боловсруулж, иргэдийг өргөнөөр оролцуулж, улс төрийн зөвшилцлийг хангаж, нээлттэй, чөлөөтэй хэлэлцүүлж, Улсын Их Хулаар гурваас доошгүй удаа хэлэлцүүлэг хийх, дөрөвний гурвын саналаар буюу өндөр босгоор, холбогдлох хуулийг чанд баримтлан, хангалттай дэмжлэг бүрдсэн уур амьсгалд хүлээн зөвшөөрөгдөх легитим шинжийг хангаж батлах, агуулга талаасаа, уг нэмэлт, өөрчлөлт Үндсэн хуулийн үндсэн бүтэц, суурь үзэл баримтлалд нийцсэн байх ёстой гэж үзэж байсныг нь тэрбээр эш татан дурдаж, 1999 онд Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийг таашаагаагүйг олон баримтаар өгүүлэв. Үндсэн хууль тогтвортой байж, түүнийг танин мэдэж, тууштай сахин биелүүлснээр хүн үндсэн эрхээ баталгаатай эдэлж, Монгол төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт, хяналт тэнцэл хангагдана гэж Б.Чимид агсан захиж үлдээснийг тэрбээр илтгэлийнхээ төгсгөлд онцоллоо гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
У.Хүрэлсүх: Хаана эв нэгдэл байна, тэнд хүч чадал оршдог билээ
Г.Занданшатар: Хонгор нутгийн хүү 76 жилийн дараа наадмын түрүү бөх боллоо
УИХ-ын гишүүн У.Отгонбаяр дараах хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлжээ
УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (6)

  • DR. MANIPAL (105.112.217.11)
    Бүгдэд нь энэ өдрийн мэнд, Та бөөрийг мөнгөөр зарах сонирхолтой байна уу? Хэрэв та эрэгтэй, эмэгтэй хүн санхүүгийн хувьд хүндрэлтэй байгаа бөгөөд юу хийхээ мэдэхгүй байгаа бол Манипал эмнэлэг бөөрний хүнд донор хайж байгааг бид танд мэдэгдэхийг хүсч байна. Бид бөөрний донор болох 780 мянган ам.долларыг санал болгож байна. Би Манипал эмч бөгөөд манай эмнэлэг нь эмчилгээний чиглэлээрээ шилдэг гэдгээрээ дэлхийд алдартай. Бид бөөр, эрхтэн шилжүүлэн суулгах мэс заслын чиглэлээр мэргэшсэн мэргэжилтнүүд бөгөөд донор болон хүлээн авагчтай хамтран ажилладаг. Асуулт авахыг хүсвэл бидэнтэй имэйлээр холбогдоно уу: [DR.MANIPALHOSPITAL@GMAIL.COM] APPLY TO SELL YOUR KIDNEY FOR MONEY $780,000.00 Хүндэтгэсэн.
    2024 оны 12 сарын 11 | Хариулах
  • DR. MANIPAL (105.112.217.11)
    Бүгдэд нь энэ өдрийн мэнд, Та бөөрийг мөнгөөр зарах сонирхолтой байна уу? Хэрэв та эрэгтэй, эмэгтэй хүн санхүүгийн хувьд хүндрэлтэй байгаа бөгөөд юу хийхээ мэдэхгүй байгаа бол Манипал эмнэлэг бөөрний хүнд донор хайж байгааг бид танд мэдэгдэхийг хүсч байна. Бид бөөрний донор болох 780 мянган ам.долларыг санал болгож байна. Би Манипал эмч бөгөөд манай эмнэлэг нь эмчилгээний чиглэлээрээ шилдэг гэдгээрээ дэлхийд алдартай. Бид бөөр, эрхтэн шилжүүлэн суулгах мэс заслын чиглэлээр мэргэшсэн мэргэжилтнүүд бөгөөд донор болон хүлээн авагчтай хамтран ажилладаг. Асуулт авахыг хүсвэл бидэнтэй имэйлээр холбогдоно уу: [DR.MANIPALHOSPITAL@GMAIL.COM] APPLY TO SELL YOUR KIDNEY FOR MONEY $780,000.00 Хүндэтгэсэн.
    2024 оны 12 сарын 11 | Хариулах
  • DR. MANIPAL (102.89.83.203)
    БҮГДЭЭРЭЭ САЙН УУ!!!!! Бид олон нийтэд мэдээлэхийг хүсч байна; Та бөөрийг худалдахыг хүсч байна уу? Та санхүүгийн хямралын улмаас бөөрийг зарж борлуулах боломжийг эрэлхийлж байна уу, юу хийхээ мэдэхгүй байна уу? Дараа нь бидэнтэй холбоо бариад DR.MANIPALHOSPITAL@GMAIL.COM хаягаар бид танд бөөрнийх нь хэмжээгээр санал болгох болно. Яагаад гэвэл манай эмнэлэгт бөөрний дутагдалд орж, 91424323800802. имэйл: DR.MANIPALHOSPITAL@GMAIL.COM Yнэ: $780, 000 (Долоон зуун, Наян мянган доллар) APPLY TO SELL YOUR KIDNEY FOR MONEY NOW $ 780,000.00
    2024 оны 12 сарын 06 | Хариулах
  • DR. MANIPAL (102.89.83.203)
    БҮГДЭЭРЭЭ САЙН УУ!!!!! Бид олон нийтэд мэдээлэхийг хүсч байна; Та бөөрийг худалдахыг хүсч байна уу? Та санхүүгийн хямралын улмаас бөөрийг зарж борлуулах боломжийг эрэлхийлж байна уу, юу хийхээ мэдэхгүй байна уу? Дараа нь бидэнтэй холбоо бариад DR.MANIPALHOSPITAL@GMAIL.COM хаягаар бид танд бөөрнийх нь хэмжээгээр санал болгох болно. Яагаад гэвэл манай эмнэлэгт бөөрний дутагдалд орж, 91424323800802. имэйл: DR.MANIPALHOSPITAL@GMAIL.COM Yнэ: $780, 000 (Долоон зуун, Наян мянган доллар) APPLY TO SELL YOUR KIDNEY FOR MONEY NOW $ 780,000.00
    2024 оны 12 сарын 06 | Хариулах
  • Frank_Iso (104.245.145.26)
    IS IT POSSIBLE TO RECOVER LOST CRYPTO? YES ONLY HACKANGELS Hey my name is frank i'm a crypto trader! I just wanted to share my incredible experience with The Hack Angels. They are truly exceptional when it comes to crypto recovery. They managed to recover my lost $1.7 million worth of bitcoin from a scam, which I honestly thought was impossible. If you ever find yourself in a similar situation, I highly recommend reaching out to them. You can contact them through their hotline at +1(520)200-2320 (available on Phone/WhatsApp), or shoot them an email at support@thehackangels.com. They also have a great website at www.thehackangels.com if you prefer that route. If you're in London, you can even visit them in person at their office located at 45-46 Red Lion Street, London WC1R 4PF, UK. They’re super helpful and really know their stuff! Don’t hesitate to reach out if you need help!
    2024 оны 12 сарын 06 | Хариулах
  • Зочин (202.9.41.88)
    Uvsiin hyrgas sumiin haryat gantumuriin munhzul hogiin hulgaich zalilagch
    2024 оны 12 сарын 05 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • “Алдар”-ын бас нэг тамирчин СЭРГЭЭШИЙН шинжилгээнд бүдэрлээ
    2 цаг 47 мин
  • “Улаанбаатарын Гранд Слам” тэмцээнд 29 улсын 246 тамирчин мэдүүлгээ илгээжээ
    16 цаг 14 мин
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
    16 цаг 17 мин
  • Туул, Тэрэлж, Хэрлэн гол дагуу хөдөлгөөнт болон завьт эргүүл ажиллаж байна
    16 цаг 21 мин
  • Улаанбурхан өвчний батлагдсан тохиолдол 12400 болжээ
    16 цаг 30 мин
  • Аюулт үзэгдэл, осолд 2880 хүн нэрвэгджээ
    16 цаг 37 мин
  • Зарим бөхчүүд Үндэсний бөхийн спортын амин сүнсийг залгих нь
    18 цаг 17 мин
  • Бөхийн өргөөнөөс Зүүн дөрвөн замын уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
    19 цаг 12 мин
  • VII сарын эхний арав хоногийн байдлаар нийт нутгийн 58 хувьд гантай болон гандуу байна
    19 цаг 20 мин
  • Энэ долоо хоногт ордуудын амьдрал хэрхэн өрнөх вэ?
    19 цаг 28 мин
  • Улаанбаатарт өдөртөө 29 хэм дулаан
    19 цаг 38 мин
  • Уулын ам, голын ай сав, үерийн буулт бүхий газарт хоноглохгүй байхыг зөвлөв
    Уржигдар 08 цаг 23 мин
  • Аялалд гарахдаа “мартаж болохгүй” зүйлсийн жагсаалт
    Уржигдар 08 цаг 03 мин
  • Бөхийн өргөөний уулзвараас Натурын зам хүртэлх хааж, шинэчилнэ
    Уржигдар 07 цаг 11 мин
  • Улаанбаатарт өдөртөө 24 хэм дулаан, бороотой
    Уржигдар 07 цаг 06 мин
  • Ойрын өдрүүдийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
    2025-07-13
  • Гачууртад шүлхий бүртгэгдэж, хөл хорио тогтоожээ
    2025-07-13
  • Энэ жилийн наадмын түрүү бөх Улсын арслан Э.Батмагнай гэж хэн бэ?
    2025-07-13
  • Э.Цэндбаатар WBA холбооны Хойд Америкийн 2x аварга боллоо
    2025-07-13
  • У.Хүрэлсүх: Хаана эв нэгдэл байна, тэнд хүч чадал оршдог билээ
    2025-07-13
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
  • Наадмын өвөрмөц мэндчилгээнүүд
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Улсын баяр наадамд зодоглох Улсын цолтой 102 бөх
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #9: Аймгийн хурц арслан М.Еркебулан
  • "Багануур" ХК-ийн ажилчид ТУЗ-ийн зөвлөлийн шийдвэрээ эсэргүүцэж, ажил хаялт зарлахаа мэдэгдээд байна.
  • ​​​​​​​Архангай аймгаас хамгийн олон буюу 13 бөх хоёр даваад байна
  • Д.Амарбаясгалан: Хараат бус байдал, шийдвэр гаргах чадамж, хариуцлагын тогтолцоог төгөлдөржүүлж парламентын засаглалыг бодит утгаар нь баталгаажуулж чадлаа
  • Тэдний "Чингис Жагаа"-гийн "Төрийн шагнал" хүртэж байгаа уран бүтээлд дайн үлдээсэн үгс
  • Улсын начин Э.Батмагнай, аймгийн Хурц арслан Н.Өсөхбаяр нар “Улсын заан” цолны болзол хангалаа
  • Японы Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито “Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо
  • Монголчууд донтох хандлага хамгийн бага таван үндэстний нэгээр тодров
  • Г.Занданшатар: Хонгор нутгийн хүү 76 жилийн дараа наадмын түрүү бөх боллоо
  • Монгол наадам болон монгол нутгийн тухай тэд юу хэлэв?
  • Д.Цахилгаан “Илиада”, “Одиссэй”, “Тэнгэрлэг туульс” бүтээлийн орчуулгаар нь Төрийн шагнал хүртлээ
  • УИХ-ын гишүүн У.Отгонбаяр дараах хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлжээ
  • Наадмын өдрүүдэд 3700 цагдаагийн алба хаагч ажиллаж байна
  • Наадмын өдрүүдэд 3700 цагдаагийн алба хаагч ажиллаж байна
  • Монголчууд донтох хандлага хамгийн бага таван үндэстний нэгээр тодров
  • "Багануур" ХК-ийн ажилчид ТУЗ-ийн зөвлөлийн шийдвэрээ эсэргүүцэж, ажил хаялт зарлахаа мэдэгдээд байна.
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Японы Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито “Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо
  • Д.Амарбаясгалан: Хараат бус байдал, шийдвэр гаргах чадамж, хариуцлагын тогтолцоог төгөлдөржүүлж парламентын засаглалыг бодит утгаар нь баталгаажуулж чадлаа
  • Наадмын өвөрмөц мэндчилгээнүүд
  • Зарим бөхчүүд Үндэсний бөхийн спортын амин сүнсийг залгих нь
  • Г.Занданшатар: Хонгор нутгийн хүү 76 жилийн дараа наадмын түрүү бөх боллоо
  • Энэ жилийн наадмын түрүү бөх Улсын арслан Э.Батмагнай гэж хэн бэ?
  • VII сарын эхний арав хоногийн байдлаар нийт нутгийн 58 хувьд гантай болон гандуу байна
  • Бөхийн өргөөнөөс Зүүн дөрвөн замын уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
  • Улсын баяр наадамд зодоглох Улсын цолтой 102 бөх
  • Монгол наадам болон монгол нутгийн тухай тэд юу хэлэв?
  • “Улаанбаатарын Гранд Слам” тэмцээнд 29 улсын 246 тамирчин мэдүүлгээ илгээжээ
  • “Алдар”-ын бас нэг тамирчин СЭРГЭЭШИЙН шинжилгээнд бүдэрлээ
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
  • АЖ Д.Жаргалсайхан гурван дуугаараа өнөөдөр Төрийн шагнал хүртэнэ
24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК