Өвөрхангай аймгийн засаг дарга Д.Тогтохсүрэнг тус аймгийн АН-аас АТГ-т өгч шалгуулах болсон гэдгээ энэ сарын нэгний өдөр зарласан. Үүнд Д.Тогтохсүрэн дарга хариу няцаалт хийж, тайлбар өгсөн юм.
- Өвөрхангайд юу болоод байна вэ?
- Өвөрхангайд юу болох вэ дээ. Сайхан өвөлжөөд, хаваржаад л байж байна.
-Таныг Өвөрхангайн АН-ынхан АТГ өгсөн тухай асуудлыг л ингээд асуучихлаа уучлаарай.
- Өвөрхангай аймгийн АН-ын дарга Т.Хасбаатар тэргүүтэй хэсэг нөхдүүд 3 дугаар сарын нэгэн буюу Эх орончдын баярын өдөр, МАН-ын 91 жилийн ойн баярын өдөр хэвлэлийн бага хурал хийж, Өвөрхангай аймгийн засаг дарга намайг төсвийн хөрөнгийг хууль бусаар зарцуулсан, албан тушаалаа урвуулан ашигласан учраас АТГ өгч, цаашид тэмцлээ хийнэ гэж мэдэгдсэн. Төвийн бүхий л хэвлэл мэдээллээр уг мэдээллээ гаргаж, аймгийн төв дээр тэрхүү мэдэгдлээ хувилан тараасан.
-Та эдгээрт хариу тайлбар хийх үү?
- Тиймээ, миний хувьд тэдний тавиад байгаа асуудлуудад нь тайлбар хийх нь зүйтэй гэж бодож байгаа юм. Энэ дашрамд хэлэхэд би аймгийн засаг даргаар гурван жил гаруй ажиллаж байна. Энэ хугацаандаа хууль бус үйл ажиллагаа огт явуулаагүй гэдгээ эхлээд албан ёсоор хэлэх нь зүйтэй байх. Аймгийн АН-ын тэрхүү мэдэгдэл гээчид таван асуудал дурдсан байгаа. Нэгдүгээрт “Баянтээг” ХК-ийн захирал Ганболдын хууль бус үйл ажиллагаанд хамтран оролцсон байж магадгүй гэсэн зүйл дурдагдсан. Ганболдын хувьд тус компанийн захирлаар 2007 оноос хойш ажиллаад, өнгөрсөн жил өөрийнхээ хүсэлтээр ажлаасаа чөлөөлөгдсөн. “Баянтээг” ХК-ийн захирлаар ажилласан хугацаанд нь Ганболдыг хууль бус үйл ажиллагаа явуулсныг тогтоосон тухай ямар ч асуудал байхгүй. Тэгэхээр би ямар хууль бус ажиллагаанд нь хамтран оролцсон юм гэдгийг асуумаар санагдана. Үүнийг би тэгэхээр гүтгэлгийн шинж чанартай асуудал болсон гэж үзэж байна.
- Дараагийн асуудал нь...
- Хоёрдугаарт: Аймгийн төвийн “А” зэрэглэлийн газрыг танил тал, найз нөхөддөө өгсөн гэсэн байгаа юм. Харин миний хувьд ах дүүдээ ч юм уу найз нөхөддөө газар өгсөн юм огт байхгүй. Жил бүр аймгийн ИТХ-аас газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөө баталдаг. Тэр батлагдсан төлөвлөгөөний дагуу, газрын албадууд дуудлага худалдаа хийх зэрэг шийдвэр гаргаад оруулж ирдэг. Тэдний шийдсэн дээр л Засаг даргын хувьд хууль ёсны үйл ажиллагаагаа явуулж шийдвэр гаргадаг. Түүнээс хууль бус үйл ажиллагаа огт явуулаагүй гэж үзэж байна. Гуравдугаарт: Аймгийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа уул уурхайн компаниудаас мөнгө барьцаалж дарамталдаг гэсэн зүйл тавьсан байгаа. Өвөрхангай аймгийн засаг дарга миний хувьд ч, аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын хувьд ч тус аймагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа алтны компаниудаас барьцаа болгож нэг төгрөг ч авч байгаагүй. Тиймээс энэ бол бас л худал гүтгэлгийн мэдээлэл болжээ гэж үзэж байна.
- Хууль бус томилгооны тухайд...
- Дөрөвдүгээрт: Хуулийн хэлтсийн дарга н.Пунцаг, Мэргэжлийн хяналтын газрын дарга н.Сумьяасүрэн нарыг хууль бусаар албан тушаалаа хэтрүүлэн томилсон гэсэн байна. Энэ бас л гүтгэлэг. Хуулийн хэлтсийн дарга Пунцагийн хувьд Төрийн албаны зөвлөлийн сонгон шалгаруулалтад орж шалгалт өгсөн. Тэгээд Засаг даргын Тамгын газрын даргын тушаалаар томилсон. Би ч томилдоггүй юм. Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын хувьд Улсын мэргэжлийн хяналтын газрын даргын тушаалаар томилогдсон. Бас л би томилдоггүй юм.УМХГ өөрийнхээ дэргэдэх Төрийн албаны зөвлөлөөрөө сонгон томилсон байдаг. Тэгэхээр засаг дарга хууль бусаар эдгээр хүмүүсийг томилсон гэдэг нь бас л гүтгэлэг болох нь ойлгогдож байгаа биз.
-Хамгийн сүүлийн тав дахь асуудал нь их ноцтой санагдсан.
- Тавдугаарт: Өндөр гэгээн Занабазарын сэрэг дүрийг барьж байгуулахад хөрөнгө мөнгө завшсан гэж ярьж байна билээ. Өндөр гэгээний сэрэг дүрийг бид 999 сая төгрөгөнд багтааж 12 метр өндөртэй, таван метр өндөр суурийн байгууламжийн хамт барьж байгуулсан. Энэхүү сэрэг дүрийн асуудал дээр мэргэжлийн байгууллагууд нь дүгнэлтээ гаргачихсан. Энэ сэрэг дүрийг найман зуу гаруй саяар л босгосон байна, үлдсэн 200-аад саяыг нь завшсан гэсэн байна билээ. Суурь нь 200 орчим сая төгрөг. Хөшөө сэрэг дүр нь 800 гаруй сая төгрөгийн төсөвт зардлаар боссон. Анх батлагдсан зураг төсвийн хувьд ярихад, суурийн байгууламж 300 гаруй сая, сэрэг дүрийн хөшөө нь 800 сая гаруй төгрөг. Нийтдээ Нэг тэрбум хоёр зуу гаруй саяар босох ёстой байсныг 999 саяд босгосон. Тендерт нь гурван компани оролцоод хамгийн бага үнийн санал өгсөн компани нь ялсан. Эндээс яамар нэг хөрөнгө мөнгө идсэн, шамшигдуулсан юм байхгүй гэдгийг би бас хариуцлагатайгаар мэдэгдье. Өнгөрсөн оны 12 дугаар сард энэ асуудлыг Сангийн яам өөр дээрээ татан авч шалгасан юм. УИХ-ын гишүүн З.Энхболд үүнийг шалга гэдэг үүргийг Сангийн сайд С.Баярцогтод өгсөн юм билээ. Үүнийх нь дагуу С.Баярцогт сайд холбогдох хүмүүстээ үүрэг өгөөд шалгуулсан. Шалгаж үзээд ямар нэг хууль бус үйл ажиллагаа алга. Үнэлгээнээс эхлээд бүх юм хуулийн дагуу явагдсан байна гэж үзсэн. Тэгээд ч дараа төлөх нөхцөлтэйгээр баригдсан сэрэг дүр юм. Энэ шалгалт явагдсаны дараа Сангийн яам өөрөө хянаж үзээд гүйцэтгэгч компанид мөнгийг нь шилжүүлэн өгсөн.
- Тэгэхээр таны нэр хүндэд халдаж байгаа нь юутай холбоотой хэрэг бол?
- Эцэст нь хэлэхэд АН-ын дарга Т.Хасбаатарын хийж байгаа мэдэгдэл нь сонгууль ойртсоны шинж. УИХ, орон нутгийн сонгууль удахгүй болох гэж байна. Эдгээрийн өмнө, аймгийнх нь ажил төрөл гайгүй байгаа янз бүрийн асуудалд холбоогдоогүй нэр цэвэр хүмүүсийг юманд холбож, нэр хүндийг нь гутаах гэсэн улстөрийн шинжтэй үйлдэл гэж бид үзэж байна. Манай сэтгүүлчид мэдэж байгаа байх Т.Хасбаатар Улаанбаатар хотод байхдаа өнгөрсөн жилээс долоо хоног бүр Ерөнхий сайдыг огцруулья гэсэн бичиг өргөн барьдаг байсан. Саяхан Өвөрхангайн АН-ын дарга болсон юм билээ. Тиймээс өнөөх ээлжит юмаа л явуулж байна гэж үзэж байна. Тийм учраас дахин хэлэхэд надад ямар нэг хууль зөрчсөн асуудал байхгүй. Шалгадаг газрууд нь шалгана биз.
- Өвөрхангайд юу болоод байна вэ?
- Өвөрхангайд юу болох вэ дээ. Сайхан өвөлжөөд, хаваржаад л байж байна.
-Таныг Өвөрхангайн АН-ынхан АТГ өгсөн тухай асуудлыг л ингээд асуучихлаа уучлаарай.
- Өвөрхангай аймгийн АН-ын дарга Т.Хасбаатар тэргүүтэй хэсэг нөхдүүд 3 дугаар сарын нэгэн буюу Эх орончдын баярын өдөр, МАН-ын 91 жилийн ойн баярын өдөр хэвлэлийн бага хурал хийж, Өвөрхангай аймгийн засаг дарга намайг төсвийн хөрөнгийг хууль бусаар зарцуулсан, албан тушаалаа урвуулан ашигласан учраас АТГ өгч, цаашид тэмцлээ хийнэ гэж мэдэгдсэн. Төвийн бүхий л хэвлэл мэдээллээр уг мэдээллээ гаргаж, аймгийн төв дээр тэрхүү мэдэгдлээ хувилан тараасан.
-Та эдгээрт хариу тайлбар хийх үү?
- Тиймээ, миний хувьд тэдний тавиад байгаа асуудлуудад нь тайлбар хийх нь зүйтэй гэж бодож байгаа юм. Энэ дашрамд хэлэхэд би аймгийн засаг даргаар гурван жил гаруй ажиллаж байна. Энэ хугацаандаа хууль бус үйл ажиллагаа огт явуулаагүй гэдгээ эхлээд албан ёсоор хэлэх нь зүйтэй байх. Аймгийн АН-ын тэрхүү мэдэгдэл гээчид таван асуудал дурдсан байгаа. Нэгдүгээрт “Баянтээг” ХК-ийн захирал Ганболдын хууль бус үйл ажиллагаанд хамтран оролцсон байж магадгүй гэсэн зүйл дурдагдсан. Ганболдын хувьд тус компанийн захирлаар 2007 оноос хойш ажиллаад, өнгөрсөн жил өөрийнхээ хүсэлтээр ажлаасаа чөлөөлөгдсөн. “Баянтээг” ХК-ийн захирлаар ажилласан хугацаанд нь Ганболдыг хууль бус үйл ажиллагаа явуулсныг тогтоосон тухай ямар ч асуудал байхгүй. Тэгэхээр би ямар хууль бус ажиллагаанд нь хамтран оролцсон юм гэдгийг асуумаар санагдана. Үүнийг би тэгэхээр гүтгэлгийн шинж чанартай асуудал болсон гэж үзэж байна.
- Дараагийн асуудал нь...
- Хоёрдугаарт: Аймгийн төвийн “А” зэрэглэлийн газрыг танил тал, найз нөхөддөө өгсөн гэсэн байгаа юм. Харин миний хувьд ах дүүдээ ч юм уу найз нөхөддөө газар өгсөн юм огт байхгүй. Жил бүр аймгийн ИТХ-аас газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөө баталдаг. Тэр батлагдсан төлөвлөгөөний дагуу, газрын албадууд дуудлага худалдаа хийх зэрэг шийдвэр гаргаад оруулж ирдэг. Тэдний шийдсэн дээр л Засаг даргын хувьд хууль ёсны үйл ажиллагаагаа явуулж шийдвэр гаргадаг. Түүнээс хууль бус үйл ажиллагаа огт явуулаагүй гэж үзэж байна. Гуравдугаарт: Аймгийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа уул уурхайн компаниудаас мөнгө барьцаалж дарамталдаг гэсэн зүйл тавьсан байгаа. Өвөрхангай аймгийн засаг дарга миний хувьд ч, аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын хувьд ч тус аймагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа алтны компаниудаас барьцаа болгож нэг төгрөг ч авч байгаагүй. Тиймээс энэ бол бас л худал гүтгэлгийн мэдээлэл болжээ гэж үзэж байна.
- Хууль бус томилгооны тухайд...
- Дөрөвдүгээрт: Хуулийн хэлтсийн дарга н.Пунцаг, Мэргэжлийн хяналтын газрын дарга н.Сумьяасүрэн нарыг хууль бусаар албан тушаалаа хэтрүүлэн томилсон гэсэн байна. Энэ бас л гүтгэлэг. Хуулийн хэлтсийн дарга Пунцагийн хувьд Төрийн албаны зөвлөлийн сонгон шалгаруулалтад орж шалгалт өгсөн. Тэгээд Засаг даргын Тамгын газрын даргын тушаалаар томилсон. Би ч томилдоггүй юм. Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын хувьд Улсын мэргэжлийн хяналтын газрын даргын тушаалаар томилогдсон. Бас л би томилдоггүй юм.УМХГ өөрийнхээ дэргэдэх Төрийн албаны зөвлөлөөрөө сонгон томилсон байдаг. Тэгэхээр засаг дарга хууль бусаар эдгээр хүмүүсийг томилсон гэдэг нь бас л гүтгэлэг болох нь ойлгогдож байгаа биз.
-Хамгийн сүүлийн тав дахь асуудал нь их ноцтой санагдсан.
- Тавдугаарт: Өндөр гэгээн Занабазарын сэрэг дүрийг барьж байгуулахад хөрөнгө мөнгө завшсан гэж ярьж байна билээ. Өндөр гэгээний сэрэг дүрийг бид 999 сая төгрөгөнд багтааж 12 метр өндөртэй, таван метр өндөр суурийн байгууламжийн хамт барьж байгуулсан. Энэхүү сэрэг дүрийн асуудал дээр мэргэжлийн байгууллагууд нь дүгнэлтээ гаргачихсан. Энэ сэрэг дүрийг найман зуу гаруй саяар л босгосон байна, үлдсэн 200-аад саяыг нь завшсан гэсэн байна билээ. Суурь нь 200 орчим сая төгрөг. Хөшөө сэрэг дүр нь 800 гаруй сая төгрөгийн төсөвт зардлаар боссон. Анх батлагдсан зураг төсвийн хувьд ярихад, суурийн байгууламж 300 гаруй сая, сэрэг дүрийн хөшөө нь 800 сая гаруй төгрөг. Нийтдээ Нэг тэрбум хоёр зуу гаруй саяар босох ёстой байсныг 999 саяд босгосон. Тендерт нь гурван компани оролцоод хамгийн бага үнийн санал өгсөн компани нь ялсан. Эндээс яамар нэг хөрөнгө мөнгө идсэн, шамшигдуулсан юм байхгүй гэдгийг би бас хариуцлагатайгаар мэдэгдье. Өнгөрсөн оны 12 дугаар сард энэ асуудлыг Сангийн яам өөр дээрээ татан авч шалгасан юм. УИХ-ын гишүүн З.Энхболд үүнийг шалга гэдэг үүргийг Сангийн сайд С.Баярцогтод өгсөн юм билээ. Үүнийх нь дагуу С.Баярцогт сайд холбогдох хүмүүстээ үүрэг өгөөд шалгуулсан. Шалгаж үзээд ямар нэг хууль бус үйл ажиллагаа алга. Үнэлгээнээс эхлээд бүх юм хуулийн дагуу явагдсан байна гэж үзсэн. Тэгээд ч дараа төлөх нөхцөлтэйгээр баригдсан сэрэг дүр юм. Энэ шалгалт явагдсаны дараа Сангийн яам өөрөө хянаж үзээд гүйцэтгэгч компанид мөнгийг нь шилжүүлэн өгсөн.
- Тэгэхээр таны нэр хүндэд халдаж байгаа нь юутай холбоотой хэрэг бол?
- Эцэст нь хэлэхэд АН-ын дарга Т.Хасбаатарын хийж байгаа мэдэгдэл нь сонгууль ойртсоны шинж. УИХ, орон нутгийн сонгууль удахгүй болох гэж байна. Эдгээрийн өмнө, аймгийнх нь ажил төрөл гайгүй байгаа янз бүрийн асуудалд холбоогдоогүй нэр цэвэр хүмүүсийг юманд холбож, нэр хүндийг нь гутаах гэсэн улстөрийн шинжтэй үйлдэл гэж бид үзэж байна. Манай сэтгүүлчид мэдэж байгаа байх Т.Хасбаатар Улаанбаатар хотод байхдаа өнгөрсөн жилээс долоо хоног бүр Ерөнхий сайдыг огцруулья гэсэн бичиг өргөн барьдаг байсан. Саяхан Өвөрхангайн АН-ын дарга болсон юм билээ. Тиймээс өнөөх ээлжит юмаа л явуулж байна гэж үзэж байна. Тийм учраас дахин хэлэхэд надад ямар нэг хууль зөрчсөн асуудал байхгүй. Шалгадаг газрууд нь шалгана биз.
О.Хуягаа